ПИШУВА:
Д-р Даница Поповска
специјалист по ортопедија
♦♦♦♦♦♦♦
МОЕТО ДЕТЕ НЕ ПРООДУВА
„Моето дете се роди на ист датум со детето на пријателката. На 10-месечна возраст, таа го донесе синчето на преглед кај мене во амбулантата. Детето трчаше несопирливо низ целата амбуланта и не му беше потребна никаква помош или придржување. Моето дете дома само што се учеше да лази и не даваше никакви знаци дека наскоро ќе прооди. Како ортопед, кој видел десетици деца, морав да ѝ повторам на мајката во мене дека со него е се во ред“.
Родителите честопати се загрижени за проодувањето на детето. По ова прашање, треба да се има во предвид дека родителите не можат да сторат многу за да го забрзаат проодувањето. Исто така треба да се има предвид дека не се сите деца исти, па едно може да прооди 3-4 месеци пред другото, а и двете да се во нормална возраст за проодување.
Една студија кажува дека во тек на еден час тукушто проодено дете прави 2368 чекори, во растојание од 700 метри и паѓа 17 пати. Ако се помножи по 6 часа, што е приближно половина од времето во денот кога е будно, тоа се 14000 чекори и 100 падови
Повеќето деца ги прават првите чекори помеѓу 9-тиот и 12-тиот месец и веќе стабилно одат до 15-тиот, но може да се случи оваа фаза да настапи порано или подоцна. Иако постојат одредени моторни способности, кои детето треба да ги достигне на одредена возраст, постои распон на возраста во која детето треба да совлада одредена вештина. Некои деца многу порано се учат да седат и проодуваат, некои доцнат во однос на нивните врсници. Сепак, родителите не треба да се загрижуваат врз основа на споредбата со врсниците, затоа што секое дете има одредено темпо на развој.
Доколку подоцна почне да седи или оди, не значи дека понатаму во животот ќе биде инфериорно во однос на врсниците во поглед на моторните вештини. Предвреме родените деца, на пример, можат да доцнат затоа што нивната физиолошка старост е помала од тие на нивните врсници, па доколку 14-месечно бебе кое се родило во 7-миот месец, се уште не е проодено, треба да имаме предвид дека од него треба да се очекуваат вештини на 11-месечно бебе.
Постојат одредени состојби во кои е потребно да се јавите на лекар. Ако детето воопшто не се обидува да седне и нема изгледи дека наскоро ќе почне да седи до крајот на 8-миот месец, потребна е консултација со лекар. Исто така, доколку детето воопшто не се исправува, макар и со држење за раце или за мебелот во тек на 14-тиот или 15-тиот месец, или пак не прави чекори до 18-тиот месец, исто така, е потребна консултација со лекар
Проодувањето е процес во кој детето постепено се учи да ги координира визуелните и тактилните информации со низа мускули во телото и да одржува рамнотежа. Во почетокот одот е нестабилен и детето често паѓа и оваа состојба е очекувана. Една студија кажува дека во тек на еден час тукушто проодено дете прави 2368 чекори, во растојание од 700 метри и паѓа 17 пати. Ако се помножи по 6 часа, што е приближно половина од времето во денот кога е будно, тоа се 14000 чекори и 100 падови. За споредба, на возрасен музичар или спортист, со свесно насочено внимание кон соодветна активност, му се потребни најмалку 4 часа секојдневна вежба за да совлада и усоврши одредени перцептуално – моторни обрасци. Истото може да се очекува и за дете кое за прв пат се учи да оди.
Кога е потребна консултација со лекар?
Доколку детето постепено напредува во моторниот развој, дури и да доцни во однос на познатите бебиња околу вас, нема причина за загрижување. На пример, ако бебињата околу него седат стабилно без потпирање во 6-тиот месец, а вашето бебе тукушто почнало да седи и брзо паѓа, доколку забележувате дека тоа од ден на ден е поцврсто и дека наскоро ќе седи самостојно, нема причина за паника. Доколку вашето дете започнало да се исправа и да стои самостојно, а сите околу него веќе се пуштаат и одат, исто така, не треба да се загрижувате затоа што му треба малку повеќе време.
Доколку подоцна почне да седи или оди, не значи дека понатаму во животот ќе биде инфериорно во однос на врсниците во поглед на моторните вештини
Сепак, постојат одредени состојби во кои е потребно да се јавите на лекар. Ако детето воопшто не се обидува да седне и нема изгледи дека наскоро ќе почне да седи до крајот на 8-миот месец, потребна е консултација со лекар. Исто така, доколку детето воопшто не се исправува, макар и со држење за раце или за мебелот во тек на 14-тиот или 15-тиот месец, или пак не прави чекори до 18-тиот месец, исто така, е потребна консултација со лекар.
Постојат низа на состојби кои можат да доведат до одложено проодување, како што се проблеми со мускулната снага при церебрална парализа или мускулна дистрофија, или нарушувања на развитокот на коските, на пример, при рахитис. Проблеми во развитокот на ‘рбетниот столб и ‘рбетниот мозок, исто така, можат да доведат до нарушена моторика. Кај децата со вродено исчашени колкови, проодувањето може да биде навремено или одложено.
Значаен е и податокот дали изостанокот на проодувањето е единствениот симптом, или кај детето постојат и други симптоми за кои се сомневате дека се абнормални. Понекогаш одложеното проодување доаѓа во склоп на одредени генетски абнормалности и метаболни и ендокрини заболувања. Многу значаен симптом е и губитокот на веќе стекнатите моторни способности, на пример, ако дете кое веќе одело стабилно започне почесто да се сопнува и да паѓа, или да има потешкотии во станувањето и исправувањето. Во ваков случај, неопходна е консултација со лекар и таа не треба долготрајно да се одложува.
◊◊◊◊◊◊◊
ПОВЕЌЕ ОД ИСТИОТ АВТОР, Д-Р ДАНИЦА ПОПОВСКА:
- Не се спуштајте по детска лизгалка држејќи го детето во скут
- Трпнење или намалена осетливост во рацете или нозете можат да укажат на претежок ранец
- Коските на децата зараснуваат побрзо во однос на возрасните
- Повредата на зоната на раст на коските кај децата се манифестира со силна болка која не поминува
- Кога вашето бебе ја држи главата наведната на едната страна
- Кога одењето на прсти треба да нè загрижи?
- Кифоза (подгрбавеност) во детската возраст – дијагноза, видови и третман
- И инфекција на дишните патишта може да предизвика накривнување (куцање) кај децата
