Д-р Ранко Рајовиќ, експерт за ран развој: Емпатијата кај децата исчезна, прашање е кој може да го спречи ова?

„Веќе неколку години е забележливо дека емпатијата на некој начин исчезна. Имаме нова генерација деца каде што можеме да забележиме дека во секоја возраст има по неколку проценти од децата на кои им недостасува емпатија, што е голем проблем“, објаснува д-р Ранко Рајовиќ, експерт за ран развој.

Зборувајќи за масовното убиство што се случи во белградското основно училиште, д-р Рајовиќ потсетува и на тоа дека родителите мора да сфатат дека бројот на информации што ги добива незрелиот мозок на детето во денешно време е – ненормален.

Училиштето и градинката се институции кои ги подготвуваат нашите деца за живот, но тие го загубија авторитетот. Работам со наставници веќе 15 години и не знам дали родителите се свесни каква услуга му прават на детето кога вршат притисок врз наставниците да ги поправат оценките на нивните деца или кога зборуваат лошо за училиштето. Каква порака е тоа до децата?

„Само погледнете го детето пред 30 години и детето денес. Познато е дека мозокот формира нервни патишта, односно модели на однесување токму во однос на информациите што ги добива. И ако ние го пуштаме детето во виртуелниот свет, не можеме да знаеме какви информации прима од таму. Родителите не знаат што прават нивните деца. Секако дека е можно да постои и некој генетски фактор и предиспозиција и растење, но фактор на кој ретко сметаме е тоа дека мозокот денес работи поинаку“, објаснува Ранко Рајовиќ.

Порано, вели тој, родителите го воспитуваа своето дете, па какви се тие, такво е и детето. Меѓутоа, денеска детето поминува повеќе време и повеќе се едуцира од социјалните мрежи и содржините во медиумите. А ние не водиме сметка за тоа.

„Мозокот на нашите деца не е подготвен за тоа и прашање е што ќе се случи.“

Рајовиќ ја коментира и прилично масовната појава меѓу тинејџерите, каде што тие го поддржуваат малолетниот убиец.

„Тоа значи дека се губи емпатијата како важна категорија во комуникацијата меѓу луѓето. Ако ние (возрасните) не направиме ништо, не знам кој ќе го спречи ова“, прашува експертот за детски развој.

Говорејќи за фактот што особено го исплаши и шокираше целиот регион, дека масакрот во училиштето во Белград не се случил во афект, туку бил внимателно планиран еден месец, Рајовиќ тврди дека тоа сигурно не било планирано еден месец.

Работата на родителот не е постојано да го анимира детето. Детската игра го формираше и однесувањето и социјализацијата и сите правила. А нашите игралишта се празни. А тие, бидејќи не комуницираат, паѓаат во депресија, анксиозност. Работата на детето е да си игра со своите врсници. Родителот може и треба да поминува време со детето. Но, незаменливи се друштвото, игралиштето, паркот и спортот

„Не е само еден месец. Тој тоа го планирал еден месец, а сигурно во главата му се вртело неколку месеци. Тоа никој од нас не може да го знае. Тоа не е чин во афект, туку е смислено без никаква емпатија. Зошто, дали е тоа генетски, влијание од околината или повеќе фактори, не знаеме. Но, ова планирање од еден месец траело подолго. Од она што тој го објавувал, се гледа дека тоа се некои елементи на видеоигра. А кога детето гледа агресивна видеоигра, делови од мозокот реагираат како да постои реална опасност и така се однесува мозокот. И сега замислете дете кое секој ден живее во таков свет на насилство? Тој веќе нема чувство за другите луѓе“, истакнува Рајовиќ.

Експертот вели дека мозокот на нашите деца функционира поинаку. Дојдено е до голема промена во средината и потребна ни е постојана едукација од родителите, од градинките до училиштата.

„Ако ние не направиме ништо, не може ни да биде подобро. Ова е проблем кој сега исплива на површина, но е видлив со години. Насилството е постојано присутно, меѓу другото и затоа што на децата им е досадно. Разгалените деца на кои се им е дозволено, учат да добиваат се и сега. И ако нешто не оди така, прагот на толеранција е нула. Фрустрацијата е висока. И така и се однесуваат. И тогаш тие се обидуваат да ја победат таа досада на некој друг начин. А понекогаш тој друг начин може да биде многу лош“, објасни Ранко Рајовиќ во неговото вклучување во програмата на ТВ Н1 БиХ.

Игралиштата се празни

Рајовиќ додава дека родителите се одговорни, но на нивниот грб е претежок товар.

„Работата на родителот не е постојано да го анимира детето. Детската игра го формираше и однесувањето и социјализацијата и сите правила. А нашите игралишта се празни. А тие, бидејќи не комуницираат, паѓаат во депресија, анксиозност. Работата на детето е да си игра со своите врсници. Родителот може и треба да поминува време со детето. Но, незаменливи се друштвото, игралиштето, паркот и спортот. Местото на децата е таму. Да се ​​развива во однос на средината.

Штетните содржини да се тргнат од децата

Ранко Рајовиќ смета дека една од нашите први задачи е да ги отстраниме штетните содржини од видокругот на децата.

„Не зборувам само за видеоигрите, туку и за ТВ-програмата и оние сегменти од неа кои пропагираат некои сосема нездрави и неприфатливи работи“, вели Рајовиќ.

Училиштето го изгуби авторитетот

Овој експерт за детски развој, чии програми се спроведуваат низ цела Европа, потсетува на уште еден проблем.

„Училиштето и градинката се институции кои ги подготвуваат нашите деца за живот, но тие го загубија авторитетот. Работам со наставници веќе 15 години и не знам дали родителите се свесни каква услуга му прават на детето кога вршат притисок врз наставниците да ги поправат оценките на нивните деца или кога зборуваат лошо за училиштето. Каква порака е тоа до децата? Сите ние заедно му испраќаме погрешни пораки на детето. И родителите, и медиумските содржини и сето тоа заедно доведоа до ова“, заклучува Рајовиќ, а пренесува „Зелена учионица“.