Родителите секогаш прашуваат – што сега? Добиле дете и што треба да прават сега? Како да се развие неговиот говор, да се развие неговата имагинација, како да биде детето паметно?
Тоа се прави од раѓање. Се сеќавам на една конференција на која некој зборуваше за тоа како детето не треба да се оптоварува со одредени задачи до не знам која возраст. Па чекајте. Тука не се работи за оптоварување или неоптоварување на детето.
ДЕТЕТО МОРА ДА МИСЛИ.
Секое дете има специјални неврони кои како огледало пресликуваат, го имитираат она што го прават мама и тато. Мама се смее, бебето се смее. Мама прави некој израз на лицето, истото го прави и бебето. Ако бебето гледа телевизија, тоа не развива ништо. Тоа е дете кое достигнува 3 или 4 години без мускулна активност и изгледа како да има аутизам. А нема
Значи, детето се родило, мозокот е вклучен и чека информации. И од информациите што ги добива, мозокот се развива. Веднаш штом ќе се роди детето мора веднаш да разговараме со него. Ова е мама, ова е баба, сега мама те носи, ајде да одиме во тоалет… Мајката треба од првиот ден да зборува со бебето како тоа да ја разбира се што говори. И таткото исто така.
Зошто е тоа толку важно? Кога професорката Сузан Гринфилд од Оксфорд решила да истражи дали постои ген за музика, таа заминала во Нов Зеланд, каде што живее племето Маори. Тие се многу музикален народ. И дошла до заклучок дека тој ген не постои. Па, како тогаш може една популација да биде толку музикална, скоро 100%? Тогаш видела еден многу убав обичај.
Секоја трудница треба да го дочека бебето со песна. А бебето мора да ја знае таа песна. И како бебето ќе ја знае песната? Па, мама му пее додека е трудна, штом ги почувствува првите движења. Мора да искомпонира една песна која секогаш ќе ја пее. Кога ќе се роди бебето, мајката ја пее таа песна. Кога плаче, мама ја пее таа песна. Кога има температура, мама ја пее таа песна. Ако мама не е таму, тука е тато, бато, дада…
На првиот ден од животот мораме да разговараме со бебето. Така се учи говорот. Не со ставање на детето пред телевизор. Кога го правиме тоа, детето ги добива тие зборови или зборови од странскиот јазик на кој е цртаниот филм. И ќе го разбере, но можеби нема да знае да зборува. Значи, првите интеракции мора да бидат со живо суштество, а не со ТВ. Родителите се тие кои треба да разговараат со детето во првиот период, а не специјални програми.
Порака до родителите: разговарајте со детето уште од првиот ден, што помалку екрани и да се воведе цврста храна според предвидениот распоред
Секое дете има специјални неврони кои како огледало пресликуваат, го имитираат она што го прават мама и тато. Мама се смее, бебето се смее. Мама прави некој израз на лицето, истото го прави и бебето. Ако бебето гледа телевизија, тоа не развива ништо. Тоа е дете кое достигнува 3 или 4 години без мускулна активност и изгледа како да има аутизам. А нема. Но, некаде во развојот е забавено, нема интеракција. Тоа значи дека родителите од првиот ден треба да ја преземат таа улога – да разговараат, да работат со детето, да го носат во раце, да се врти по раце, да се развива. Секое моторно движење активира некој дел од мозокот. И голема грешка е да се стави мало дете пред екран и да се мисли дека ќе научи говор. Нема. Можеби ќе го разбира тој некој јазик, но развојот се одвива преку интеракција, од првиот ден.
Исто така, она што секогаш им го кажувам на родителите – цврста храна. Дали излегуваат долните заби? Цврстата храна веднаш и полека се воведува и постепено се зголемува. А со 18 месеци децата веќе мора да се на цврста храна, за да ги развијат мускулите на устата и јазикот, и да се развие целиот говорен апарат.
Кога ќе се исполнат овие услови, детето ќе прозбори на време, а не како денес кога имаме ситуација децата да не зборуваат до 3 или 4 години. Тоа е тогаш голем проблем и на такво дете може да му се помогне, но е многу тешко.
Значи, порака до родителите: разговарајте со детето уште од првиот ден, што помалку екрани и да се воведе цврста храна според предвидениот распоред.
Емисија „Кривулест пат со д-р Ранко Рајовиќ“ (Зелена учионица)
