Вакцинирањето на здравствениот персонал кој работи во центрите за лекување на пациенти со Ковид-19 се одвива согласно однапред предвиден распоред, со запазување на сите протоколи и досега има одличен одзив, вели д-р Соња Ралева, специјалист по општа медицина, која во моментов работи во поликлиниката „Јане Сандански“ на еден од пунктовите за вакцинација против Ковид-19.
Институтот за јавно здравје презентираше податок дека од 17.02.2021 кога почна вакцинацијата против Ковид-19, заклучно со 22.03.2021, вкупно се вакцинирани 6.704 здравствени работници со прва доза (4.002 – Pfizer/Biontech и 2.702 – Sputnik V) и 2.572 (Pfizer/Biontech) со втора доза на вакцина против Ковид-19.
„Вакцинацијата ќе ја намали можноста за да настане инфекција со SARS-CoV-2, или доколку се развие болест таа ќе биде со полесни симптоми. На имунолошкиот систем му се потребни неколку недели по примање на вакцината да создаде заштита од вирусот. Треба да се знае и дека вакцинацијата, иако обезбедува висока заштита, сепак таа не е стопроцентно ефикасна“, објаснува д-р Соња Ралева.
Планот за вакцинација се спроведува во пет чекори
Вакцинацијата на здравствениот персонал во земјава се одвива со две вакцини, едната е на американскиот производител Pfizer/Biontech, а другата е Sputnik V која е од руски производител. Вакцинирањето се одвива по организиран и однапред определен распоред кој го координира Министерството за здравство. Планот за вакцинација се спроведува во пет чекори, од кои првиот е вакцинација на медицинските работници кои работат во ковид центрите во земјата.
За контраиндикација се сметат симптоми на акутно фебрилно заболување, како што се покачена телесна температура, појава на кашлица, отежнато дишење, болка во грлото, треска, малаксаност, дијареја, губење на чувството за мирис и вкус. Доколку се присутни три или четири симптоми од погоре споменатите вакцината нема да биде аплицирана. Контраиндикација е и тешки алергиски реакции на други вакцини или лекови во минатото
„Одзивот на здравствениот персонал според мене е одличен дури и секој ден се бара вакцина повеќе, бидејќи медицинските работници се свесни за ризикот со кој се соочуваат и бараат да бидат заштитени. Поголем процент од оние кои се вакцинираат даваат податок дека биле заболени од Ковид-19, но и покрај тоа потребно е да бидат вакцинирани бидејќи нивото и титарот на антитела не е доволно висок за да се смета дека постигнале комплетна заштита“, потенцира д-р Ралева.
Вакцината од рускиот производител е тип на комбинирана векторска вакцина добиена со биотехнолошки метод без употреба на вирусот SARS-CoV-2 и содржи две компoненти. Првата компонента содржи активна супстанца рекомбинантна честица на серотип 26 аденовирус во кој е вметнат ген од протеинот S на вирусот SARS-CoV-2, додека втората компонента содржи рекомбинантна честичка на серотип 5 аденовирус со вметнат ген на протеинот S на вирусот SARS-CoV-2. Вакцината на Pfizer/Biontech е месинџер вакцина која содржи информација за вирусот и не носи во себе жив вирус, туку информативна РНК обвиткана со липидна материја што ја штити додека да навлезе во клетката.
„Важно е да се каже дека и двете вакцини не содржат активен вирус и не може да предизвикаат патогено заболување“, истакнува д-р Ралева.
Едно лице може да се вакцинира веднаш откако ќе оздрави, а имунолошкиот одговор е најдобар ако вакцината се даде еден месец по прележана болест. Пред вакцинацијата нема потреба од тестирање за присуство на вирусот. Лицата кои се во карантин поради блиски контакти со заболени може да се вакцинираат доколку немаат симптоми на болест. Но, сепак, не е препорачано да се поканат за вакцинација за да се избегнат блиски контакти и да се спречи ширење за зараза
Ниво на антитела
Нивото на антитела кое се постигнува при давањето на овие вакцини е исклучително високо и се постигнува брз имунолошки одговор, што покажува дека вакцината е ефикасна во многу висок процент над 95 отсто. Ова го потврдуваат и испитувањата кои се направени на вакцинирани здравствени работници кај нас.
„Вакцината на Pfizer/Biontech може да се даде на трудници, доилки и деца над 16, додека Sputnik V не се дава на трудници, доилки и деца под 18 години“, појаснува д-р Ралева.
Сите други реакции во вид на осип, не се сметаат за контраиндикација за вакцинација. Друга контраиндикација е примање на друга вакцина во последните 14 дена
Контраиндикации за вакцинирање
При процедурата за вакцинирање пациентите пополнуваат согласност за примање на вакцината кој содржи неколку прашања на кои пациентот одговара, а се поврзани со контраиндикации за вакцинирање.
„За контраиндикација се сметат симптоми на акутно фебрилно заболување, како што се покачена телесна температура, појава на кашлица, отежнато дишење, болка во грлото, треска, малаксаност, дијареја, губење на чувството за мирис и вкус. Доколку се присутни три или четири симптоми од погоре споменатите вакцината нема да биде аплицирана. Контраиндикација е и тешки алергиски реакции на други вакцини или лекови во минатото. Тука станува збор за тешка анафилактична реакција која била реанимирана со адреналин. Сите други реакции во вид на осип, не се сметаат за контраиндикација за вакцинација. Друга контраиндикација е примање на друга вакцина во последните 14 дена. Медицинскиот персонал кој работи во центрите за дијализа добива вакцина за заштита од хепатит Б, така што треба да се има предвид дали е поминато доволно време за примање на вакцината против ковид-19. Важно е исто така да се праша дали пациентот кој треба да ја прими вакцината зема лекови кои може да влијаат на хемостазата на крвта. Доколку параметрите при последните испитувања се уредни, вакцината може да се прими“, објаснува д-р Ралева.
Прележан Ковид-19 не е контраиндикација за вакцинација
Прележан Ковид-19 не е контраиндикација за вакцинација. Едно лице може да се вакцинира веднаш откако ќе оздрави, а имунолошкиот одговор е најдобар ако вакцината се даде еден месец по прележана болест. Пред вакцинацијата нема потреба од тестирање за присуство на вирусот. Лицата кои се во карантин поради блиски контакти со заболени може да се вакцинираат доколку немаат симптоми на болест. Но, сепак, не е препорачано да се поканат за вакцинација за да се избегнат блиски контакти и да се спречи ширење за зараза.
Половина час по примањето на вакцината пациентите остануваат во вакциналниот пункт со цел да се следи евентуална појава на алергиска реакција
Пациентите со малигни неоплазми не се вакцинираат додека примаат терапија бидејќи постои ризик за намалување на дејството. Вакцината може да се прими еден месец по примање на терапијата. Пациентите кои имаат автоимуни заболувања се вакцинираат кога болеста е со ниска активност, по посебен протокол во зависност од терапијата што ја примаат.
Несакани ефекти
Како и кај сите вакцини, така и кај овие може да се јават несакани ефекти.
„Половина час по примањето на вакцината пациентите остануваат во вакциналниот пункт со цел да се следи евентуална појава на алергиска реакција. Од овие околу 7.000 дози кои се дадени досега не се случила ниту една анафилактичка реакција. Имаше неколку колапси како резултат на панична атака, односно поради страв од примањето на вакцината, кои завршија сосема уредно без администрирање на медицинска терапија. Некои пациенти пријавуваат болка на местото на администрирање и блага покачена температура, но тие симптоми исчезнуваат за два до три дена. Пријавени се и некои случаи на развој на Ковид-19 по примање на вакцина, но тоа не е последица на вакцинирањето. Пациентите биле инфицирани со вирусот кога ја примале вакцината, но болеста била во фаза на инкубација“, вели д-р Ралева.
Таа потсетува дека секоја несакана реакција задолжително треба да се пријави во Агенцијата за лекови и медицински средства.
Д-р Ралева потенцира дека имунолошкиот одговор не се создава веднаш по примање на вакцината и затоа неопходно е сите вакцинирани лица и понатаму да ги почитуваат сите мерки за заштита од ширење на вирусот, како што се носење на заштитна маска, држење на растојание и редовно одржување на хигиена на рацете.
(Текстот е преземен од веб-страницата на Лекарска комора на РСМ)
