ПИШУВА:
Д-р сци. Александар Сајковски
специјалист педијатар – неонатолог
Атопискиот дерматит или уште познат како егзема е една хронична состојба на интензивен пруритус со сува кожа. Започнува најчесто уште во раната детска возраст и е често пратена со други алергиски состојби како што се астмата, алергискиот ринит и/или алергискиот коњуктивит.
Еден од круцијалните патишта за третман на атопискиот дерматит е заштита и зголемување на нивото на филагрин протеинот (тоа е функција на бариерната маст Филагрин протект)
Атопискиот дерматит се јавува кај 20-30% од децата и кај 2-10% од возрасната популација, со поголемо оптеретување кај особи со лична или семејна историја на атопија.
Иако е медицински опсежно истражуван, сепак и до денес основната причина за појава на атопискиот дерматит останува неразјаснета. Се смета дека еден од клучните фактори е нарушувањето на бариерната функција на кожата и поизразената склоност кон развој на алергиска инфламација. Надворешните фактори се потенцијална причина за развој на алергиска реакција и засилување или егзацербација на атопискиот дерматит.
Еден од пристапите во третманот на атопискиот дерматит е преку зголемување на нивото на филагрин и профилагрин во површинскиот слој на кожата. Почетен аспект е одржување на хидратација на кожата со хидратациони средства кои во основа ја подобруваат бариерната функција на кожата и кога редовно се користат ја редуцираат појавата и времетраењето на релапсите на атопискиот дерматит. Овие ефекти на хидратацијата на кожата се докажани и кај најмалата неонатална популација на пациенти, со што се превенира појавата и прогресијата на атопискиот дерматит
Кожата како еден од најзначајните заштитни органи на човековото тело е протектор од бројни патогени, хемикалии, иританси и алергени. Ако истите ја поминат кожната бариера и навлезат длабоко во епидермисот или дермисот на кожата водат до развој на кожна реакција. Кожата како телесна бариера го штити телото од епидермален губиток на вода, а таа нејзина функција може да се измери со утврдување на брзината на трансепидермалниот губиток на вода. Кожната бариерна функција исто така може да се измери и преку кохезијата и хидратацијата на еден дел од кожата кој е наречен stratum corneum.
Stratum corneum е надворешен слој на епидермисот и е составен од високо организиран интрацелуларен липиден матрикс и корнеоцити. Овој дел од кожата е често уште наречен „тули и малтер“ на кожата при што корнеоцитите се „тули“, а липидот претставува „малтер“. Функцијата на stratum corneum е оштетена кај атописки дерматит со или без лезија на кожата, што води до зголемен епидермален губиток на вода и пенетрација на алергени. Структурата на корнеоцитите и интрацелуларниот липиден матрикс може да бидат нарушени и поради зголемената активност на серин протеаза, нарушено процесирање на липидите и губиток или нарушена функција на филагрин протеините (FLG).
Структурата на корнеоцитите и интрацелуларниот липиден матрикс може да бидат нарушени и поради зголемената активност на серин протеаза, нарушено процесирање на липидите и губиток или нарушена функција на филагрин протеините (FLG)
Познавањето на функцијата и карактеристиките на филагринот е веројатно клучен за терапевтскиот приод кај пациенти со атописки дерматит. Имено филагринот врши агрегација на кератинските филаменти внатре во корнеоцитите и помага во формирање на корнеофицирана клеточна обвивка околу корнеоцитите овозможувајќи ја ефикасна функцијата ка кожата како заштитна бариера. Губитокот на филагринот доведува до нарушување на структурата на stratum corneum (ихтиоза) и тенденција за трансепидермален губиток на вода (ксероза). Денеска е утврдено дека мутаците на FLG генот се екстремно значаен генетски фактор за развој на атопискиот дерматит. Овие мутации асоцираат со ран почеток на атописки дерматит, потешка клиничка слика на болеста и подолга перзистенција на истата. Па така кај повеќе од 50% од пациентите со средна и тешка клиничка слика на атописки дерматит, клиничките манифестации се поврзани со мутациите на FLG генот.
Третман на атопискиот дерматит
Имајќи ги предвид претходно наведените сознанија, еден од пристапите во третманот на атопискиот дерматит е преку зголемување на нивото на филагрин и профилагрин во површинскиот слој на кожата.
Почетен аспект е одржување на хидратација на кожата со хидратациони средства кои во основа ја подобруваат бариерната функција на кожата и кога редовно се користат ја редуцираат појавата и времетраењето на релапсите на атопискиот дерматит. Овие ефекти на хидратацијата на кожата се докажани и кај најмалата неонатална популација на пациенти, со што се превенира појавата и прогресијата на атопискиот дерматит.
Познавањето на функцијата и карактеристиките на филагринот е веројатно клучен за терапевтскиот приод кај пациенти со атописки дерматит. Имено филагринот врши агрегација на кератинските филаменти внатре во корнеоцитите и помага во формирање на корнеофицирана клеточна обвивка околу корнеоцитите овозможувајќи ја ефикасна функцијата ка кожата како заштитна бариера
Еден таков пристап е преку примената на глицеролот како физиолошки хумектант. Имено тој ја привлекува и задржува водата, а не учествува во метаболичките процеси на кожата, но го превенира зголемениот губиток на вода и ја одржува добрата хидратација на stratus corneum. Уште една негова одлична особина на ова ниво на кожата е што ја превенира транзицијата на stratus corneum и спречува иритација и пенетрација на супстанци низ stratus corneum со што се спречува алергиската инфламација на кожата. Клиничките студии покажале дека глицеролот ја намалува магнитудата на физиолошкиот флукс на водата од површината на кожата и ја намалува брзината на трансепидермалниот губиток на водата. Во неколку други студии е докажано дека редовната примена на глицерол во подолг период го зголемува нивото на флагирин и профалгирин како стимулација на МАРК (митоген активиран протин киназа систем) кој контролира многубројни процеси во кератиноцитите. Целокупниот ефект на овој процес е обнова на оштетената бариерна функција на кожата и превенција од понатамошно оштетување.
Затоа еден од круцијалните патишта за третман на атопискиот дерматит е заштита и зголемување на нивото на филагрин протеинот (тоа е функција на бариерната маст Филагрин протект).
