ПИШУВА:
Д-р Вулнет Бектеши
специјалист педијатар, супспецијалист неонатолог
Жолтица кај новороденчиња
Што претставува и зошто се јавува?
Жолтицата кај новороденчињата се манифестира како жолто пребојување на кожата и склерите (белките) на очите. Видливата жолтица се јавува во една третина до една половина од новороденчињата. Таа обично не создава проблеми и вообичаено поминува на крајот на првата недела по раѓањето.
Жолтицата е една од најчестите состојби кои имаат потреба од медицинско внимание кај новороденчињата. Терминот жолтица се однесува на жолтата пребоеност на кожата и на склерите, предизвикана од акумулација на билирубин во кожата и во мукозните мембрани. Жолтицата е предизвикана поради покачување на нивото на билирубинот во телото, состојба позната како хипербилирубинемија. Приближно 60% од терминските и 80% од предтерминските бебиња развиваат жолтица во првата недела од животот и околу 10% од бебињата кои се дојат сè уште се жолти на 1 месец старост. За повеќето бебиња, жолтицата не е показател на некоја болест која лежи во основата на состојбата и оваа рана жолтица (наречена „физиолошка жолтица“) генерално е безопасна. Доените бебиња во споредба со бебињата хранети со шише, поверојатно е дека ќе развијат физиолошка жолтица во првата недела од животот.
Пролонгирана жолтица, односно жолтица која перзистира подолго од првите 14 дена, исто така, е почеста кај овие бебиња. Пролонгираната жолтица генерално е безопасна, но може да укажува на сериозна болест на црниот дроб.
Доените бебиња во споредба со бебињата хранети со шише, поверојатно е дека ќе развијат физиолошка жолтица во првата недела од животот
Билирубинот, главно, се продуцира од распаѓање на црвените крвни клетки. Распаѓањето на еритроцитите продуцира неконјугиран (или „индиректен“) билирубин, кој циркулира главно врзан за албуминот, иако извесна количина е „слободна“ и на тој начин може да влезе во мозокот. Неконјугираниот билирубин се метаболизира во црниот дроб за да се добие конјугиран (или „директен“) билирубин кој потоа преминува во цревата и во најголем дел се екскретира во столицата. Терминот директен и индиректен се однесува на начинот на кој се мерат различните форми во лабораториските тестови.
До создавање на билирубин се доаѓа преку нормалниот процес на распаѓање на еритроцитите (црвените крвни зрнца), чијшто век на распаѓање кај возрасните е околу 120 дена, додека нивниот број е околу 4 милиони во еден кубен милиметар крв. Но новороденче се раѓа со поголем број еритроцити (фетални) чиј што број изнесува 5-6 милиони и со поскратен век на живот (70-90 дена), па поради ова и физиолошката жолтица се јавува како последица на поголемо и побрзо распаѓање на еритроцитите, од една страна, како и намалена способност на релативно незрел црн дроб на новороденчето за метаболирање на овој вишок на билирубин, од друга страна.
Новороденче се раѓа со поголем број еритроцити (фетални) чиј што број изнесува 5-6 милиони и со поскратен век на живот (70-90 дена), па поради ова и физиолошката жолтица се јавува како последица на поголемо и побрзо распаѓање на еритроцитите, од една страна, како и намалена способност на релативно незрел црн дроб на новороденчето за метаболирање на овој вишок на билирубин, од друга страна
Обврска (задача) на хепатоцитите (клетките на црниот дроб) е т.н. индиректниот (неконјугиран) билирубин со помош на одредени ензими да го конјугира во директен (конјугиран), кој потоа како таков преку жолчните патишта оди во цревата и се излачува преку столицата.
Во зависност од тоа дали се работи за неконјугиран или конјугиран билирубин, и хипербилирубинемијата се дели на неконјугирана (индиректна) и конјугирана (директна) – со тоа што самата индиректна билирубинемија може да биде физиолошка или патолошка додека директната билирубинемија е секогаш патолошки облик на жолтица.
Во наредното продолжение:
Д-р Вулнет Бектеши: Која е разликата помеѓу физиолошка и патолошка жолтица?
ПОВЕЌЕ ОД ИСТИОТ АВТОР, Д-Р ВУЛНЕТ БЕКТЕШИ:
