ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
Рак на белите дробови, рак на грлото и рак на устата, срцеви болести, удари, емфизем, хроничен бронхитис, дегенерација на кожата се дел од негативните здравствени последици од пушењето. „Истражувањата покажуваат дека пушењето цигари е одговорно за околу една петтина од сите смртни случаи предизвикани од срцеви болести. Пушачите имаат два до четири пати поголем ризик од болести на кардиоваскуларниот систем и околу 70 проценти повисок ризик од смртност како последица на болестите на кардиоваскуларниот систем во споредба со непушачите“, вели д-р Драган Ѓорѓиевски, специјалист по семејна медицина. На Светскиот ден без тутун 2021 (31 мај) потсетуваме на штетните последици од пушењето, но и на бенефитите по вашето здравје доколку одлучите да се откажете од цигарите. На тој начин ќе направите добро не само за себе, туку и за вашите најблиски, кои се пасивни пушачи и исто така се соочуваат со здравствени последици од оваа ваша навика. „Кога се пуши цигари луѓето околу вас исто така се изложени на ризик од здравствени проблеми, особено децата кај кои белите дробови, мозокот и имунолошкиот систем се уште не се целосно развиени. Децата кои се изложени на пасивно пушење почесто развиваат астма, а тие кои веќе имаат астма развиваат почести и потешки асматски напади, рецидивни респираторни инфекции (пневмонии и бронхити), инфекции на уши, кашлици и настинки“, предупредува д-р Ѓорѓиевски.
Откажувањето од пушење е долготрајен процес во кој значајна улога имаат и семејните лекари како поддршка и помош на своите пациенти кои се одлучиле да се откажат од пушење
Денеска се одбележува Светскиот ден без тутун, оваа година под мотото „Откажете се од тутунот за да бидете победник“. Како тутунот го загрозува здравјето на луѓето?
Д-р Ѓорѓиевски: Пушењето е феномен со значајни медицински, социјални и економски импликации. Во тутунскиот чад се идентификувани повеќе од 4000 различни состојки од кои најважни се никотинот (0,5 до 8 %), јаглеродниот моноксид (1-6 %), катрански и фенолски материи и др. Никотинот и другите слични алкалоиди влијаат на психоактивната состојба и заедно со катранот (остаток кој содржи смола и други пропратни соединенија) имаат негативни здравствени последици. Тие последици вклучуваат рак на белите дробови, рак на грлото и рак на устата, срцеви болести, удари, емфизем, хроничен бронхитис и дегенерација на кожата. Истражувањата покажуваат дека пушењето цигари е одговорно за околу една петтина од сите смртни случаи предизвикани од срцеви болести. Пушачите имаат два до четири пати поголем ризик од болести на кардиоваскуларниот систем и околу 70 проценти повисок ризик од смртност како последица на болестите на кардиоваскуларниот систем во споредба со непушачите. Жените кои пушат и употребуваат контрацептивни пилули, пушењето го зголемува нивниот ризик од коронарни и периферни артериски болести, срцев и мозочен удар, споредено со жени непушачи кои земаат контрацепција. Пушењето ја намалува толеранцијата за физичка активност. Пушењето го зголемува ризикот од дијабетес како и зголемен ризик од заболувања на непцата. Зголемен е ризикот од згручување на крв како и голем број респираторни инфекции кај деца поради изложеност на пасивно пушење од страна на нивните родители.
Се уште се наоѓаме во пандемија на коронавирус, а веста дека пушачите имаат поголема веројатност да развијат тешка форма на болеста Ковид-19 во споредба со непушачите, предизвика милиони пушачи ширум светот (според СЗО) да сакаат да се откажат од тутунот. Каква е состојбата кај нас? Имате ли впечаток дека пандемијата го намали бројот на пушачи?
Д-р Ѓорѓиевски: Кај нас состојбата драстично се разликува од светот. И покрај информациите дека пушачите развиваат потешки форми на болест предизвикана од Ковид-19, пушачите во Македонија тешко се одлучуваат да престанат со пушење и покрај големиот број ризици кои истото ги носи. Имам впечаток дека пушачите во Македонија не се однесуваат сериозно кон пушењето како еден од најважните ризик фактори за голем број на кардиоваскуларни заболувања, цереброваскуларни заболувања и малигни заболувања, па ниту една здравствена последица не ги поттикнува да се откажат од пушење.
Родителите да не пушат во околина на своите деца. Заштитете ги вашите деца од штетните ефекти од цигарите преку таканареченото пасивно пушење. А најдобриот и најпотребниот апел до сите пушачи е: „Престанете да пушите. Започнете да живеете здраво. Направете го првиот чекор. Живејте живот без пушење“
Што всушност се случува во човековиот организам кога ќе престанеме да пушиме?
Д-р Ѓорѓиевски: Крвниот притисок и пулсот се враќаат во нормални вредности. Се подобрува циркулацијата на крвта особено во дланките и стопалата. Нивото на кислород во крвта се враќа на нормални вредности и ризикот да се добие срцев удар драстично се намалува. Протокот на крвта се подобрува низ целото тело. Телото се ослободува од јаглеродниот моноксид, а белите дробови се ослободуваат од секретот. Осетите за вкус и мирис се подобруваат. Волуменот на белите дробови се зголемува за 5-10 %. Се намалуваат проблемите со дишење и губење на здив, се намалува кашлицата, недостигот на воздух и свирежот во градите. Ризикот за добивање на рак на белите дробови, устата, грлото и хранопроводот двојно се намалува во споредба со оној на пушачите. Со откажување од пушење после десет години шансите за добивање на срцев или мозочен удар се еднакви на оние кои не пушат.
Пушењето го зголемува ризикот од дијабетес како и зголемен ризик од заболувања на непцата. Зголемен е ризикот од згручување на крв како и голем број респираторни инфекции кај деца поради изложеност на пасивно пушење од страна на нивните родители
Со откажување од пушење пушачот се осеќа подобро, може да извршува физичка активност без замор. Откажувањето од пушење е долготрајен процес во кој значајна улога имаат и семејните лекари како поддршка и помош на своите пациенти кои се одлучиле да се откажат од пушење.
Пушењето во тек на бременоста од страна на мајката придонесува до зголемен ризик за предвремено породување, новородено со помала родилна тежина како и до зголемен ризик за појава на синдром на изненадна смрт кај доенчето
Пушењето е опасно не само по здравјето на пушачот, туку страдаат и пасивните пушачи, односно оние кои се во непосредна близина и го вдишуваат чадот од цигарите. Кои се опасностите од изложеноста на пасивно пушење по здравјето на доенчињата и малите деца?
Д-р Ѓорѓиевски: Чадот од цигарите не влијае само на пушачите туку и на непушачите. Кога се пуши цигари луѓето околу вас исто така се изложени на ризик од здравствени проблеми, особено децата кај кои белите дробови, мозокот и имунолошкиот систем се уште не се целосно развиени. Децата кои се изложени на пасивно пушење почесто развиваат астма, а тие кои веќе имаат астма развиваат почести и потешки асматски напади, рецидивни респираторни инфекции (пневмонии и бронхити), инфекции на уши, кашлици и настинки. Пушењето во тек на бременоста од страна на мајката придонесува до зголемен ризик за предвремено породување, новородено со помала родилна тежина како и до зголемен ризик за појава на синдром на изненадна смрт кај доенчето.
Податок, преземен од страницата на ИЈЗ, вели дека „на глобално ниво, околу 165 000 деца умираат пред 5-годишна возраст од долнореспираторни инфекции предизвикани од чад од пасивно пушење. Оние кои преживуваат, продолжуваат да страдаат од здравствените последици од изложеноста на чад од пушење, бидејќи честите респираторни инфекции во раното детство значително го зголемуваат ризикот од развој на ХОББ во зрелоста“. Кој е Вашиот апел до родителите на денот кога треба да се подигне свесноста за штетните и смртоносни ефекти на употребата на тутун?
Д-р Ѓорѓиевски: Родителите да не пушат во околина на своите деца. Заштитете ги вашите деца од штетните ефекти од цигарите преку таканареченото пасивно пушење. А најдобриот и најпотребниот апел до сите пушачи е: „Престанете да пушите. Започнете да живеете здраво. Направете го првиот чекор. Живејте живот без пушење.“
Семејните, матичните лекари може да ви помогнат, разговарајте со вашиот матичен лекар.
