Пишува: Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
„Температурата претставува ноќна мора, но на родителите им советуваме да не се плашат воопшто од неа. Тоа е природен процес на одбрана, којшто и треба да се јави, пожелно е за да се стимулира имунитетот и да почнат природните имуни одговори на инфекцијата“, објаснува асс. д-р Наташа Чучкова – Никчевска, специјалист педијатар. Карактеристични за овој период од годината се вирусните инфекции. „Обично вирозите одат со благо покачена телесна температура, како и со оние класични симптоми на „плачна маска“, црвени очиња, затнато носе или носе коешто тече, лесни болки во грлото и температура, која не влијае битно на општата состојба на детето“. Како да ги разликуваме вирусите од бактериите, кога родителите треба неодложно да се јават на лекар, како треба да изгледа исхраната на децата во зимскиот период… прочитајте во интервјуто, кое Педијатар.мк го реализираше со асс. д-р Чучкова – Никчевска.
Со доаѓањето на есента пристигнаа и вирусите, кои се особено присутни во детските колективи како што се градинките и училиштата. Речиси и да нема дете кое не се жали на затнато носе, болно грло, кашлица, покачена температура… На што треба особено да внимаваат родителите и кога е време за задолжителна посета на лекар?
Асс. д-р Чучкова-Никчевска: Есента и пролетта се променливи годишни времиња кога најчесто се јавуваат вирусните инфекции. Постојат повеќе од 300 типови на вируси коишто може да предизвикаат инфекции кај дечињата. Во големите колективи како што се градинките и училиштата постои голема веројатност дека тие инфекции ќе се прошират преку секретите, кашлањето и кивањето. Самиот близок контакт на дечињата придонесува многу полесно да се пренесе инфектот на другото дете, потоа во ова годишно време се престојува почесто во затворени простории, помалку проветрени.
Кога децата имаат температура најбитно е да се надоместат течностите кои се губат преку потењето
Обично вирозите одат со благо покачена телесна температура, како и со оние класични симптоми на „плачна маска“, црвени очиња, затнато носе или носе коешто тече, лесни болки во грлото и температура, која не влијае битно на општата состојба на детето.
Како да ги разликуваме вирусите од бактериите?
Асс. д-р Чучкова-Никчевска: Кога едно дете има вирусна инфекција, најчесто општата состојба му е добра, задоволителна. Во периодите кога нема температура добро се чувствува, јадe, внесува течности и комуницира, за разлика од бактериската инфекција, кога општата состојба е нарушена, детето е омалаксано, клапнато и во периодите кога нема температура.
Во градинките во овој период обично се застапени вирусите како на пример ротавирус, кој оди со обилни повраќања и температури, ЕХО вирусите и hand foot and mouth disease (HFMD), коишто одат со осип на дланките, слузницата и стапалата, и секако, оние заразните, варичела односно сипаници кои брзо се шират во колективите.
Во школската возраст, пак, сега ќе дојдат вирусите од типот на грип, инфлуенца, параинфлуенца. Вакцинацијата за грип е резервирана само за ризичните популации, додека останатата популација на деца не се вакцинира. Во училишната возраст многу се чести и бактериските инфекции, односно инфекциите причинети од стрептокок пиоген група А, кој оди со клиничка слика на гнојна ангина и висока температура.
На што треба да внимаваат родителите? Кога температурата не паѓа со дадените антипиретици, се одржува 2-3 дена, детето е во лоша општа состојба, не внесува течности – тоа е првиот аларм кога треба да се јават на доктор. Секако, не треба да се претерува со антипиретиците, колку може поприродно да се спушти температурата, а антипиретиците да се даваат строго на 8 часа за да не се појават токсични ефекти. Да се внесуваат повеќе течности од електролитен тип и поблага исхрана, течна домашно зготвена исхрана која е блага за стомакот. Ако немаме подобрување во домашни услови два до три дена, а некогаш дури и првиот ден, бидејќи родителите најдобро си го знаат своето дете, тогаш треба да појдат на доктор и да видат дали станува збор за вирус или за бактерија, која бара антибиотска терапија.
Ја споменавте покачената телесна температура, која претставува ноќна мора, особено за новопечените родители. Најпрво, што е нормална, а што покачена телесна температура?
Асс. д-р Чучкова-Никчевска: Покачена телесна температура над 38 C степени сметаме дека е веќе состојба на фебрилност. Тоа значи дека во организмот на детето се одвива некој процес на инфламација, при што се активираат одбранбените механизми на детето и ја покачуваат температурата, а при секое покачување на температурата вирусите и бактериите не може да се реплицираат.
Кога едно дете има вирусна инфекција, најчесто општата состојба му е добра, задоволителна. Во периодите кога нема температура добро се чувствува, јадe, внесува течности и комуницира, за разлика од бактериската инфекција, кога општата состојба е нарушена, детето е омалаксано, клапнато и во периодите кога нема температура
За сите родители, вклучително за оние кои се првпат во оваа улога, температурата навистина претставува ноќна мора, но им советуваме да не се плашат воопшто од неа. Тоа е природен процес на одбрана, којшто и треба да се јави, пожелно е за да се стимулира имунитетот и да почнат природните имуни одговори на инфекцијата.
Што треба да преземат родителите во ваква ситуација? Кога треба да се справуваат?
Асс. д-р Чучкова-Никчевска: Најризична група се новороденчињата. Новородено кое е со температура се лекува во болница, односно обврзно се хоспитализира. Во другите старосни групи на деца – кога при фебрилност имаме конвулзии. Меѓутоа тоа не значи дека при секоја температура ќе имаме фебрилни грчеви или конвулзии. Обично децата кои имаат фебрилни конвулзии при самото покачување на температурата 37,2 C веќе ги имаат истите. Родителите треба да се грижат кога температурата ги изнемоштува децата, кога не можат да се движат, да пијат, кога се премногу омалаксани. Нам ни е најбитно кога имаат температура да се надоместат течностите кои се губат преку потењето. Површината на детската кожа е поголема и преку потењето се губат повеќе електролити за разлика од возрасните и тогаш потребите за течности на децата кои имаат температура се зголемени, речиси дуплирани.
Покрај давањето повеќе течности, се советува и разладување на детето, да се премачка со мешавина на половина алкохол – половина вода, да се истушира со млака вода и секако, да се даде антипиретик во соодветна доза за возраста и во интервал од 8 часа.
Како треба да изгледа исхраната на децата во зимскиот период? И на кој начин да се подигне имунитетот во месеците кои се оскудни со сончеви зраци, а престојот надвор и физичката активност се ограничени?
Асс. д-р Чучкова-Никчевска: Општите препораки се дека здравјето влегува на уста и дека децата треба природно да се исхрануваат, како што велиме ние педијатрите, со боите на виножитото. Тоа е така затоа што во овие бои, односно во зеленчукот и во овошјето ги има сите потребни витамини и минерали кои се неопходни за одбрана, раст и развој на организмот. Не постои ништо што ќе ја замени природната исхрана, свежите витамини и минерали. Затоа им советуваме да јадат три оброци и две ужинки, избалансирана храна којашто е домашно зготвена, да не пијат сокови, да не пијат повеќе од 500 мл млеко во текот на 24 часа и да внесуваат наместо сокови – овошје или пасирано овошје, смути или сечкано овошје и да јадат домашно зготвени оброци како леќа, грав, грашок, боранија со многу зеленчук внатре, телешко месо, јајца најмалку три во неделата итн.
(продолжува)
