Пишува: Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
„Стафилококните инфекции, како и оние предизвикани од methicillin-резистентниот стафилококус ауреус (MRSA) може да се шират во болниците и другите здравствени институции, но сè почесто се наоѓаат и во средината која не опкружува, како таа на работното место, во нашите домови, како и во училиштата. Вонболничкиот methicillin-резистентен стафилококус ауреус (MRSA) најчесто предизвикува кожни инфекции, но во одредени случаи може да предизвика пневмонија, инфекција на крвта, менингитис, сепса“, објаснува асс. д-р сци. Марија Димзова, специјалист инфектолог. Сепак, не смее и не треба да има место за паника бидејќи наод на позитивен изолат на МРСА од брис од нос, не е нешто невообичаено.
Бактеријата МРСА (Methicillin-resistant Staphylococcus aureus), која беше откриена кај неколку деца од скопските населби Чаир и Бутел внесе паника и вознемиреност кај родителите, која продолжува по потврдата на уште еден нов случај во ОУ „Панајот Гиновски“ (можни се и нови во наредниот период). Има ли место за паника, за каква бактерија станува збор и како се пренесува?
Асс. д-р сци. Димзова: Staphylococcus aureus претставува бактерија која вообичаено може да најде на човековата кожа и во ноздрите на здрави лица. Вообичено, стафилококите кои се на кожата и во носот се безопасни во услови на зачуван имунитет и интактна кожа, но од друга страна, кога има нарушување на некој од овие одбрамбени механизми, бактериите навлегуваат во ткивото и може да предизвикаат различни инфекции од типот на обична кожна акна, па се до сериозни инфекции кои пак може да прогредираат кон сепса или да доведат до смртен исход. Methicillin-резистентниот стафилококус ауреус (MRSA) е предизвикувач на стафилококни инфекции кои се потешки за лекување како резултат на резистенција кон одредени антибиотици. Стафилококните инфекции, како и оние предизвикани од methicillin-резистентниот стафилококус ауреус (MRSA) може да се шират во болниците и другите здравствени институции, но сè почесто се наоѓаат и во средината која не опкружува, како таа на работното место, во нашите домови, како и во училиштата. Вонболничкиот methicillin-резистентен стафилококус ауреус (MRSA) најчесто предизвикува кожни инфекции, но во одредени случаи може да предизвика пневмонија, инфекција на крвта, менингитис, сепса. Не смее и не треба да има место за паника бидејќи наод на позитивен изолат на МРСА од брис од нос, не е нешто невообичаено. Започнувајќи од 1990-те години има се повеќе и повеќе здрави луѓе кои се носители односно се колонизирани со МРСА, како на кожата така и во ноздрите. Колонизацијата со МРСА не значи дека истовремено има и инфекција со МРСА.
Спортистите, претшколските и школските деца, војници кои престојуваат во бараки, хоспитализирани лица, како и лица над кои се спроведени хируршки интервенции и кои имаат имплантирани медицински помагала имаат најголем ризик за инфекција со МРСА. Најголемиот број на лица инфицирани со МРСА оздравуваат без никаков проблем со администрација на антибиотици кои делуваат на оваа бактерија. Доколку инфекцијата со МРСА се прошири низ крвотокот постојат поголеми шанси да предизвика посериозни инфекции па дури и смртен исход
Инфекциите на кожата предизвикани од МРСА примарно се пренесуваат преку директен контакт на кожа со кожа или преку контакт со површини кои биле во контакт со лице кое е инфицирано. Ширењето на инфекцијата се спречува со едноставни мерки како што е хигиена на рацете и преврзување на повредите.
Начелно, нема потреба од тоа да се затвори целокупната установа, без разлика дали станува збор за градинка или училиште со цел да се „дезинфицира“ објектот доколку има појава на инфекција со МРСА. Рутинското, но правилно спроведено чистење во најголем број од случаите е сосема доволно.
Кои се знаците, симптомите кои ги јавува МРСА? Како се препознава и докажува?
Асс. д-р сци. Димзова: Знаците и симптомите на инфекција со МРСА зависат од тоа кој дел од телото е инфициран. Така, на пример, лицата кои имаат инфекција на кожата предизвикана од МРСА како најчести знаци и симтоми ги имаат црвенилото, отокот, топлина и болка на инфицираниот дел од кожата. Можно е да има и присуство на гној на инфицираната кожа, а во некои случаи може да се јави и покачена телесна температура.
Доколку мајката на новороденчето има активна инфекција со МРСА, препораката од здравствените експерти е да не се прекинува доењето. Како што потенцирав, инфекцијата се пренесува преку кожа, односно преку директен контакт, што значи дека МРСА не се пренесува преку мајчиното млеко. Доколку мајката нема активна инфекција на градите, таа слободно може да го дои бебето. Доколку има кожна инфекција на едната дојка, се препорачува да го дои бебето со здравата, неинфицирана дојка
Во најголем дел од случаите не може да се направи разлика дали инфекцијата е предизвикана од МРСА или од друга бактерија, се додека не се направат соодветни лабораториски тестови како на пример брис од кожа и/или рана, хемокултура и слично, со добивање на изолат на предизвикувачот. Се разбира дека сите други видови на инфекции предизвикани од МРСА, вклучително и инфекција на белите дробови спаѓаат во категоријата на потешки инфекции за кои е потребно болничко лекување.
Членовите на фамилијата на лице кое е колонизирано со МРСА имаат зголемен ризик од добивање на кожна инфекција. Поради тоа е неопходна едукација за спроведување на личните заштитни мерки во вид на миење на рацете, редовно туширање, покривање на повредената кожа со самолеплив фластер за рани како и другите мерки кои се преземаат со цел превенција на ширење на МРСА
МРСА е отпорна на антибиотици. За кого претставува најголема закана? Кои се ризичните групи и за кои лица може да биде смртоносна?
Асс. д-р сци. Димзова: Кој било може да добие МРСА. Светските податоци покажуваат дека две од сто лица може да бидат носители на МРСА (колонизирани). Ризикот од здобивање на инфекција се зголемува со активности или престој на место каде има повеќе народ, контакт кожа со кожа или има користење на заедничка опрема. Колонизацијата со МРСА не дава симптоми се додека бактеријата не предизвика активна инфекција. Мнозинството на луѓе кои имаат вонболнички стекната МРСА пројавуваат симптоми во вид на кожна инфекција, за разлика од болнички стекнатите инфекции со МРСА кои имаат поинвазивен карактер. Постоење на повреда на кожата дури и во вид на мала огреботина или рана е најчесто влезно место на инфекција со МРСА. Спортистите, претшколските и школските деца, војници кои престојуваат во бараки, хоспитализирани лица, како и лица над кои се спроведени хируршки интервенции и кои имаат имплантирани медицински помагала имаат најголем ризик за инфекција со МРСА. Најголемиот број на лица инфицирани со МРСА оздравуваат без никаков проблем со администрација на антибиотици кои делуваат на оваа бактерија. Ова посебно се однесува на здрави лица кои се здобиваат со инфекција со МРСА во вонболнички услови. Доколку инфекцијата со МРСА се прошири низ крвотокот постојатат поголеми шанси да предизвика посериозни инфекции па дури и смртен исход.
Колку е опасна за членовите на семејството и што се случува доколку во домот има новороденче?
Асс. д-р сци. Димзова: Вонболничките инфекции со MRSA најчесто се пренесуваат преку контакт со инфицирани лица или со предмети кои се контаминирани со бактеријата. Значи, инфекција со МРСА може да се пренесе преку контакт со контаминирана рана, повреда или преку заедничка употреба на лични предмети од типот на брич, ножички, ноктарици, турпија, пешкири, облека кои биле во контакт со инфицираната кожа, а не била соодветно испрана. Доколку некој член во фамилијата има инфекција на кожата предизвикана од МРСА потребно е инфицираното место да се покрие со самолеплив фластер за рани или завој се додека повредата комплетно не зарасне. Раната не треба да се чепка нити да се стиска бидејќи во гнојот од инфицираната рана може да има МРСА. Употребениот самолеплив фластер за рани или завој може слободно да се фрлат во обичното ѓубре, значи нема потреба од преземање на посебни мерки на претпазливост.
Инфекциите на кожата предизвикани од МРСА примарно се пренесуваат преку директен контакт на кожа со кожа или преку контакт со површини кои биле во контакт со лице кое е инфицирано. Ширењето на инфекцијата се спречува со едноставни мерки како што е хигиена на рацете и преврзување на повредите
Честото миење на рацете е од особена важност и воедно претставува наједноставна и најефикасна превентивна мерка од инфекција. Лицето кои има инфекција на кожата со МРСА, членовите на фамилијата како и лицата кои се во близок контакт треба почесто да ги мијат рацете со вода и сапун или да употребуваат средство за дезинфекција на база на алкохол, посебно после менување на завојот, допирање на инфицираното место или после фаќање на нечисти алишта. Членовите на фамилијата на лице кое е колонизирано со МРСА имаат зголемен ризик од добивање на кожна инфекција. Поради тоа е неопходна едукација за спроведување на личните заштитни мерки во вид на миење на рацете, редовно туширање, покривање на повредената кожа со самолеплив фластер за рани како и другите мерки кои се преземаат со цел превенција на ширење на МРСА. Ова се однесува и на фамилиите во кои има новороденче. Посебно би го издвоила овој совет кој се однесува на доењето, а доколку мајката на новороденчето има активна инфекција со МРСА. Препораката од здравствените експерти е да не се прекинува доењето. Како што потенцирав, инфекцијата се пренесува преку кожа, односно преку директен контакт, што значи дека МРСА не се пренесува преку мајчиното млеко. Доколку мајката нема активна инфекција на градите, таа слободно може да го дои бебето. Доколку има кожна инфекција на едната дојка, се препорачува да го дои бебето со здравата, неинфицирана дојка.
Кои се превентивните мерки кога станува збор за МРСА?
Асс. д-р сци. Димзова: Не само кога станува збор за инфекции предизвикани од МРСА, него генерално кога се зборува за превенција од настанување на инфекција, било да е таа предизвикана од бактерија или вирус, основаната превентивна мерка се состои во запазување на добра лична хигиена. Што значи тоа? Во основа тоа значи често и правилно миење на рацете, како и редовно туширање посебно после спортски активности. Секоја повреда на кожата, без разлика колку и да е површинска треба да се дезинфицира и да се покрие (самолеплив фластер за рани, завој) се додека не зарасне комплетно и соодветен антибиотик, топично (локално) или системски доколку има потреба од истиот. Исто така потребно е предметите за лична употреба да останат предмети за лична употреба, односно да нема делење (заедничка употреба) на предметите како што се пешкири, бричеви, ноктарици, турпии, облека. Доколку се наметне потреба од употреба на заедничка облека, истата треба да се испере пред да се облече, како и да се измијат рацете после допирање на валканата облека.
Со цел правилно и соодветно третирање на инфекцијата и спречување на нејзиното ширење, исто така, потребно е навремено да се побара лекарска помош.
