Ларингитисот е болест која почнува одеднаш, од состојба на здраво дете. Во поголемиот број на случаи, причина за појава на оваа состојба се вирусите, но во одреден процент, бактериите се можни причинители на ларингитисот. Може да се појави во било кој период од годината, но карактаристичен е за периодот кога владеат температурни разлики на воздухот. За тоа кои се симптомите на оваа болест и зошто брзата реакција на родителите при појава на ларингитис е клучна за детето, стручен совет побаравме од директорот на детската болница Козле во Скопје, д-р Ангелчо Андоновски.
Пишува: Александра Стојановска
saska@pedijatar.mk
Д-р Андоновски, што е всушност ларингитис и во каква форма најчесто се јавува кај децата?
Д-р Андоновски: Воспалението на гркланот е релативно честа болест во детството. Независно од кое годишно време е оваа болест, таа е една од најчестите, особено кога има големи температурни разлики. Најчеста причина за ларингитис се вируси кои се населуваат во слузницата на грлото. Обично доаѓа до оток (едем) на гласните жици, гркланот и доаѓа до намалување на дијаметарот. Оваа состојба е наречена круп. Најчестиот вид на ларингитис, кој се јавува кај децата е акутен инфективен неспецифичен ларингитис. Поретки, но поопасни состојби на ларингит е ако ларингитот е предизвикан од бактерии (Haemophilus influenzae и други), кој може да доведе до многу тешка и опасна ургентна состојба која може да предизвика и гушење. За среќа, оваа состојба е поретка денес, пред се поради вакцина против Haemophilus influenza.
Како може да се препознае состојба на ларингитис, кои симптомите на оваа состојба?
Д-р Андоновски: Лесно! Рапав глас и стридорот се карактеристични за воспаление на гркланот. Бидејќи отокот кој се јавува на гласните жици предизвикува засипнатост, и како резултат на гореспоменатите стеснување на веќе малиот простор, се појавува карактеристичен вибрирачки звук кој се нарекува стридор. Болеста почнува речиси од целосно здравје одеднаш, во текот на ноќта. Детето има проблеми со дишењето кое е како гушење и е уплашено и вознемирено. Доаѓа до појава на специфична кашлица која потсетува на “лаење”. Гласот генерално не е тотално зарипнат, а температурата е нормална. Стридор е всушност, треперење (вибрации) од стеснувањето на ларинксот кој се јавува при вдишување и при притисокот на воздухот тој да помине низ трахеата и понатаму во белите дробови. Најдраматичниот момент за родителите е звукот кога детето кашла. Сепак поголемиот дел од децата кои се со вирусен ларингитис (круп), обично e без висока температура и добра општа состојба на детето и покрај кашлањето и стридорот.
Што треба еден родител да знае кога прв пат кај неговото дете ќе се појави состојба на ларингитис?
Д-р Андоновски: Кога првиот пат ќе се сретнете со ларингитис кај вашето дете и останување без здив на детето, совет е да се обидете следново: Да се направи парна бања со врела вода и да го внесете детето да се напари да вдише од влажниот топол воздух. По само една, две минути да се изнесе на прозорец и да вдише ладен воздух, при ваков рутински момент обично кај повеќето деца нападот речиси веднаш поминува. Поентата е ненадејна промена на температурата и влажноста на воздухот, што доведува до олабавување на стегнатиот грклан (ларингс). Потоа е препорачано веднаш да отидете на педијатар.
Што подразбира лекувањето на ларингитисот?
Д-р Андоновски: Лекувањето започува на следниот начин: Првиот и најважен чекор во третманот е да се обезбеди дишење. Давање терапија со кортикостероиди, антибиотици, аеросол терапија и кислород, ако е потребно. Ако постои секреција од носот капки за вазоконстрикција кои се применуваат за да се овозможи слободен проток на воздухот. Најважниот совет за родителите е да останете смирени и брзо да реагирате. Важно е да се овозможи дишење во прв план. Родителите кои веќе се среќавале со ларингит се добро информирани и знаат дека треба да го инхалираат детето со кортикостероиди, нормално по совет на лекар. Важно е да се убеди детето да не плаче затоа што плачењето води кон понатамошни грчеви и опструкција. Детето веднаш да се однесе на лекар при ваква состојба.
Велите нема место за паника кај родителите, барем кога станува збор за круп ларингитисот, но кога едно дете треба да биде прегледано од страна на педијатар?
Д-р Андоновски: Редок, но исклучително опасен ларингит е при воспаление, како резултат на инфекција со бактерија (Haemophilus influenzae), и оние бактерии кои брзо се размножуваат во грлотои можат да доведат до драматични едеми на делот каде се затвора грлото при голтање (епиглотис). Тогаш веднаш треба да се јават на лекар и соодветно и брзо се реагира на ваквата состојба. Дијагнозата се поставува врз основа на анамнеза и физикален преглед каде може да се види инспираторен стридор, кашлање и при преглед на гркланот се забележува едем во субглотичната регија.
Може ли детето да се заштити од евентуална појава на ларингитис?
Д-р Андоновски: Главно е дека задолжително децата треба редовно да внесуваат витамини кои им делуваат како потпомагачи и подигнувачи на имунитетот. Примање на течности, супа, сок од цедени овошја. Да се внимава при наглите температурни промени, да не се дозволува прекумерна игра и изложеност на ладно-топол воздух. Почести посети на природа и планински престој како воздушна бања. Кај одредни докажани алергиски моменти во консултација со лекар се препорачува и користење на антихистаминици. Внимавајте и при првите знаци реагирајте брзо за да не дојде до несакани последици.
Напомена за родителите!
Останете смирени и реагирајте брзо и соодветно. По препишаната терапија, фреквенцијата на инхалациите во еден ден зависи од состојбата на детето и од клиничката слика. Обично еднаш на ден е доволно при ларингит но, најмалку два пати на ден се прават инхалациите при состојби со опструкција. При лоши состојби идеално треба да се прави инхалација на осум часа. Големо значење е даден на вдишување на физиолошки раствор или воден пантенол, ја намалува вискозноста на слуз и го олеснува искашлувањето.
