ПИШУВА: Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.com.mk
Голема неизвесност, страв, огромен број на прашалници и измешани чувства имаат бремените жени во очекување на чинот на породување. Кога започнува породувањето, кои се првите знаци кои најавуваат скорешно породување, кога треба да се појде во родилиште, има ли време за чекање откако ќе пукне воденикот и кои се ситуации бараат итна посета на гинеколог? Одговорите на овие прашања и многу други детали врзани со чинот на породување, како и начините на кои се врши обезболување на родилката со што раѓањето се претвора во чин за паметење, ги има д-р Маќули Хаџи-Лега, специјалист по гинекологија и акушерство.
Кои се првите знаци коишто го означуваат почетокот на процесот на породување? Кога, всушност, започнува породувањето?
Д-р Хаџи-Лега: Кога зборуваме за терминско породување, тоа значи породување со полни 36 гестациски недели, 37-та недела е веќе во тек. Сметаме дека жената е во термин и дека бебето кога ќе се роди е веќе зрело.
Први знаци за почеток на процесот на породување се најчесто болките. Започнуваат болки во вид на контракции во пределот на стомакот, околу папокот или во кичмата, каде што се осеќа некое чудно чувство, нелагодност… Разликата е во тоа што првите контракции се ретки, на 50-60 мин., а секоја наредна контракција се повторува на пократок период, стануваат со појак интензитет и подолго траат. Тоа се тие почетни болки и секогаш трудниците не треба да брзаат веднаш да одат да се јават на лекар бидејќи во тек на 24 часа ги имаме и лажните Брекстон Хиксови контракции, па затоа треба да се почека барем еден или два часа. Кога трудницата ќе почне да ги чувствува болките на дваесетина минути, тогаш тоа е веќе знак дека треба да се појави во установата каде што планира да се породи.
Дали прскањето на воденикот е знак за итно заминување во родилиште? Односно колку време има родилката да се подготви?
Д-р Хаџи-Лега: Треба да се подготви и да тргне во болница. Затоа што при прскање на воденикот може да пролабира папочната врвца, тоа се состојби кога пациентката мора да биде во болница и да биде мониторирана. Иако пациентките многу често кога ќе прсне воденикот немаат болки, сепак, и без болки се смета дека породувањето е започнато и треба да се јават во родилиште.
Сите фази од породувањето бараат адекватна контрола, треба да се посвети комплетно внимание. Жената се проследува и после породувањето, два часа е во родилната сала под контрола за евентуално да не се појави некое крвавење, хипотомија на матката, којашто може да биде и многу ургентна состојба по мајката
Во принцип, после прскање на воденикот се чека 24 часа за пациентката спонтано да си добие болки, нормално во тој период адекватно е покриена со антибиотик, со лабораториски анализи, коишто ни укажуваат дали се работи за инфект кај плодот, затоа што ако се покачени леукоцитите кај мајката, тогаш можеби треба порано да го завршиме породувањето и да не ги чекаме тие 24 часа.
Доколку после тие 24 часа пациентката не добие болки тогаш се преминува кон индукција на породувањето со инфузии за поттикнување на контракции со што се поттикнува раѓањето и треба да се заврши во периодот по изминатите 24 часа.
Кога зборуваме за породување, еден од првите знаци дека наближува времето за раѓање е и паѓањето на мукозниот чеп…
Д-р Хаџи-Лега: Доколку трудниците забележат чепче со розикава боја, тоа не е ништо за плашење, туку е обично најава за скорешно почнување на раѓањето. Најголем процент од жените во рок од 24 часа по испаѓање на чепчето добиваат контракции, барем најголем дел од нив. Тоа не значи итно јавување на лекар, но на што треба да внимаваат? Доколку се појави некоја светла крв, обилно крвавење од гениталиите, иако нема болки, пациентката треба веднаш да се јави во болница, затоа што може да се работи за некоја ургентна состојба, како одлепување на постелката или некоја друга проблематика која мора адекватно да се проследи. Да сублимираме:
- болки на дваесетина минути
- прскање на воденикот
- појава на крвавење од гениталии
… е знак дека мора да се посети гинекологот!
Низ колку фази се одвива породувањето?
Д-р Хаџи-Лега: Породувањето опфаќа три фази:
- Прва фаза – фаза на почетни болки, се до комплетно отворање на устието на матката;
- Втора фаза – кога комплетно ќе се отвори устието на матката, 10 см;
- Трета фаза ја сочинува самото породување и испаѓање на постелката.
Сите овие фази бараат адекватна контрола, треба да се посвети комплетно внимание во тек на сите фази. Жената се проследува и после породувањето, два часа е во родилната сала под контрола за евентуално да не се појави некое крвавење, хипотомија на матката, којашто може да биде и многу ургентна состојба по мајката.
Чинот на породување, барем во денешно време не мора повеќе да претставува стрес за мајката, кој ќе ја одврати и од самата помисла за раѓање на второ дете. Кои се начините за обезболување?
Д-р Хаџи-Лега: Постојат епидурални анестезии или „лесен спинал“ доколку имаме пациентки кои ќе ни дојдат во комплетна фаза, со 8-9 см отвореност на грлото на матката, тогаш веќе нема поента давањето на епидурална, туку може да се стави како што велат анестезиолозите, „лајт спинал“, со што се врши обезболување, како и во тек на царски рез, каде што исто така се користи спинална анестезија.
После прскање на воденикот се чека 24 часа за пациентката спонтано да добие болки, нормално во тој период адекватно е покриена со антибиотик, со лабораториски анализи, коишто ни укажуваат дали се работи за инфект кај плодот, затоа што ако се покачени леукоцитите кај мајката, тогаш можеби треба порано да го завршиме породувањето и да не ги чекаме тие 24 часа
Кога се работи за спонтано породување ставаме епидурална анестезија којашто навистина има голем ефект, пациентките не чувствуваат болки, олеснети им се сите фази на раѓање, иако јас би потенцирал дека трудниците не треба да се плашат од тие болки. Впрочем нашите претци раѓале со милиони години на тој начин, жените не треба да се плашат. Мислам дека се неадекватно психолошки подготвени за раѓање, малку од страна на матичните гинеколози, малку од страна на средината, се прави некоја фама околу болките, дека многу боли и сето тоа ствара кај пациентката забуна и таа не е психички спремна. Ако е психички спремна и болките полесно си ги поднесува, знае што ја очекува, а тука е и нашата поддршка, лекар, акушер… Доколку е убаво подготвена и раѓањето иде многу полесно.
