Родителството е една од најубавите, но и најтешките животни улоги на еден поединец. Вклучува низа процеси кои се состојат од задачи, правила, комуникација и меѓучовечки односи кои возрасните ги постигнуваат во контакт со своето дете, а ги нарекуваме стилови на родителство. Ова се 4-те основни:
АВТОРИТАРЕН СТИЛ (крут, строг) – родителите поставуваат големи барања и вршат строг надзор, но не даваат доволно топлина и поддршка. Авторитарниот стил има за цел послушност и самоконтрола кај детето без објаснување или расудување. Поставувањето граници и правила и казнувањето на непослушноста (често физички) се главните цели на овој стил на воспитување. Децата кои се воспитани на овој начин се склони кон промени во расположението, повлечени, раздразливи и без спонтаност во однесувањето.
АВТОРИТАТИВЕН СТИЛ (демократски доследен) – родителите поставуваат високи барања, граници и го надгледуваат детето со голема топлина и поддршка. Улогата на родителите е советодавна, а не контролна. Поставените барања и граници се објаснети и оправдани. Децата воспитани на овој начин се спонтани во искажувањето на своите мислења и емоции.
ПЕРМИСИВЕН СТИЛ (многу попустлив) – родителите прават малку барања и практикуваат мала контрола, притоа обезбедувајќи голема топлина и поддршка. Родителите го задоволуваат секое барање на детето. Сепак, давањето преголема слобода не е соодветно бидејќи кај децата се создава несигурност, неснаоѓање без поставени граници, што поттикнува импулсивно и агресивно однесување кај децата.
ИНДИФЕРЕНТЕН СТИЛ (занемарување) – родителите поставуваат мали барања, нема контрола, но ниту топлина ниту поддршка. Родителите емоционално ги отфрлаат своите деца или немаат сила или време да се грижат за нив. Децата израснати во овој стил имаат потешкотии да учат социјални вештини и често се неуспешни на училиште. Овој образовен стил често регрутира адолесценти кои изразуваат различни форми на неприфатливо однесување.
Изборот на ефективни процедури за родителство, во кои границите и барањата за детето се јасно дефинирани, се разбира во зависност од развојот и зрелоста на детето, со давањето љубов, топлина и поддршка придонесува за најадекватен развој на детето од предучилишна возраст до адолесцент. Имајќи предвид дека најважна задача на родителите е да се грижат за здравјето на детето, како физичко, така и ментално, не е чудно што доброто родителство се гледа како важен фактор за превенција од нарушувања на менталното здравје.
Во првите две години од животот, доброто родителство е насочено кон воспоставување на безбедноста на детето, здрав социо-емоционален развој на детето и мотивирање на детето да развива когнитивни компетенции.
Во текот на предучилишниот развој, големо внимание е насочено кон поттикнување на развојот на социјалните вештини, способност за снаоѓање во околината и развивање мотивација за постигнување успех. На оваа возраст се поставуваат цврсти и јасни граници за однесувањето на детето, но со обезбедување топлина, љубов и грижа.
Во приодот на основното училиште важно е да се постигне внатрешна самоконтрола кај детето, да се развијат социјалните вештини, да се воспостави пријателство и соработка со врсниците, да се развие самопочит и позитивна слика за себе.
Позитивните ефекти од доброто родителство во адолесценцијата ги набљудуваме исклучиво преку авторитативен (демократски) воспитен стил, бидејќи со спроведување на други стилови неизбежни се конфликти во односот адолесцент-родител. Конфликтот резултира со пркосно и отфрлачко однесување на адолесцентите, што ја намалува топлината и грижата, а ја зајакнува контролата и строгоста од страна на родителите. И така, односот родител-адолесцент продолжува да се влошува и има се помалку места за воспоставување подобри односи преку добро родителство.
