Сите родители ги учат децата дека лажењето е погрешно, па колку тоа и да се чини чудно, овој морален престап го правиме речиси секој ден. А, понекогаш овој чин и го одобруваме. Зошто и како се развива потребата за лажење, и што да направите да ја спречите, објаснува психологот Гордана Ачиќ.
Лага помеѓу 2 и 4 години
Помеѓу 2 и 4 години децата лажат за да избегнат казнување. Но, тогаш тие во тоа не се вешти. Но, тогаш, околу 4. Година кај децата нешто се менува. Психолозите за време на устражувањата дошле до податок кој покажува дека помеѓу 3.5 и 4 години, децата учат како да лажат со многу повеќе ентузијазам и вештина. Притоа, треба да се има на ум дека лажењето не е лесна работа. Дете кое лаже мора да биде способно и да ја осознае вистината, да замисли алтернатива на таа вистина, да состави лажна, но кохерентна приказна на својата верзија на вистината и над се многу добро жонглира со овие две приказни во својата глава се додека не “продаде“ алтернативна вистина и притоа има на ум што другата личност моѓе да чувствува и да мисли.
Ова е неверојатно да успее да го направи дете кое има само 4 години. Затоа, ако го фатите своето тригодишно дете во лага, имате причина да бидете импресионирани, но не и да му честитате.
Речиси сите деца лажат инстиктивно, но има и професионалци. Ако детето и откако ќе појде на учулиште продолжи упорно да лаже, тоа е многу очигледен знак на некој проблем и несигурност. А, ако тоа на детето му премине во навика и по седмата година, тоа ќе продолжи со лажењето и во ворзасниот период.
Затоа е многу важно детето да го спречите да лаже пред да наполни осум години.
Како да се спречи?
Најголемиот број деца лажат за да успеат да се извлечат од неволја или да избегнат да бидат карани. Тие не сакаат да манипулираат, туку само да избегнат непријатност, затоа, родителите треба да бидат внимателни и да не провоцираат лажење со своето критичко однесување кон детето. Така, ако влезете во соба и го затекнете детето дека го истурило млекото, и ако го прашате дали тоа го направило, на тој начин провоцирате да лаже и сигурно ќе каже дека не е тоа. Наместо тоа, насмевнете се и речете му: “види си го истурило млекото, ајде да исчистиме заедно“.
Но, од друга страна, не треба да се биде и многу попустлив, особено ако процените дека детето е склоно често да користи лажги за да постогне некоја цел, оти неопходно е децата да почувствуваат ограничувања, при што е многу важно истите да бидат разумни.
Како родителите не треба да реагираат на лажење:
- Не очекувајте нереално од детето, тоа ги поттикнува на измислување за да се здобијат со признание од ваша страна.
- Не ветувајте му на детето дека нема да го казните ако ви признае некоја грешка, ако планирате да го казните откако ќе ви каже.
- Не подлегнувајте на “неважни“ лаги. Кога ве бара пријателка, не му велете на детето за вас да каже дека не сте дома.
