ПИШУВА:
М-р Ивана Урдаревиќ
лиценциран логопед, специјален едукатор и рехабилитатор
♦♦♦♦♦♦♦
Во некои краеви се говори онака како што се слуша на радио и телевизија, училиште, со други зборови литературно, но во некои краеви не се говори така и тој говор се разликува од оној на кој се напишани учебниците, школските лектири итн. Тие разлики најчесто се забележуваат во акцентирањето на зборовите, мелодијата на изразување, се употребуваат зборови кои само во нивната средина се познати, понекогаш и аграматично. И ако еден ученик со ваков говор дојде во друга говорна средина може да се случи да биде изложен на потсмев, конфликтни ситуации во новата средина и слично.
Ако говорот на личноста се разликува од неговите сограѓани во негативна смисла, така што привлекува внимание на соговорникот или е до таа мера неправилен да го отежнува меѓусебното вербално комуницирање, а во потешки случаи е невозможно школување, за таков говор ќе речеме дека е патолошки
Но од гледна точка „правилен-неправилен“ говор во оваа ситуација ќе речеме дека ова е неправилен говор споредено со литературниот македонски јазик, но не станува збор за неправилен говор кој се употребува во таа средина. Од гледна точка „правилен-неправилен“ за овој говор ќе речеме дека е неправилен, но од гледна точка „неправилен-патолошки“ ќе речеме дека е неправилен, но не патолошки, затоа што луѓето во таа средина говорат на тој говор и малото дете научило и било стимулирано да говори од раѓање до поаѓање во училиште од средината во која растело.
Ако говорот на личноста се разликува од неговите сограѓани во негативна смисла, така што привлекува внимание на соговорникот или е до таа мера неправилен да го отежнува меѓусебното вербално комуницирање, а во потешки случаи е невозможно школување, за таков говор ќе речеме дека е патолошки. Ако детето проговори покасно од своите врсници, ако говорот споро и неправилно се развива, ако се појавуваат грчеви при говорењето, пореметено е дишењето, фондот на зборови е многу сиромашен и не одговара на календарската возраст на детето, се уште нема развиено реченица, граматика и синтакса, се ова зборува дека е во прашање патолошки неразвиен говор. Разликата меѓу неправилниот и патолошкиот говор се гледа во причините за настанување на истиот. Неправилниот говор е производ на социо-лингвистичките фактори, но нема патолошка основа, додека патолошкиот говор покрај овој фактор е резултат и на патогени фактори на самата личност.
НАЈЧЕСТИ ГОВОРНИ ПОРЕМЕТУВАЊА
-
Неправилен изговор на гласовите (дислалија);
-
Пелтечење (балбутицио);
-
Проблеми со јазикот (аграматизам и сл.);
-
Пореметување на читањето и пишувањето (дислексија и дисграфија);
-
Пореметување на гласот (дисфонија).
Неправилностите на говорот кои настануваат како последица на средината како и неправилностите со патолошка основа можат успешно да се коригираат со логопедско – рехабилитациски вежби.
