ПИШУВА:
М-р Марина Крстиќ,
специјален едукатор – рехабилитатор
магистер по образование на надарени и талентирани
♦♦♦♦♦♦♦
Тemper tantrum е вид на афективно растројство и претставува краткотраен и ненадеен излив на гнев и агресија што се манифестира со викање, плачење, фрлање на под и удирање, фрлање на предмети. Тоа е екстремна промена на расположението, односно ненадејна физичка и емоционална реакција на детето на фрустрација.
Таа е нормална појава кај децата и обично почнува да се појавува околу три години, а како што детето стекнува сè повеќе вештини и напредува во комуникацијата, таквите испади стануваат се поретки и на крајот исчезнуваат.
Децата/лицата со аутизам имаат друг вид на афективно растројство слично на temper tantrum кое е наречено „мeltdown“ (нервен распад, испад, колапс). Овие испади може да се појавуваат во текот на целиот животот на лице со аутизам. За многу луѓе тоа е едно се исто, но се работи за различни појави. Тантрумите се појавуваат кога детето не може да го добие она што го сака или не може да го направи она што сака да го направи. Тантрумот е да го убеди возрасниот да попушти пред желбите на детето.
Аутистичните испади се случуваат со или без публика и ќе траат додека детето не ја потроши целата своја енергија. Детето троши енергија за да ја постигне потребната рамнотежа, а во време на мелтдаун може да дојде и до самоповредување. Затоа, вниманието на возрасното лице за време на мелтдаун треба да е насочено кон безбедноста на детето
Мелтдауни кај децата со нарушување на спектарот на аутизам обично се случуваат како одговор на преплавеноста, преоптовареноста од чувства. Преоптоварувањето на сетилата е една од можните причини за појава, но може да се појави и во многу други ситуации кога ќе се појави фрустрација. Испадите не се водени од целта детето да постигне нешто или да добие нешто од возрасниот. Децата со аутизам кај кои се појавуваат овие испади не бараат внимание и не драматизираат туку тоа се појавува бидејќи во тој момент не можат да си помогнат, за разлика од децата кои немаат аутизам, појавуваат тантруми само во присуство на возрасни сакајќи да привлечат внимание и нешто да добијат.
Аутистичните испади се случуваат со или без публика и ќе траат додека детето не ја потроши целата своја енергија. Детето троши енергија за да ја постигне потребната рамнотежа, а во време на мелтдаун може да дојде и до самоповредување. Затоа, вниманието на возрасното лице за време на мелтдаун треба да е насочено кон безбедноста на детето.
Не постои јасно правило како да му се помогне на детето во тој момент. Секој родител има свои методи до кои дошол преку обиди и грешки. Важно е да не го оставате детето и да се грижите за безбедноста на детето.
Сепак, постојат некои совети како да му помогнете на вашето дете во овие моменти:
- може да помогне притисок преку ќебе и силна прегратка,
- дајте му ги омилените играчки,
- избегнувајте места кои можат да предизвикаат мелтдаун,
- правете работи што вообичаено го радуваат детето (изрази на лицето, пеење итн.),
- зборувајте со детето со мирен, позитивен глас. Нека почувствува дека го разбирате,
- антифоните (слушалките) можат да помогнат да се намали аудитивната стимулација и да се скрати времетраењето на испадот.
Водете белешки за тоа што се случило и што помогнало и обидете се да го намалите ризикот со тоа што нема да го ставите вашето дете во иста ситуација која го предизвикала испадот.
