Доаѓањето на свет е голема и возбудлива, но и застрашувачка промена за бебињата. На почетокот тие не знаат дека вие сте тука за да ги нахраните и згрижите – тие само знаат кога им е удобно, сигурно или кога нешто не е во ред. Сепак, уште од раѓање, почнуваат да комуницираат и да даваат мали сигнали кога се гладни, уморни или будни и расположени. Бебињата учат постојано, а улогата на родителите е да им помогнат да сфатат дека светот е пријатно место во кое нивните потреби ќе бидат задоволени.
Социјален и емоционален развој
Дури и најсрамежливите и најпоспани бебиња покажуваат интерес за вашиот глас и лице. Голем дел од човечкиот мозок е посветен на препознавање и паметење лица, а најголем дел од нашето социјално однесување се темели на тоа како ги „читаме“ изразите на другите луѓе.
Бебињата учат постојано, а улогата на родителите е да им помогнат да сфатат дека светот е пријатно место во кое нивните потреби ќе бидат задоволени
Контактот со очи е важен за создавање приврзаност, па затоа уште од самиот почеток покажувајте му го вашето лице на бебето и зборувајте му со смирен тон. Не чувствувајте се одбиено ако се свртат настрана — малите бебиња често се изморуваат од интеракцијата.
Новороденчињата:
- Не разбираат што им се случува, ниту дека се одделна личност.
- Не знаат кој ги храни или кој им помага кога плачат.
- Плачат кога се гладни или уморни, но не знаат дека некој се грижи за нив.
- Не можат да плачат „за внимание“ или „за инает“ – новороденчето не е способно свесно да реагира со одредена цел.
- Можат да чувствуваат, но не и да размислуваат.
- Почнуваат да се насмевнуваат на возраст од 5 до 7 недели.
- Почнуваат да се смеат наглас до третиот месец.
Физички развој
- Многу бебиња под три месеци плачат често, особено во доцните попладневни или вечерни часови. (Важно е да се знае дека „тресење“ на бебето за да се смири никогаш не е добра идеја – тоа може да му биде многу непријатно или дури и опасно.)
- Вашето бебе е постојано изложено на надворешни стимуланси – нови звуци, бои и облици, и лесно може да се почувствува преплавено од впечатоците.
Во првите осум недели, доенчињата немаат контрола врз своите движења — целата нивна физичка активност е неволна или рефлексна. Тие ги движат телата додека се будни, но сè уште не знаат како да го придвижат секој дел од телото, ниту пак сфаќаат дека сите тие делови им припаѓаат ним
Слух и вид
Новороденчињата можат да слушаат уште од раѓање – дури и пред да се родат, тие ги слушаат звуците од околината во стомакот. Иако можат да гледаат, нивните очни мускули се сè уште недоволно развиени, па не можат целосно да ги организираат сликите што ги гледаат.
Развојни карактеристики:
- Во првите два месеци ги привлекуваат силна светлина, јасни бои, линии, точки и шари.
- До шест недели очите најчесто почнуваат да се движат синхронизирано.
- Лицето на човекот е првиот „предмет“ што го препознаваат.
- До третиот месец почнуваат да разликуваат познати лица и предмети, како на пример, своето омилено мече.
Користење на телото
Во првите осум недели, доенчињата немаат контрола врз своите движења — целата нивна физичка активност е неволна или рефлексна. Тие ги движат телата додека се будни, но сè уште не знаат како да го придвижат секој дел од телото, ниту пак сфаќаат дека сите тие делови им припаѓаат ним.
Развојни карактеристики:
- Цицањето, фаќањето, трепнувањето и обидот за исправување се рефлекси.
- До осмата недела почнуваат да ја креваат главата додека лежат на стомак и да клоцаат со нозете.
- Во третиот месец почнуваат да ги набљудуваат своите рачиња и ножиња, а често го упатуваат стиснатото тупанче кон вашето лице или кон некој предмет што го сакаат.
Говор и јазик
На почетокот, плачењето е единствениот начин на комуникација. Важно е да одговорите на плачот на вашето бебе што е можно побрзо – така бебето учи дека ќе бидете тука за него.
Развојни карактеристики:
- До седмата или осмата недела почнуваат да „ја откриваат“ својата гласовна можност и да испуштаат звуци (гугање) и самогласки.
- Веќе на осум недели можат да слушаат што им зборувате, па потоа да „одговорат“ со звуци како да разговараат со вас.
Новороденчињата можат да слушаат уште од раѓање – дури и пред да се родат, тие ги слушаат звуците од околината во стомакот. Иако можат да гледаат, нивните очни мускули се сè уште недоволно развиени, па не можат целосно да ги организираат сликите што ги гледаат
Предложени активности за поттикнување на развојот
Еве неколку препораки за поттикнување и поддршка на развојот на вашето бебе:
- Направете висечки украс и закачете го над креветчето.
- Нежно допирајте ги различните делови од нивното тело за да видите што им годи.
- Зборувајте им нежно, со смирен тон и користете го нивното име.
- Пуштајте им музика.
- Пејте им.
- Често држете ги во прегратка.
- Дозволете им да го гледаат вашето лице додека им зборувате.
- Имитирајте ги нивните движења и изрази.
- Лулајте ги нежно.
! Знаци што може да укажуваат на проблем во развојот
Секое дете се развива со различно темпо, па ако вашето бебе не прави сè што е наведено, тоа не мора да значи проблем. Можеби едноставно развива некоја друга способност во моментот. Сепак, обратете се кај здравствен работник ако забележите дека вашето бебе значително се разликува од другите, ако развојот му стагнира или оди наназад.
Знаци кои може да сугерираат на можен проблем:
- Телото е невообичаено млитаво или вкочането.
- Раката или ногата од едната страна изгледа послаба или поцврста од другата.
- Прстите постојано се стиснати во тупаница.
- Не гледа во лица до два-три месеци.
- Не реагира на звуци.
- Има потешкотии со хранењето над „нормалните“ граници.
- Плаче долги периоди и тешко се смирува.
- Необично е мирно и тивко. (Better Health)
