Месечарењето е едно од нарушувањата во однесувањето за време на спиењето, професионално кажано парасомнија, вели д-р Рамин Катами од клиниката Бармелвајд. Децата на возраст меѓу четири и шест години често месечарат, се проценува дека скоро секое трето дете на оваа возраст станува од креветот еднаш или повеќе пати во текот на ноќта и шета наоколу во сон. „Месечарењето е највпечатливото нарушување на спиењето бидејќи детето во оваа состојба може да извршува сложени задачи како што се облекување, земање храна од фрижидерот или отворање на влезната врата“, вели д-р Катами.
Предиспозицијата за тоа е наследна: „Ако едниот или двајцата родители го имале ова нарушување како дете, веројатноста дека нивното дете ќе го има истиот проблем е 7 до 8 пати поголема, според последните студии“, вели докторот. Сепак, скоро сите месечари од детството го губат ова нарушување најдоцна до пубертетот, бидејќи тогаш мозокот е зрел. Само 2-3 проценти од возрасните сè уште месечарат. „Сепак, сè уште не ја разбираме точната позадина на нарушувањето“, вели д-р Катами.
Предиспонираните деца едноставно се будат во фаза на длабок сон, тоа секогаш се случува во првата половина од ноќта, околу час или два по заспивањето. Предизвикувачите може да бидат преголем притисок во сон, а со тоа и премногу интензивна фаза на длабок сон поради премалку сон претходната ноќ, или ѕвонење на часовникот, бучава низ куќата или желба да се оди во тоалет.
„Моторните функции се будни, но другите функции на мозокот сè уште спијат“, вели Рамин Катами. На овој начин целосно се исклучуваат сетилата, свеста и меморијата. Децата во оваа состојба е тешко или невозможно да се разбудат. Родителите тогаш треба да ги пуштат, бидејќи детето и онака не забележува ништо во врска со ситуацијата, ниту пак тоа влијае на него.
„Повеќето деца едноставно седат во кревет со отворени очи и збунет израз на лицата, влечат чаршафи или пижами, можеби кажуваат нешто што не го разбираат, беснеат и по неколку минути повторно заспиваат“, вели д-р Катами.
Таканаречените кошмари, трауми, кои се јавуваат само кај два до пет проценти од децата, се многу полоши. Околу час или два откако ќе легнат, се штрекуваат со силен крик и покажуваат знаци на страв како што се проширување на очите, забрзано дишење, тахикардија и напната положба. По околу 15 минути шокот е завршен.
Детето што месечари обично не претставува закана за другите, може само сериозно да се повреди во тој процес. Бидејќи месечарите си го знаат патот низ куќата, тие упорно одат право напред и не обрнуваат внимание на скалите, затворените врати, предметите што лежат наоколу или рабовите на масите.
„Секој кој во семејството има месечар, дефинитивно треба да користи заштитници и сунѓери за да ги омекнат опасните рабови на мебелот и да го исчисти подот од играчките, да стави душек на подот, да ја заклучи куќата и балконот, вратите, прозорците и да го скрие клучот“, советува Рамин Катами.
Креветот на спрат исто така не е опција за месечарите, бидејќи тие би паднале и би се повредиле. Ако куќата има скали, треба да се постави заштитна ограда. На лицата што месечарат им помага светлото за ориентација во просторијата или во ходникот. Практично е на вратат да се постави мало ѕвонче кое ќе ги буди родителите кога детето ќе излезе од собата.
Родителите не треба да будат детето кога тоа месечари. Ова може да го исплаши детето, бидејќи тоа не се сеќава дека некогаш се разбудило и станало.
„Подобро е полека да го вратите детето во кревет со лесни движења и тивко обраќање или да го гледате додека не го најде патот до кревет самостојно“, вели Рамин Катами.
После тоа, родителите исто така можат да се вратат во кревет, бидејќи месечарењето речиси никогаш не се повторува.
Ако месечарењето се случува само еднаш или ретко, родителите не треба дополнително да се грижат, но ако тоа се случува почесто, подобро е да се обидете да ги избегнете факторите кои предизвикуваат месечарење.
„Честопати, редовниот ритам на спиење е доволен за да се избегне ова. Одредено време за спиење и ритуали како што се читање приказна пред спиење, им помагаат на децата да се навикнат на ритамот на денот и ноќта и да се смират“.
