Иако вештината на говорот е индивидуална, постојат некои показатели кои родителите може да ги предупредат на евентиални отстапки од очекуваниот развој. Некои деца прозборуваат подоцна од своите врсници, па родителите најчесто се непотребно загрижени.
Која е таа возрасна граница до која детето би требали правилно да ги изговори сите гласови?
Детето, тврдат стручњаците, по третата година не би требало да изостава ниту еден глас во говорот, иако секако дека може да ги замени или погрешно да ги изговори, а по 5. година треба сите гласови правилно да ги изговара. Дијагноза за недоволно развиен говор или забавен говорно-јазичен развој поставува логопед во случај да детскиот говор е значајно под нормата за децата на иста возраст.
Иако доцнењето во говорниот развој може да биде симптом за некои други потешкотии како оштетување на слухот, аутизам и слично, не треба прерано или лаички да се донесуваат заклучоци, туку треба да се советува со стручни лица.
Ако постои било каков сомнеж, детето се упатува на понатамошна обработка. Со оглед на тоа дека говорот посебно интинзивно се развива во првата година од животот, важно е да се следи дали детето се смее, дали вокализира, плаче (поради глад или болка), ја врти ли главата кон изворот на звукот.
Родителите чии деца имаат до шест месеци нека обрнат внимание на гугањето, на тоа дали детето гледа кон говорникот и дали ги следи предметите кои се во движење. Непознавањето на своето име и непродуцирањето на многу гласови, се некои од знаците кои може да упатуваат на проблеми со децата на возраст од девет месеци.
- 1-6 месеци: детето со гугање одговара на глсот на соговорникот
- 6-9 месеци: брбори, со гласот привлекува внимание, реагира на сопственото име
- 10-11 месеци: имитира некои гласови, изговара “мама“ и “тато“ без значење, реагира на секојдневни фрази
- 12 месеци: зборува “мама“ и “тато“ со значење, често имитира двосложни и тросложни зборови.
