Во детството, мозокот се развива со огромна брзина. За време на длабокиот сон, се зајакнуваат невронските врски, што значи дека сонот директно влијае на когнитивниот развој. Детето не само што подобро учи и памети, туку полесно решава проблеми, планира и развива критичко размислување.
Децата имаат потреба од одреден број часови сон, и ако тоа не го добиваат редовно, не е добро за нив. Ниту, пак, за родителите. Освен што за време на спиењето се лачи хормонот на раст, тогаш се случуваат и многу други клучни работи за детскиот организам. Сонот е важен за:
- меморија,
- учење,
- емоционална регулација,
- имунитет.
Лекарите истакнуваат дека недостатокот на сон може да има влијание врз три важни аспекти, односно постојат три групи на штетни последици од недостигот на сон: емоционални, бихевиорални и физички.
Емоционални последици
Во емоционалната категорија спаѓаат промените во расположението. Иако фактот дека детето е раздразливо наутро не е нужно причина за загриженост, можно е коренот да е во основните проблеми со менталното здравје или тоа полека да придонесува за нивна појава. Недоволниот сон може да создаде потешкотии во регулацијата на емоциите, што може да го направи поединецот поподложен на депресија, а секако и на анксиозност.
Ако детето постојано има проблеми со заспивање, се буди повеќе пати во текот на ноќта или не може да остане будно во текот на денот и покрај доволен број часови сон, препорачливо е да се разговара со педијатар или детски психолог. Во некои случаи, може да се работи за нарушувања на спиењето, како што се апнеа при спиење, ноќни стравови или анксиозност
Бихевиорални последици
Недостатокот на сон понекогаш може да ги имитира симптомите на АДХД, хиперактивност и недостаток на внимание. Ако кај детето се забележат такви проблеми во однесувањето, како на пример, проблеми поврзани со училиштето или успехот, најпрво секогаш е најдобро да се провери дали детето спие доволно.
Физички последици
Освен што долгорочниот недостаток на квалитетен сон потенцијално влијае на севкупниот раст, стручњаците сметаат дека децата кои не се одмораат доволно имаат зголемен ризик од дебелина. Имено, кога организмот е лишен од сон, доаѓа до нерамнотежа на хормоните поврзани со телесната тежина.
Знаци дека детето не спие доволно
Освен зевање и „влечење“ по патот до училиште, постојан замор – што лесно ќе ги препознаеме – постојат и нешта на кои треба посебно да обрнеме внимание:
- Импулсивни постапки.
- Честа нерасположеност во текот на денот.
- Ниско ниво на енергија.
- Намалени социјални вештини.
- Тешко заспивање или неможност да се одржи сонот.
- Потреба за повеќе кратки дремки (ако детето е постаро од 5 години).
- Лош успех на училиште.
Освен што долгорочниот недостаток на квалитетен сон потенцијално влијае на севкупниот раст, стручњаците сметаат дека децата кои не се одмораат доволно имаат зголемен ризик од дебелина. Имено, кога организмот е лишен од сон, доаѓа до нерамнотежа на хормоните поврзани со телесната тежина
Што да направиме за детето да добие поквалитетен сон?
- Доследност
Детето мора да има добра рутина за спиење – одење на спиење приближно во исто време секоја вечер, како и слично време на будење. Направете распоред и држете се до него.
- Ограничени екрани
Сите стручњаци препорачуваат сериозно ограничување на користењето екрани пред спиење. Светлината од екраните може да делува против мелатонинот – главниот хормон кој му кажува на нашето тело дека е време за спиење.
- Следење
Не е лошо физички да се бележи колку спие детето. Во забрзаното секојдневие понекогаш мислиме дека нашите деца спијат доволно, но кога ќе водиме евиденција, можеме да видиме дека некогаш несвесно им го скратуваме сонот и за еден час.
Кога да се побара стручна помош?
Ако детето постојано има проблеми со заспивање, се буди повеќе пати во текот на ноќта или не може да остане будно во текот на денот и покрај доволен број часови сон, препорачливо е да се разговара со педијатар или детски психолог. Во некои случаи, може да се работи за нарушувања на спиењето, како што се апнеа при спиење, ноќни стравови или анксиозност.
