Како невролог, Бајбинг Чен секојдневно се занимава со органот што нè дефинира — човечкиот мозок. Тој дијагностицира сè, од хронични главоболки до сложени невродегенеративни болести. Сепак, еден од најважните задачи за заштита на мозокот се одвива во неговата кујна, каде со сопругата ги воспитуваат децата.
„Периодот од раѓање до раното детство е клучен за невропластичноста и растот, а исхраната директно влијае врз долгорочното здравје на мозокот. Иако моите деца јадат разновидно како нивните врсници, строго се држам до три клучни правила, особено во првата година од животот“, открива тој.
Без мед пред првата година
Иако ретко, медот за доенче може да биде смртоносен. Причината е што медот, дури и во мали количини или варен, содржи спори од бактеријата Clostridium botulinum.
Травниот систем на доенчињата сè уште не е доволно развиен за да се бори против овие спори, што им овозможува да се развијат во активни бактерии кои произведуваат ботулински невротоксин. Ова може да предизвика доенечки ботулизам — редок, но сериозен облик на труење со храна.
Токсинoт го напаѓа нервниот систем и предизвикува мускулна слабост. Симптомите кај бебињата вклучуваат слаб плач, лош рефлекс на цицање и намален мускулен тонус. Во најтешките случаи, може да дојде до парализа на дишните мускули, запрен здив и дури смрт.
Центарите за контрола и превенција на болести и Американската академија за педијатрија нагласуваат дека на доенчиња „не треба да им се дава никаква храна која содржи суров или варен мед“.
Рано изложување на вообичаени алергени
„Години наназад родителите беа советувани да го одложуваат запознавањето на децата со вообичаени алергени како кикирики и јајца. Денес знаеме дека овој совет бил погрешен. Одложувањето всушност може да го зголеми ризикот од развој на тешка алергија на храна“, истакнува д-р Чен.
Насоките се промениле по важна студија која покажа дека раното воведување кикирики значително го намалува ризикот од алергија кај доенчиња со висок ризик за дури 86%. Дополнителни истражувања потврдиле дека раното воведување и на други алергени, како варено јајце, штити од развој на алергии.
Промените во однесувањето, како раздразливост или хиперактивност, понекогаш се поврзуваат со алергии на храна. Иако овие ефекти можат да бидат резултат на непријатност поради имунолошки одговор, а не директно невролошко оштетување, тие сепак можат да влијаат врз невролошките и бихевиоралните исходи.
„Кога моите деца беа подготвени за цврста храна, околу четвртиот до шесттиот месец, сопругата и јас им воведовме високоалергени намирници во соодветен облик, како кикирики и варено јајце. Наставивме редовно да ги вклучуваме во исхраната за да изградиме здрав имунолошки систем и мозок“, додава д-р Чен.
Без засладени пијалаци во доенечка возраст
„Кај моите деца помлади од една година избегнувам сите форми на течни калории и неважни засладувачи. Тоа значи — без сокови, пијалаци засладени со шеќер и пијалаци со вештачки засладувачи. Прекумерен внес на шеќер може да предизвика метаболички стрес и да го активира системот за награда во мозокот, слично на супстанци што создаваат зависност. Поврзано е и со оштетување на учењето и меморијата“, објаснува неврологот.
Дури и мали количини засладени пијалаци во доенечка возраст се поврзани со зголемен ризик од дебелина подоцна во детството. Раното изложување на слатки вкусови може да создаде доживотна склоност кон таква храна, што потенцијално влијае врз емоционалната регулација и однесувањето.
Соковите од овошје можат да изгледаат здрави, но се лоша замена за вистинско овошје. Без разлика дали се природни или органски, тие не содржат влакна што ја забавуваат апсорпцијата на шеќер. Им даваат на децата премногу калории, не ги заситуваат и можат да ги истиснат нутритивно побогати намирници.
За вештачките засладувачи нема долгорочни податоци за безбедност кај деца. Иако се потребни повеќе истражувања, постои загриженост дека можат да ја менуваат цревната микробиота, да ја нарушат регулацијата на шеќерот во крвта и да влијаат на перцепцијата на слаткиот вкус.
„Пред првиот роденден, мајчиното млеко беше примарен извор на исхрана за моите деца. Вода воведувавме во мали количини по шестиот месец со додатна храна. Од тогаш пијат главно вода и млеко. Иако засладените пијалаци ги држиме на минимум, сопругата и јас веруваме дека е поважно да се научат децата како да донесуваат добри одлуки, отколку да се воведуваат строги ограничувања додека растат. Како и секогаш, за исхраната на своите деца советувајте се со здравствен работник“, заклучува Чен.
