Ноцебо ефект е “лош близнак“ на плацебо ефектот кој се јавува кога пациентите доживуваат негативни нуспојави на третмани бидејќи тоа го очекуваат.
Во мета анализа на 12 рандомизирани, плацебо контролирани клинички испитувања, тим на истражувачи од медицинскиот центар Beth Israel Deaconess (BIDMC) во Бостон открил дека до 64% од несаканите ефекти може да бидат препишани на овој вид на загриженост.
“Несаканите случувања по плацебо третман се чести во рандомизирани контролирани испитувања“, вели истражувач на плацебо Џулија В. Хас од BIDMC.
“Собирањето систематски докази во врска со овие ноцебо одговори во испитувањата на вакцините е важно за вакцинација против КОВИД-19 ширум светот, особено затоа што се наведува дека загриженоста поради несаканите ефекти е причина за двоумење кога станува збор за вакцинацијата“, велат истражувачите.
Тимот проучувал 12 клинички испитувања во кои биле вклучени вкупно 45.380 пациенти. Од нив 22.802 примиле вистинска вакцина. Останатите 22.578 пациенти добиле плацебо, односно безопасна супстанција без терапевтска вредност, како што е физиолошки раствор. Ниту еден од пациентите не знаел дали примил вакцина или плацебо.
По првата инјекција, 46,3 отсто од пациентите со вакцина пријавиле системски несакани ефекти, кои го зафатиле целото тело, најчесто главоболка и замор. Поголем процент од пациентите, 66,7 проценти, пријавиле локален несакан настан, како што е болка или оток на местото на инјектирање.
Но, пациентите со плацебо, исто така, искусиле несакани ефекти, при што 35,2 проценти пријавиле системски ефекти,а 16,2 проценти пријавиле локални ефекти.
Според анализата на тимот, споредувајќи ги односите помеѓу двете групи, ноцебо ефектот сочинувал до 76 отсто од системските несакани случувања и 24 отсто од локалните несакани случувања по првата доза на вакцина.
Меѓутоа, оваа бројка се намалила за втората доза. Помалку плацебо пациенти пријавиле несакани дејства; 31,8 отсто за системски ефекти и 11,8 отсто за локални. Кај примателите на вакцини, несаканите дејства се зголемиле, при што 61,4 проценти од пациентите пријавиле системски ефекти и 72,8 проценти локални ефекти.
Сето ова укажува дека до 52 проценти од несаканите реакции по втората доза биле последица на ноцебо ефектот.
Вкупно, тоа значи дека 64 отсто од сите несакани ефекти би можеле да бидат предизвикани од ноцебо ефектот, што укажува дека би можеле да направиме нешто по тоа прашање, велат истражувачите.
“Неспецифичните симптоми како што се главоболка и замор, за кои покажавме дека се особено чувствителни на ноцебо, се меѓу најчестите несакани ефекти по вакцинацијата против КОВИД-19“, вели истражувачот Тед Ј. Капчук од BIDMC и Медицинскиот факултет Харвард.
“Доказите укажуваат дека овој тип на информации може да ги наведе луѓето погрешно да ги припишуваат вообичаени дневни позадински сензации како резултат на вакцината или да предизвикаат вознемиреност и загриженост што ги прави луѓето преосетливи на телесни чувства кога станува збор за несакани ефекти.
