ПИШУВА:
Прим. д-р Борислав Гогушевски
оториноларинголог
♦♦♦♦♦♦♦
Крајниците имаат своја физиолошка функција. Претставуваат заштита на организмот од спуштање на инфекција кон долните дишни патишта, или поедноставно кажано, филтер. Секако, ова се однесува на крајници коишто ја зачувале својата улога, односно кога нема нивно хронично страдање.
Анатомија
Палатиналните или непчани крајници се парни и можат да се видат при еден рутински преглед, односно орофарингоскопија (преглед на ждрелото). Тие се дел од еден прстен од лимфно ткиво, т.н. Валдееров крајнички прстен, каде покрај нив, спаѓа и третиот крајник /или аденоидните вегетации/, којшто се наоѓа на сводот на ждрелото, високо поставен зад мекото непце. Тој не може да се визуелизира со обичен преглед и за тоа постојат други дијагностички процедури /ендоскопски преглед или назофиберскопија/ коишто ни овозможуваат да ја видиме и процениме големината на третиот крајник. Овој прстен од лимфно ткиво го надополнуваат тубарни тонзили коишто се помали, околу отворите на Евстахиевите туби, и лингвална тонзила којашто се наоѓа на коренот на јазикот.
Во периодот помеѓу трета и шеста-седма година, кога најчесто децата се социјализираат, почнуваат во градинка, а подоцна во училиште, доаѓаат во средини каде што има повеќе лица, имаат контакт со повеќе различни потенцијални причинители на инфекции – тие се ризични периоди кога има и поголема веројатност за појава на инфекции
Непчаните крајници и третиот крајник се особено важни во детската возраст
Инфекциите на крајниците се особено чести во детската возраст. Особено кај помалите деца, бидејќи детето го наследува имунитетот на мајката, природниот имунитет се создава покасно во текот на животот во контакт со околината. Во периодот помеѓу трета и шеста-седма година, кога најчесто децата се социјализираат, почнуваат во градинка, а подоцна во училиште, доаѓаат во средини каде што има повеќе лица, имаат контакт со повеќе различни потенцијални причинители на инфекции – тие се ризични периоди кога има и поголема веројатност за појава на инфекции.
Инфекции на третиот крајник се пропратени со често течење од носот, опструкција на задните носни отвори и појава на проблеми во природниот /физиолошки/ начин на дишење – преку нос. Потешкотиите се потенцирани доколку големината на третиот крајник е пропратена со хипертрофија или зголемување на непчаните крајници
Хроничните инфекции на крајниците /повеќе од 4-5 инфекции годишно/ се една од можните причини за потешкотии во развој кај детето. Можат да бидат вирусни или бактериски, најчести се стрептококните инфекции коишто можат да направат проблеми во други органи во организмот, пред се, страдаат срцето, бубрезите, зглобовите што може да доведе до сериозни компликации. Доминантни симптоми се болка во грлото, потешкотии при голтање, покачена телесна температура, малаксалост, зголемени лимфни жлезди на вратот. Хроничните инфекции доведуваат до хипертрофија /зголемување/ на ткивото на крајниците.
Инфекции на третиот крајник се пропратени со често течење од носот, опструкција на задните носни отвори и појава на проблеми во природниот /физиолошки/ начин на дишење – преку нос. Потешкотиите се потенцирани доколку големината на третиот крајник е пропратена со хипертрофија или зголемување на непчаните крајници. Просторот е стеснет и преку носот, но и преку ждрелото, така што практично и користењето на алтернативниот пат на дишењето, преку уста, ќе биде компромитиран покрај физиолошкиот односно природен начин на дишење преку носот. Тогаш најчесто и родителите забележуваат дека детето има тешкотии во дишењето и ‘рчи при спиењето – тоа се најчесто симптомите кои ги посочуваат и забележуваат кај детето.
Дури некогаш се појавуваат и симптoми на т.н. Sleep apnea, кога таа опструкција е пренагласена, и се јавува „глад за воздух“ со периоди кога детето не дише што особено ги вознемирува родителите. Покрај проблемите во дишењето, недостатокот на воздух од друга страна има важност затоа што организмот, особено организмот во раст има потреба од доволно кислород за да функционира нормално и да се развива. Ако тоа е оневозможено поради хроничните инфекции, коишто доведуваат до хипертрофија /зголемување/ на ткивото на крајниците, се јавува хроничен недостаток на кислород и се јавува страдање и на други органи, страда пред се кардиоваскуларниот систем, детето е секогаш поспано, бидејќи не може да спие доволно, што секако влијае на неговиот раст и развој.
Хроничните инфекции на крајниците пропратени со нивна хипертрофија /зголемување/ и особено хипертрофијата на третиот крајник, од друга страна предизвикуваат проблеми со ушите. Близината на фарингеалниот отвор на Евстахиевата туба до третиот крајник при состојби на инфекции во овој простор доведуваат до стеснување на отворот на Евстахиевата туба, пореметување на нејзината функција, но и можност за ширење на инфекциите кон ушите. Затоа често кај децата кои страдаат од чести инфекции на крајниците, и особено третиот крајник, се јавуваат и чести воспаленија на ушите, почнувајќи од акутни воспаленија – отити, но и т.н. секреторни отити, состојби кои може да доведат до намалување на слухот кај децата, но и други компликации.
(продолжува)
◊◊◊◊◊◊◊
»»» ПОВЕЌЕ СТРУЧНИ ТЕКСТОВИ ОД ПРИМ. Д-Р БОРИСЛАВ ГОГУШЕВСКИ ПРОЧИТАЈТЕ НА СЛЕДНИОВ
ЛИНК
