ПИШУВА:
Прим. д-р Мери Бошковска
психијатар за деца и млади
♦♦♦♦♦♦♦
Ривалството помеѓу децата (брат или сестра) претставува цела збирка од позитивни и негативни емоции. Доаѓањето на свет на братот или сестрата за постарото дете претставува една или повеќе развојни пресвртници, настапува регресија и реорганизација. Кај постарото дете порано или подоцна доаѓа до одреден степен на регресија/назадување, иако не мора да се јави на почетокот. Љубомората се потенцира особено кога бебето ќе наполни 4-5 месеци, кога почнува повеќе да разбира и реагира, со што го привлекува вниманието на родителите и на најблиските, на 7-8 месеци почнува да лази, а на 12 месеци ги зема играчките на постарото дете и „навлегува во неговата територија“.
Ако разликата помеѓу децата е 7 години и повеќе, љубомората може да изостане
Љубомората на постарото дете кон бебето е сосема типична и вообичаена доколку е на возраст од 18 месеци до 6-7 години. Всушност, би било необично доколку во споменатата возраст детето не покажува љубомора во однос на бебето. Но ако разликата помеѓу децата е 7 години и повеќе, љубомората може да изостане. Се смета дека детето на таа возраст е оформено и зрело и може да ги разбере и прифати овие промени.
Пред раѓањето на бебето, постарото дете било главен извор на восхитување на сите во домот, и одеднаш целокупното внимание на родителите го окупира бебето
Постарото дете може да се почувствува отфрлено
Во минатото, кога во семејствата имало повеќе деца, родителите нe помислувале дека може да има љубомора меѓу децата, имале премногу обврски низ домот и со децата. Денес повеќечлените семејства се реткост, а љубомората на постарото дете е многу чест проблем.
Пред раѓањето на бебето, постарото дете било главен извор на восхитување на сите во домот, и одеднаш целокупното внимание на родителите го окупира бебето. Постарото дете, без разлика на возраста, треба да се приспособи на новата ситуација, бидејќи тоа сега престанува да биде центар на вниманието. Со раѓањето на бебето тоа станува постар брат/сестра и родителите и најблиските често му зборуваат дека сега тој/таа е голем/а, постар/а, треба да попушта, што сето тоа ги збунува и им создава збрка во главата. Постарото дете може да се почувствува отфрлено.
Со желба да обезбеди исто количество внимание како и новороденото бебе, постарото дете почнува да плаче почесто отколку претходно, може да почне да цица палец, бара мама да го дои или да се храни со шише, сака да го заспивате со цуцла, се гали кога зборува или почнува повторно да мочка во гаќи
Важно е родителите и најблиските да сфатат дека детето сè уште не ја гледа разликата меѓу новороденчето и себе, па доколку родителите не му посветуваат доволно внимание, тоа нема да бира ниту начин ниту средства да го привлече нивното внимание.
Облик на манифестирање на љубомората
Постарото дете реагира бурно, станува раздразливо и плачливо, постојано нешто бара родителите да му направат и повторно е незадоволно, постојано пркоси или се инаети. Може да манифестира и одредени облици на агресија кога својот бес ќе го насочи кон бебето и може да го повреди, да го гризне, штипе, да го удри. Чест облик на манифестирање на љубомората е и регресија кога детето се враќа на раните степени на развој и повторно преземање на оние облици на „бебешко“ однесување кои одамна ги надминало. Со желба да обезбеди исто количество внимание како и новороденото бебе, постарото дете почнува да плаче почесто отколку претходно, може да почне да цица палец, бара мама да го дои или да се храни со шише, сака да го заспивате со цуцла, се гали кога зборува или почнува повторно да мочка во гаќи.
Детето се лути на мама што толку време поминува во пресоблекување, капење и другата нега околу бебето. Некои деца љубомората може да ја манифестираат прикриено, особено ако се постари и интелигентни и тие сфаќаат дека не е в ред отворено да ја манифестираат љубомората кон бебето. Тие се однесуваат беспрекорно за да обезбедат пофалба од родителите.
Важно е родителите и најблиските да сфатат дека детето сè уште не ја гледа разликата меѓу новороденчето и себе, па доколку родителите не му посветуваат доволно внимание, тоа нема да бира ниту начин ниту средства да го привлече нивното внимание
Хиперадаптираните деца се добри, претерано послушни и умни, додека мајката се бави со бебето тие играат нечујно во еден агол од собата, ништо не бараат и не приговараат. Ваквите деца, сепак, длабоко во душата страдаат и ги прикриваат, односно потиснуваат своите емоции.
(крај на првиот дел)
- Во наредното продолжение:
Прим. д-р Мери Бошковска: ШТО ДА СЕ ПРАВИ КОГА ПОСТАРОТО ДЕТЕ МАНИФЕСТИРА ЉУБОМОРА И КОГА ДА СЕ ПОБАРА СТРУЧНА ПОМОШ?
