ПИШУВА:
Проф. д-р Бранимир Несторовиќ
педијатар пулмолог-алерголог
♦♦♦♦♦♦♦
Значење на стимулацијата на мозокот кај децата
Иако сочинува само 2% од масата на телото, мозокот троши скоро 15% од волуменот на срцето, 20% од кислородот кој го вдишуваме, околу 25% глукоза од крвта. Најинтересно е што оваа количина не се намалува ни кога спиеме, кога активноста на мозокот е мала. Џејмс Козлоски, истражувач од IBM, тврди дека најмалку 90% од енергијата која ја троши, не можеме да ја објасниме. Се чини како да е во состојба непрекинато да „врти“ сигнали, кои не се поврзани со стимулансите од надворешната средина. Мозокот значи, голем дел од времето троши огромна енергија, не правејќи ништо?
Количината на енергија која се троши кога нешто работиме, не е рамномерно распоредена и зависи од многу фактори. На пример, кога извршуваме некоја работа, а не набљудуваат голем број на луѓе, потрошувачката се зголемува (така настануваат грешки поради тремата). Истражувањата покажале дека музичарите за време на изведбите во живо, посилно ги притискаат типките или жиците, отколку на пробите (затоа концертната музика е секогаш повозбудлива). Доколку набудувачите се позитивни, потрошувачката се намалува (ако некој Ве критикува додека возите постои многу голема веројатност дека ќе направите грешка). Самосвесните луѓе многу подобро се справуваат со вакви ситуации, додека истите кај несигурните лица доведуваат до анксиозност.
Едно ново истражување од јули 2019 година, покажало дека децата на претшколска возраст (стари 5 години) имаат скоро три пати поголема потрошувачка на енергија во мозокот. Мозокот кај нив троши 66% од базалниот метаболизам, како и 43% од дневните калориски потреби. Во овој труд е поставена хипотеза дека потрошувачката на калории во мозокот е директно поврзана со дебелината. Имено, доколку мозокот троши помалку калории, ќе дојде до зголемување на калориите кои се депонираат во масното ткиво. Колку и да делува тоа смешно, сличен ефект е најден и кај животните во однос на големината на мозокот и тестисите (колку бил поголем мозокот, толку биле помали тестисите).
Не сум сигурен дека некој го испитувал овој ефект кај луѓето (се надевам дека не важи за нас бидејќи себеси се сметам за интелигентен). Како мозокот да ја краде енергијата која му е потребната од другите органи. Подоцна во животот, потребите на мозокот за енергија се намалуваат, па ако калорискиот внес е голем, настанува дебелина. Дека активноста на мозокот е регулатор на телесната маса знаеме од експерименти со магнетни бранови. Кај овие пациенти доаѓало до умерено намалување на телесната тежина. Се разбира, можно е длабоката стимулација на мозокот да влијае на допаминергичниот систем на мозокот, кој ја регулира ситоста, што е исто така механизам за настанување на дебелина.
Едно ново истражување од јули 2019 година, покажало дека децата на претшколска возраст (стари 5 години) имаат скоро три пати поголема потрошувачка на енергија во мозокот. Мозокот кај нив троши 66% од базалниот метаболизам, како и 43% од дневните калориски потреби. Во овој труд е поставена хипотеза дека потрошувачката на калории во мозокот е директно поврзана со дебелината
Мозокот е исто така одговорен за проценка на нивото на инсулин и глукоза, модулација на активностите на скелетните мускули, процесот на создавање топлина. Еден труд од 2018 година покажува дека стимулацијата на префронталниот кортекс (каде што се одвиваат мисловните процеси), го намалува апетитот, особено опсесивното јадење на одредени намирници. Обратно, намалената активност на префронталниот кортекс доведува до зголемен внес на храна и дебелина.
Префронталниот кортекс е исклучително активен во раното детство, за време на процесот на учење на говор, насочени активности, игри со другарчињата или смислени игри. Недостатокот на овие активности директно доведува до појава на дебелина во детската возраст. Значи, освен тренинг на мускулите, тренирајте го и мозокот на вашите деца (читање книги, креативни игри, друштво на други деца итн.).
