Клучни точки:
- Различни респираторни вируси можат да предизвикаат настинка.
- Може да настинете во секое време од годината.
- Настинките обично траат помалку од една недела.
Настинката е вирусна инфекција на горниот респираторен тракт (исто така наречена горнореспираторна инфекција или URI). Настинките обично траат помалку од една недела и се предизвикани од различни респираторни вируси. Тие се и една од најчестите причини за отсуство од училиште и работа.
Знаци и симптоми
- Знаците и симптомите на настинка обично достигнуваат врв во рок од 2 до 3 дена по инфекцијата и може да вклучуваат:
- Течење на носот или назална конгестија;
- Кашлица;
- Кивање;
- Болки во грлото;
- Главоболка;
- Благи болки во телото;
- Треска (обично низок степен кај постарите деца и возрасните).
Компликации
- Компликациите од инфекција со респираторни вируси може да вклучуваат:
Благи до умерени:
- Инфекции на средното уво (инфекција зад тапанчето);
- Синусни инфекции.
Потенцијално сериозни:
- Напади на астма (визинг, отежнато дишење);
- Бронхиолитис (инфекција на малите дишни патишта);
- Бронхитис (инфекција на големите дишни патишта);
- Пневмонија (инфекција на белите дробови);
- Влошување на хронични медицински состојби (на пример, хронична опструктивна белодробна болест, срцева слабост).
Некои респираторни заболувања, како што се КОВИД-19, грип и РСВ, може да имаат сериозни исходи и може да вклучуваат хоспитализација или смрт, особено меѓу групите со зголемен ризик за тешка болест. Ова ги вклучува доенчињата, постарите возрасни лица или оние со основни медицински состојби или ослабен имунолошки систем.
Причини и ширење
Повеќе од 200 респираторни вируси можат да предизвикаат настинка. Риновирусите се најчестата причина за настинки во САД и други делови од светот. Други респираторни вируси кои можат да предизвикаат настинки вклучуваат вообичаени човечки коронавируси, вируси на параинфлуенца, аденовируси, ентеровируси (вклучувајќи EV-D68) и човечки метапневмовирус.
САРС-КоВ-2 (вирусот што предизвикува КОВИД-19), инфлуенца вирусот (вирусот што предизвикува грип) и респираторниот синцицијален вирус (РСВ), исто така, може да предизвикаат симптоми слични на настинка, но не предизвикуваат настинка. Овие респираторни вируси имаат поголема веројатност да предизвикаат тешка болест. Ако имате симптоми слични на настинка и се сомневате дека имате КОВИД-19 или грип, тестирајте се, особено ако сте изложени на поголем ризик за тешка болест. Антивирусни третмани се достапни за КОВИД-19 и грип и најдобро функционираат кога се започнати многу брзо по почетокот на симптомите.
Може да настинете во секое време од годината. Многу респираторни вируси, како вирусот на инфлуенца и РСВ, обично циркулираат во текот на зимата, но други вируси кои исто така можат да предизвикаат симптоми на настинка циркулираат во текот на пролетта, летото или есента
Различни респираторни вируси се шират на различни начини. Повеќето респираторни вируси се шират преку капки кои заразеното лице ги испушта кога кашла или кива. Овие капки можат да влезат во вашето тело ако ги вдишете или допрете контаминирана површина, а потоа ги допрете очите, носот или устата. Некои вируси може да се шират и преку близок личен контакт, како што се ракување со заразено лице, а потоа допирање на очите, носот или устата.
Може да настинете во секое време од годината. Многу респираторни вируси, како вирусот на инфлуенца и РСВ, обично циркулираат во текот на зимата, но други вируси кои исто така можат да предизвикаат симптоми на настинка циркулираат во текот на пролетта, летото или есента.
Како да се справите со настинката
Повеќето луѓе со симптоми на настинка (течење на носот, кашлица, болки во грлото) нема да имаат потреба од специфичен третман. Тие можат да преземат чекори за да се справат со нивните симптоми и да спречат ширење на вирусот. Сепак, има ретки случаи кога вирусна инфекција може да доведе до бактериска инфекција, како пневмонија, која бара антибиотици.
Во повеќето случаи, симптомите на настинка ќе се подобрат сами по себе со текот на времето.
Возрасни
Прашајте го вашиот давател на здравствена заштита или фармацевт за лекови кои се издаваат без рецепт (OTC), како што се лекови против болки и намалувачи на температура. Овие лекови можат да ги намалат симптомите и да ви помогнат да се чувствувате подобро. Задолжително споменете ги сите други лекови на рецепт или без рецепт кои ги земате. Секогаш користете лекови без рецепт според упатствата. Запомнете, лековите без рецепт може да обезбедат привремено олеснување на симптомите, но нема да ја излечат вашата болест.
Деца
Лековите без рецепт против кашлица/настинка не се препорачуваат за деца помлади од 6 години и може да резултираат со сериозни, а понекогаш и опасни по живот несакани ефекти. Но, малите деца, сепак, може да земат ацетаминофен или ибупрофен за треска. Контактирајте со вашиот давател на здравствена заштита за точната доза и прочитајте ги и следете ги сите упатства.
Подолу се дадени начини на кои можете да се чувствувате подобро додека вашето тело се бори со симптомите на настинка:
- Одморајте многу;
- Пијте многу течности;
- Користете навлажнувач на воздухот;
- Користете солен спреј за нос или капки (за мали деца, користете вшмукувалка за нос за да ја исчистите слузта);
- Дишете во пареа од сад со топла вода или под туш (седнете со мало дете во бања со пареа од топол туш);
- Користете пастили за грло или капки за кашлица (не давајте пастили на деца помали од 4 години);
- Користете мед за ублажување на кашлицата за возрасни и деца над 1 година (на бебињата помлади од 1 година не треба да им се дава мед).
Кога да побарате медицинска помош
Ако вие или вашето дете имате симптоми на респираторен вирус и сте изложени на поголем ризик од тешка болест од КОВИД-19 или грип, веднаш контактирајте го вашиот давател на здравствена заштита дури и ако вашата болест е блага. Можеби ќе ги исполните условите за рани антивирусни третмани кои најдобро функционираат кога ќе започнат веднаш по почетокот на симптомите.
Побарајте медицинска нега ако вие или вашето дете имате:
- Проблеми со дишењето или брзо дишење;
- Дехидрација;
- Треска која трае подолго од 4 дена;
- Симптоми кои траат повеќе од 10 дена без да се подобрат;
- Симптомите, како што се треска или кашлица, се подобруваат, а потоа се враќаат или се влошуваат;
- Хроничните медицински состојби се влошуваат.
Оваа листа не е сеопфатна. Ве молиме обратете се на лекар за секој симптом кој е тежок или загрижувачки.
(Извор: Американски центар за контрола и превенција на болести – ЦДЦ)
