Во ноември 2025 година во земјава се пријавени 808 случаи на овчи сипаници, според најновиот Билтен на Институтот за јавно здравје на РСМ, што ја прави оваа болест најчесто регистрирано акутно заразно заболување во текот на месецот, со инциденца од 44 случаи на 100.000 жители и учество од 65,1 % во вкупниот број на пријавени акутни заразни болести, што јасно укажува на нејзиното доминантно присуство во популацијата.
Во споредба со октомври 2025 година, кога биле пријавени 533 случаи, бројот на заболени во ноември е зголемен за 51,6 % Доколку се направи споредба со истиот месец во 2024 година, кога биле регистрирани 395 случаи се забележува речиси двојно зголемување што укажува на засилена циркулација на вирусот во есенскиот период.
Болеста почнува со општи симптоми како покачена телесна температура, замор, главоболка и губење апетит, по што следи карактеристичен осип кој се манифестира како многубројни меурчиња исполнети со течност што подоцна се сушат и формираат красти. Осипот најчесто започнува на трупот и лицето, пред да се прошири по целото тело
Овчите сипаници, исто така наречени варичела, се акутно високозаразно вирусно заболување предизвикано од варичела-зостер вирусот (VZV), кој спаѓа во фамилијата херпесвируси и кој по првата инфекција може да остане латентен и подоцна да се реактивира како херпес зостер кај постари лица и имунокомпромитирани пациенти.
Ова заболување најчесто ги погодува децата од 2 до 8 години, иако може да се појави и кај возрасни каде што има поголема можност за потежок тек на болеста. Клинички, болеста почнува со општи симптоми како покачена телесна температура, замор, главоболка и губење апетит, по што следи карактеристичен осип кој се манифестира како многубројни меурчиња исполнети со течност што подоцна се сушат и формираат красти. Осипот најчесто започнува на трупот и лицето, пред да се прошири по целото тело.
Вирусот се пренесува многу лесно преку капки од дишењето при кашлање и кивање, преку директен контакт со течноста од меурчињата или преку допир на контаминирани предмети. Поради тоа овчите сипаници брзо се шират во колективи како градинки, училишта и домаќинства, а заразноста започнува еден до два дена пред појавата на осипот и трае сè додека сите кожни промени не се исушат и покријат со красти.
Кај поголемиот дел од децата овчите сипаници минуваат без компликации, но постојат ризици од посериозни компликации како бактериски инфекции на кожата, воспаление на белите дробови, воспаление на мозокот и други системски реакции. Особено висок ризик од тешки компликации има кај новороденчиња, бремени жени и лица со ослабен имунитет.
За да се намали ризикот од ширење на овчи сипаници важно е заболените лица навреме да се изолираат и да останат дома сè додека сите кожни промени не се исушат и покријат со красти. Потребно е редовно миење на рацете, избегнување близок контакт со заразени лица и почитување на препораките на здравствените институции во колективите. Од особена важност е раното препознавање на симптомите и навременото информирање на родителите и установите.
Вакцинацијата против варичела е најефективната превентивна мерка која значително ја намалува болеста и нејзините компликации. Регулативите на СЗО препорачуваат една или две дози на вакцина во детството за обезбедување на долгорочна заштита, а програмите за вакцинација во многу земји покажале значително намалување на случаи компликации и хоспитализации по воведувањето на вакцинацијата. Во Македонија вакцината против варичела не е дел од националниот задолжителен календар.
Кај поголемиот дел од децата овчите сипаници минуваат без компликации, но постојат ризици од посериозни компликации како бактериски инфекции на кожата, воспаление на белите дробови, воспаление на мозокот и други системски реакции. Особено висок ризик од тешки компликации има кај новороденчиња, бремени жени и лица со ослабен имунитет
Предупредувачки знаци кај деца со овчи сипаници
Иако кај повеќето деца овчите сипаници минуваат со лесна клиничка слика, родителите треба внимателно да ја следат состојбата и навремено да побараат лекарска помош доколку се појават одредени алармантни симптоми. Особено загрижувачки се висока температура која трае повеќе од три до четири дена или повторно се зголемува по период на подобрување, изразена поспаност, конфузност или невообичаено однесување кај детето.
Вирусот се пренесува многу лесно преку капки од дишењето при кашлање и кивање, преку директен контакт со течноста од меурчињата или преку допир на контаминирани предмети. Поради тоа овчите сипаници брзо се шират во колективи како градинки, училишта и домаќинства, а заразноста започнува еден до два дена пред појавата на осипот и трае сè додека сите кожни промени не се исушат и покријат со красти
Потребно е итно јавување кај лекар и доколку се забележи отежнато или забрзано дишење, силна и постојана кашлица, болка во градите или отежнато голтање. Знаци на можна бактериска инфекција на кожата се црвенило, оток, болка и појава на гној околу меурчињата, како и нагло влошување на општата состојба.
Посебно внимание е потребно доколку детето има силна главоболка, вкочанет врат, повторливо повраќање, проблеми со рамнотежата или грчеви, бидејќи овие симптоми може да укажуваат на сериозни компликации како воспаление на мозокот. Исто така итна проценка е потребна кај новороденчиња, бебиња, бремени жени и деца со ослабен имунитет, кај кои ризикот од тежок тек на болеста е значително поголем.
Раното препознавање на овие предупредувачки знаци и навременото јавување на лекар е клучно за спречување на компликации и за безбедно закрепнување.
