ПИШУВА:
Слаѓана Трајкова,
дипл. логопед – дефектолог, мастер логопед
Ј.З.У. Центар за рехабилитација на патологија на вербална комуникација
♦♦♦♦♦♦♦
Аутизмот се смета за невроразвојно растројство, кое влијае на развивањето и на функционирањето на мозокот.
Веќе од втората година, можат да се јават низа клинички манифестации, кои можат да бидат суптилни или минимални, но како такви можат да бидат ризични по развојот на детето.
Најчесто во овој период се јавува и загуба на веќе стекнатите способности, застој или регрес во развојниот процес. Некои родители овие првични симптоми не ги прифаќаат како сериозни и се надеваат дека како расте детето сами од себе ќе се повлечат.
Аутизмот е состојба, тоа не е болест и многу почесто се јавува кај машките деца, отколку кај женските деца
Кај детето се јавуваат некои стереотипни обрасци на однесување – стереотипија, стереотипни поведенија. Повеќе од децата избегнуваат да гледаат во очи или покажуваат оскуден контакт со очи. Детето изгледа како да има страв во гледање на очи и не сака ни да погледне, да го задржи погледот во други очи. Одбегнуваат да гледаат во очи кога им зборуваме, кога сакаме да им покажеме некоја играчка, кога листаме сликовница, не сакаат да гледаат во шарената слика, гледаат на сосема друга страна, избегнуваат поглед кога играме некоја игра со нив… Играта која ја играат ја губи имагинацијата, немаат интерес да се заиграат и сериозно да се внесат во играта, ја губат смислата за социјална интеракција, не бараат другарчиња за да се заиграт, одбегнуваат социјален контакт со друго лице.
Веќе од втората година, можат да се јават низа клинички манифестации, кои можат да бидат суптилни или минимални, но како такви можат да бидат ризични по развојот на детето. Најчесто во овој период се јавува и загуба на веќе стекнатите способности, застој или регрес во развојниот процес. Некои родители овие првични симптоми не ги прифаќаат како сериозни и се надеваат дека како расте детето сами од себе ќе се повлечат
Суптилните знаци до втората година вклучуваат низа манифестации. Ќе наведеме некои од нив, за полесно да ги препознаеме…
- помалку остваруваат контакт со очи со своите родители,
- помалку се насмевнуваат кога некој од возрасните им се насмевнува,
- помалку се вртат на своето име или помалку реагираат на звуци или познати гласови,
- помалку го користат прстот за да покажат нешто, користат неприфатлива невербална комуникација,
- помалку ги следат инструкциите на своите родители,
- помалку реагираат на гушкање,
- помалку бараат близина кон родителите,
- помалку играат со други деца,
- помалку бараат помош, некој да им помогне, да биде тука за нив…
Детето изгледа како да има страв во гледање на очи и не сака ни да погледне, да го задржи погледот во други очи. Одбегнуваат да гледаат во очи кога им зборуваме, кога сакаме да им покажеме некоја играчка, кога листаме сликовница, не сакаат да гледаат во шарената слика, гледаат на сосема друга страна, избегнуваат поглед кога играме некоја игра со нив…
Екстремната изолација и самоизолација, како и повлекувањето од социјалната средина се јавува уште за време на раниот развој. На изглед, ваквото дете го опишуваат како чудно дете, доволно само за себе, внесено во сопствениот, свој свет. Покажува опсесивна потреба за околината да не биде променета, не сака измени на средината, бара и да не се менува секојдневната рутина. Земаат играчки, предмети, но не за да ги користат со нивната употребна вредност, ги земаат повеќе за да ги држат во рацете. Ги користат, за нас на невообичаен и чуден начин, разгледување на играчката, кршење, мирисање, наслушувајќи ја, гризајќи, кубејќи, кинејќи и други облици на невообичаено користење на играчките.
Пружат отпор за да научат нешто ново, колку и да се трудиме да ги научиме тие упорно одбиваат.
Говорот е дисфункционален, кој изобилува со ехолалија, стереотипен говор и со несоодветна употреба на заменките.
Аутизмот е состојба, тоа не е болест и многу почесто се јавува кај машките деца, отколку кај женските деца.
Истражувањата и праксата покажуваат дека на едно девојче се јавуваат 4 до 5 момчиња со аутизам. Се јавува кај сите раси, вери, статуси, не гледа дали семејството е богато или е сиромашно, тоа значи дека не зависи од имотната состојба на семејството.
♦♦♦♦♦
