ПИШУВА:
Слаѓана Трајкова,
мастер логопед
♦♦♦♦♦♦♦
Расте бројот на деца кои покажуваат симптоми на говорни нарушувања. Ова најповеќе се среќава кај помалите деца, на претшколска возраст. 30 до 60% од нив зборуваат неправилно и неразбирливо. Неразбирливиот говор дава последици кога ќе тргнат на училиште. Многу од децата тешко го усвојуваат училишното знаење, заостануваат и забавено се вклопуваат во образовниот процес. Неправилниот говор се одразува и на совладување на техниката на читање и на пишување. Поради говорниот проблем кој го имаат знаат да бидат исмејувани од страна на другите деца, и воопшто, потешко се вклопуваат во средината во која растат и живеат. Сето тоа делува во градењето на нивниот карактер, уште од најраната возраст, и прави многу од нив да се отуѓуваат од социјализираниот живот.
Од сите овие наведени причини, потребно е да се сврти поголемо внимание на говорот кај децата уште од најраната возраст. Се јавува потребата од чување и негување на правилниот говорен израз.
Правилниот усмен и писмен говор има широко културно значење во средината во која живееме. Од правилниот и јасен говор зависи културното развивање на децата уште од мали…
Како логопед со долгогодишно работно искуство, работејќи со деца кои имаат проблеми во говорот, секојдневно ги советувам родителите да не инсистираат и да не бараат упорно од детето да го повтори зборот ако не може да го каже или ако не го знае. Доволно е да го слуша неговиот правилен изговор, се бара да слуша правилен и јасен изговор уште од најраната возраст
Младите родители, особено младата мајка треба да одвои доволно време за да го посвети на своето мало дете. Поминатото време кое го поминува со детето треба да биде квалитетно и исполнето со многу интересна игра и многу зборување. Негата и чувањето на детскиот говор започнува уште од најраната возраст, тоа е времето кога детето ќе почне да го разбира туѓиот говор, и кога ќе почне да ги изговара првите зборови. Во тој период, мајката треба да биде присутна до своето дете, да му ги покажува предметите кои го опкружуваат и да му го означува називот на тие предмети, да го учи кој предмет како се вика, да ги именува… по име да ги кажува. Освен предметите треба да го учи и за активностите (дејствијата) што ги правиме (одење, трчање, боење, смеење и друго).
Пример: Мајката зема играчка „топка“, му ја покажува на детето и ја изговара по неколку пати. Малото дете ја слуша и прати што таа кажува. Го слуша изговорот на зборот „топка“ по неколку пати. Ова истото го прави и со другите играчки (предмети, дејствија и друго).
Негата и чувањето на детскиот говор започнува уште од најраната возраст, тоа е времето кога детето ќе почне да го разбира туѓиот говор, и кога ќе почне да ги изговара првите зборови. Во тој период, мајката треба да биде присутна до своето дете, да му ги покажува предметите кои го опкружуваат и да му го означува називот на тие предмети, да го учи кој предмет како се вика, да ги именува…
Како логопед со долгогодишно работно искуство, работејќи со деца кои имаат проблеми во говорот, секојдневно ги советувам родителите да не инсистираат упорно и да не бараат упорно од детето да го повтори зборот ако не може да го каже или ако не го знае. Доволно е да го слуша неговиот правилен изговор, се бара да слуша правилен и јасен изговор уште од најраната возраст. На овој начин се постигнува ефектот на „правење на јасна претстава“, или во детската свест се прави јасна претстава за зборовите… Така зборовите кои ги слуша ги учи, поубаво ги памти и се постигнува полесно и побрзо да може да ги каже. На овој начин работејќи со малото дете се спречува раната појава на неправилна артикулација на гласовите, или појава на кочење (блокада) на говорниот израз.
Со текот на времето како детето расте и созрева отпочнува се повеќе да го разбира туѓиот говор и да ја има се повеќе завладеано техниката на правилно изговорени зборови, станува поголемо и позрело така што лесно се вклучува во игра проследена со разговор. Преку игра може да воспостави вербален дијалог: мајка – дете, татко – дете и заедно да разговараат за тоа што се гледаат.
Детето ќе стане пресреќно, а мајката треба да биде премногу мила и љубезна кога воспоставува разговор со него. Комуникацијата со детето не се препорачува да биде надмена и премногу впечатлива, напротив треба да биде што е можно поприродна и да се спушти на ниво на кое се наоѓа детето.
⇒ Во наредното продолжение:
Слаѓана Трајкова: Развој на рана комуникација – квалитетна поврзаност на детето со родителите
