ПИШУВА:
Слаѓана Трајкова,
мастер логопед
♦♦♦♦♦♦♦
Раната комуникација претставува процес кој отпочнува многу рано и трае се до 6-тата година. За развивање на оваа комуникација многу е важна квалитетната поврзаност на детето со родителите, пред се, да се има внимание и концентрација за да можат да се разменат информации со средината.
Мајката која го чува своето мало дете, треба да се наоѓа близу до него и преку разговор „жива комуникација“ да зборува за:
- Од каде е купена играчката (предметот);
- Од каков материјал е направен;
- Зошто се употребува;
- Кој се може да си игра со него;
- Дали му се допаѓа;
- Во каква боја е избоено;
- Дали е лесна или тешка;
- Кое е местото на кое е поставено и др.
Родителите треба да бидат многу внимателни да не прават неправилни постапки кои можат да дадат негативни последици на детскиот говор уште од најраната возраст (појава на детски неврози) и во градење на детскиот карактер (асоцијални особини)
Мајката зборува, а детето ја слуша. На овој начин се воспоставува правилен говорен пример преку разговор, таа правилно и јасно му зборува, а детето се учи на трпение, ја прати и мотивирано ја слуша. Во текот на разговорот се бара и детето да биде поттикнато на разговор, да се вклучи во поставување на прашања, да дава едноставни и лесни одговори, да покажува интерес и идеи што треба да работат, или едноставно кажано да биде мотивирано и тоа да зборува во текот на играта.
Се прави и таква атмосфера малото дете да се постави во група со повеќе деца, и така сите заедно во друштво си разговараат.
Како детето расте и се развива, така се развива и неговиот говор. Со развивање на говорот се развива и социјализацијата, и неговото вклучување во поширока социјална средина (со другарчиња). Во социјалната средина отпочнува да ги применува сите научени зборови, и осознава да секој правилно изговорен збор или реченица носи радост кај неговите најблиски (мајка, татко, баба, дедо).
Интересно е тоа што кога се мали во нивниот вокабулар најчесто се појавуваат одречни реченици како:
- Не сакам
- Не можам
- Не знам
- Не
Овие одречни зборови и реченици ќе приметиме дека многу повеќе ќе ги употребува отколку што ќе употребува потврдни реченици:
- Сакам
- Можам
- Да, знам
- Да, убаво е
Откако ова ќе се појави во неговиот вокабулар родителите не треба да бидат загрижени и не треба на своето дете да му постават „етикета“ дека е немирно и непослушно. Ова укажува на „бранење на својата индивидуалност, самостојност и независност“. Се брани од социјализацијата која му наметнува воспитни методи кои на него не му се допаѓаат. Родителите му наметнуваат ограничувања, за кои малото дете треба да се покори на воспитните барања од средината (појди собери ги играчките, исчешлај се, измиј ги рацете, донеси ги патиките и др.). За да не биде ограничено тоа често знае да дава одречни реченици или да одрекува.
Во овој период родителите треба да бидат многу внимателни да не прават неправилни постапки кои можат да дадат негативни последици на детскиот говор уште од најраната возраст (појава на детски неврози) и во градење на детскиот карактер (асоцијални особини). Да се внимава да не се прави трауматизирање на детската личност преку: казни, забрани, исмејување, исправање на говорни грешки…
Во 3-5 година да се внимава на претераните барања од страна на родителите. Има некои родители кои премногу бараат од своето дете, за кое тоа се уште не е дораснато и созреано:
- Бараат да рецитираат предолги и тешки рецитации;
- Да прераскажуваат долги и неразбирливи приказни;
- Да пеат долги песни;
- Да објаснуваат за настани и случувања кои не им се доволно познати.
Сето ова може да даде негативни последици во градење на карактерот на детската личност, но и на градење на детскиот говор.
Различните надворешни влијанија делуваат на говорното оформување. Како ќе се научи едно дете да зборува, зависи покрај другото и од самата средина во која расте, се чува и живее. Затоа со право се кажува дека говорот треба да се чува и негува уште од најраната возраст.
