Стравот е природна емоција и реакција која настанува како одговор на вистинска или замислена опасност. Иако знаеме дека стравот е очекувана и нормална емоција со своја функција, често се наоѓаме во ситуација кога не знаеме што да направиме со него. А кога тешко се справуваме со сопствените стравови, уште потешко е да се справиме со стравот кај сопственото дете.
„Развојот на детските стравови има свои закони. Како што растат, децата ги развиваат способностите за разбирање на светот околу нив, но тоа разбирање не е секогаш целосно. Во тој ‘празен простор’ често се раѓаат стравовите“, објаснува психологот Сандра Матошина Барбош.
Една од основните потреби на детето е во негова близина да има возрасен во кого има доверба – тоа му дава чувство на сигурност. Оваа потреба е особено изразена кога детето се соочува со нови луѓе или непознати ситуации, како доаѓање на ново место. Погледнете кои се најчестите детски стравови и како можете да му помогнете на вашето дете да ги надмине.
Стравот – корисен како и секоја друга емоција
„Во првите неколку години од животот, детето стекнува чувство на сигурност во своите способности и во околината што го опкружува. Тоа го прави преку истражување – но секогаш од неговата ‘безбедна зона’, која се проширува како што детето расте“, вели психологот Сандра Матошина Барбош.
Стравот сам по себе не е нешто лошо – тој, како и сите други емоции, има своја функција и нештити во многу ситуации. „Никогаш не му кажувајте на детето дека нема од што да се плаши – ако не се плашеше, немаше ни да чувствува страв. Детето ќе се ослободи од стравовите постепено, и за тоа е потребно многу трпение“, советува Барбош.
Сепак, ако забележите дека одреден страв го парализира вашето дете, му го попречува секојдневното функционирање и ги нарушува обврските, неопходно е да се побара помош од стручњак.
Типични детски стравови според возраста
- До 3 години – страв од одделување од мајката.
- 3 години – страв од непознати луѓе, маски, темница, животни, полицајци, разбојници.
- 4 години – страв од гласни звуци, пожарникари, мрак, диви животни, ноќевање без мајка.
- 5 години – стравот од луѓе опаѓа, но се појавува страв од неуспех, пад, кучиња, и страв дека мама нема да се врати дома.
- 6 години – многу чувствителен период. Детето се плаши од звуци (ѕвонење телефон, гласови), духови, вештерки, замислени суштества под креветот, губење блиски, вода, оган, грмотевици, самотија, повреди, трње, крв.
- 7 години – страв од темни простории, поткровја, подруми, духови, шпиони, крадци, непознати што „се кријат под кревет“. Многу од овие стравови се резултат на гледање страшни филмови, ТВ-програми или слушање страшни приказни. Детето може да се плаши и дека ќе задоцни на училиште.
- 8+ години – стравовите се намалуваат, но се зголемува свеста за вистински опасности – реални ситуации што може да бидат заканувачки.
Разбирањето и прифаќањето на стравовите на вашето дете е првиот чекор во градењето чувство на сигурност. Наместо да ги минимизираме или игнорираме, треба да ги валидираме, да понудиме поддршка и, по потреба, да побараме стручна помош.
