Во време кога се чини дека речиси и да не покажуваме емпатија еден кон друг,туку токму спротивното, дури и во живо, а да не зборуваме за случувањата на интернетот, не е лесно да се воспитува дете така што ќе ја покажува и ја има токму таа вредна особина – емпатија. Со оглед на тоа што ретко ја среќаваме во околината, емпатијата кај децата станува нешто што треба да се најде на листата на задачи кои исклучиво родителите треба да ја одработат.
Секако, околината игра голема улога, па прво што треба да направите е да му укажете на вашето дете добри примери кога ќе наидете на нив. Најтешко е да се всади кај детето емпатија кон луѓето кои се различни од него и не се дел од најблискиот круг на луѓе околу вашето семејство. Значи – луѓе кои се од различен пол, различна раса, друга социјална положба, друга сексуална ориентација, друга религиозна ориентација…
Тоа, се разбира, не значи дека од детето се очекува да се согласува со луѓе со сосема различни гледишта и ставови за одредени работи. Всушност, тие можат воопшто да не се согласуваат, но треба да дојдат до точка каде што ги прифаќаат туѓите перспективи и во исто време ги ценат другите човечки суштества. Тоа е дел од емпатијата што сакате да ја постигнете.
Постојат три димензии на емпатијата:
- Емоционална – споделување на ставовите на другите луѓе околу нас
- Когнитивна – обид да се разбере што мислат другите луѓе и зошто
- Морална – Сочувство кон другите
Разговарајте за чувствата – вашите и туѓите
Првата работа што можете да ја направите, и постојано да ја правите, е да зборувате за вашите чувства и да ги дефинирате што почесто и попрецизно. Кога ги познаваат емоциите, полесно ќе ги препознаат во себе и кај другите, а тоа е важен чекор кон емпатија. Топлите родители кои му даваат вистинска поддршка на детето, велат експертите, се подобри во ова. Децата кои пораснале во емоционално балансирана средина покажуваат повисоко ниво на емпатија.
Научете како да разбере што чувствуваат другите
Ова е нешто што е многу тешко во денешно време. На пример, децата често растат во средина која многу воедначно размислува. На пример, политички ставови. Ако детето е опкружено со одредени политички ставови, па дури и во училиште, не се вложуваат доволно напори за да се разберат оние кои размислуваат поинаку, детето тешко ќе ги разбере „оние други“ ставови. Затоа е важно да се зборува за тоа што се случува во други средини, што се случува во земјата и како тоа влијае на некои луѓе надвор од семејството.
Истакнете ги предизвиците и објаснете ги
Не е лесно да се всади кај децата емпатија кон луѓето со кои навистина не се согласувате или кои едноставно не им одговараат на децата. На пример, детето има вујко кој во основа е во ред, но никој навистина не се согласува со неговите екстремни политички ставови и логично е понекогаш приказната да оди во таа насока. Тогаш можете да му кажете на детето нешто како: “Тој е навистина љубезен кон тебе, секогаш, секогаш мисли на тебе и ти носи мал знак на внимание. Затоа треба да го цениш и сакаш. Не мора да размислуваме за само едно за некоја личност, туку да го видиме поради она што е добро во него“.
Емпатијата не е нешто што лесно се стекнува и учи, а особено е тешко во денешно време. Но, тоа не е невозможно, затоа само започнете со давање добар пример. Прашајте ја малку невообичаената осамена сосетка дали и треба нешто од продавницата, посакајте му убав ден на намуртениот возач на автобус иако е дождливо и тешко за возење, прашајте го соседот како му поминала операцијата и однесете му колачи.
