ЗНАЦИ НА СУИЦИДЕН ТИНЕЈЏЕР ИЛИ ДЕТЕ: Што треба да знаат родителите

Експертите споделуваат знаци и симптоми на деца со ментална вознемиреност, како и увид и совети за превенција од самоубиства кај тинејџерите и децата

Не игнорирајте ги тешкотиите со менталното здравје на вашето дете
Според најновиот извештај од Центрите за контрола и превенција на болести (ЦДЦ), самоубиството е втора водечка причина за смрт кај децата на возраст од 10-14 години и трета водечка причина за смрт кај оние на возраст меѓу 15-24 години

Бебето плаче за да му даде на знаење на родителот дека треба да му се смени пелената, да се нахрани или да го лулаат за да заспие. Малечко или помало дете може да се налути или да вреска (тантрум) кога нешто не е по негова волја. Но, несреќниот тинејџер или предтинејџер може да не знае што му треба и наместо да плаче или да вреска, се повлекува и тивко запаѓа во тага. За жал, за некои деца, пролонгираната тага се претвора во безнадежност и мисли дека светот може да биде подобар без нив.

„Толку е тешко да се сфати дека дете би умрело со самоубиство, особено младите деца“, вели педијатарот д-р Адреа Теодор од Бурлингтон, Северна Каролина. „Родителите треба да бидат свесни, сепак, дека иако стапките на самоубиства генерално се зголемија во последните 20 години во секоја возрасна категорија, највисоката стапка на пораст е кај помладите деца“.

Првото нешто што треба да се забележи е промената во однесувањето на вашиот тинејџер што сигнализира дека можеби се соочува со проблем поврзан со менталното здравје

Всушност, според најновиот извештај од Центрите за контрола и превенција на болести (ЦДЦ), самоубиството е втора водечка причина за смрт кај децата на возраст од 10-14 години и трета водечка причина за смрт кај оние на возраст меѓу 15-24 години.

Д-р Адреа Теодор, педијатар, работи за CrossRoads Child Advocacy Center (CAC), каде што вели дека забележала зголемен број случаи на деца коишто покажуваат мисли за безнадежност. „Се занимавам со многу деца кои имаат суицидни мисли во мојата сегашна пракса во CAC“, вели таа.

Бидете внимателни за деца кои одеднаш не покажуваат никаков интерес за активности или изгледаат тажни, депресивни или повлечени; деца кои одеднаш се нерасположени или екстремно вознемирени од ситници

Иако ниту еден родител не сака да размислува за тоа дека неговото дете или тинејџер ќе умре од самоубиство, експертите сакаат родителите и старателите да ги препознаат знаците на ментално нарушување за да можат да пристапат со алатки за спречување самоубиства за да им помогнат на децата пред да биде предоцна.

Ако вашето дете се обидува да ви каже за работите што му се случуваат во животот и бара поддршка, не минимизирајте или отфрлајте ги неговите грижи без оглед на тоа колку голема или мала мислите дека може да биде загриженоста

КАКО ДА ЗНАЕТЕ ДАЛИ ВАШЕТО ДЕТЕ Е СУИЦИДНО

„Генерално, родителите ги знаат своите деца подобро од кој било“, вели Теодор. „Тие често се првите што забележуваат дали нивното дете постапува поинаку или изгледа поинаку“. Таа додава: „Бидете внимателни за деца кои одеднаш не покажуваат никаков интерес за активности или изгледаат тажни, депресивни или повлечени; деца кои одеднаш се нерасположени или екстремно вознемирени од ситници“.

Несреќниот тинејџер или предтинејџер може да не знае што му треба и наместо да плаче или да вреска, се повлекува и тивко запаѓа во тага. За жал, за некои деца, пролонгираната тага се претвора во безнадежност и мисли дека светот може да биде подобар без нив

ЗНАЦИ И СИМПТОМИ НА СУИЦИДЕН ТИНЕЈЏЕР

Кои се предупредувачките знаци за самоубиство? Како да знаете дека вашиот тинејџер доживува нешто надвор од маките на адолесценцијата? Теодор вели дека има мноштво фактори, наместо еден јасен сет на одговори што ќе одговараат на секоја ситуација. Сепак, врз основа на податоците собрани од експерти и многу организации кои работат на оваа проблематика, постојат некои трендови во однесувањето што може да сигнализираат дека детето е изложено на ризик.

Го прашавме лиценцираниот клинички психолог Мелиса Робинсон-Браун, познат како „Д-р Мел“ од Монтклер, Њу Џерси за список на предупредувачки знаци. Д-р Мел е сопственик и извршен директор во Renewed Focus Psychology Services и работи со жени и семејства во неволја.

Активноста на социјалните мрежи може да биде еден од најголемите и најтранспарентни знаци за емоционалната состојба на вашето дете и индикатор за предизвикувачи или настани што може да доведат до депресија, анксиозност и потенцијално самоубиствено однесување

Според д-р Мел, ова се предупредувачките знаци на кои треба да внимавате:

ТРИ ЗНАЦИ ДЕКА ВАШЕТО ДЕТЕ МОЖЕ ДА БИДЕ СУИЦИДНО

  1. ОДНЕСУВАЊЕ: Првото нешто што треба да се забележи е промената во однесувањето на вашиот тинејџер што сигнализира дека можеби се соочува со проблем поврзан со менталното здравје. Сакате да го задржите пулсот на ситуацијата уште од раните фази за да забележите дополнителни промени доколку се појават. Може да забележите зголемено повлекување од пријателите (особено важно) и семејството (ова е исто така дел од однесувањето на адолесцентите, затоа имајте го на ум но бидете свесни дека тоа не е единствениот знак). Можете исто така да барате знаци и кај тинејџерите кои им даваат битни работи на други или им пишуваат писма за збогум на другите.

Првиот чекор може да биде разговор со педијатарот или со давателот на здравствена заштита на детето. Во случај кога детето изразува дека сака да не е живо или дека на другите би им било подобро ако е мртво, родителите треба итно да дејствуваат за да му помогнат на детето затоа што малите деца често дејствуваат импулсивно, особено кога се вознемирени

  1. РАСПОЛОЖЕНИЕ: Предупредувачките знаци за самоубиство кај тинејџерите изгледаат слично на оние кај возрасните. Сепак, депресијата може да се манифестира поинаку кај адолесцентите. Поверојатно е да видиме раздразливост кај адолесцентите наспроти тажно или депресивно расположение. Повторно, важно е да се забележи кога се менува расположението или функционирањето на вашиот тинејџер. Ова важи и за социјалните медиуми, каде што тинејџерите често одат да ги изразат чувствата за себе и за нивната состојба.
  1. ВЕРБАЛНИ ЗНАЦИ: Може да слушнете зборови како: „Само сакам да спијам долго време“ или „Можеби би било полесно за сите ако не сум тука“. Исто така, внимавајте и на изјави како: „Само посакувам болката да престане“ или „Не сакам повеќе да бидам тука“. Можеби нема да ги користат зборовите „Ќе се убијам“, но тоа може да биде очигледно на нивниот јазик. Друг знак? Ако директно прашате тинејџер дали сака да се повреди и не може да ви даде потврдно „не“, тогаш ова е знак дека размислувале за тоа или не се сигурни дали можат да се заштитат себеси.
Искуството со булинг го зголемува ризикот од самоубиство

Сузан Мајерс од Хоумстед, Флорида ја изгубила својата возрасна ќерка Лидија поради самоубиство во 2016 година. Таа вели дека првпат забележала промена кај нејзината ќерка во средно училиште. „Имаше недостаток на интерес за училиште иако таа беше во програмата за надарени. Се изолираше од нашите семејни оброци и едноставно стана многу тивка“.

Мајерс вели дека однесувањето на нејзината ќерка продолжило да се влошува со драстични промени во нејзиниот изглед и самоповредување со сечење. Сепак, изгледаше дека Лидија „се подобрува“ како што созреваше, растеше и можеше да најде кариера што ја сакаше. Потоа повторно почнала да се бори со своето ментално здравје и умрела со самоубиство на 27-годишна возраст.

Советот на Мајерс до родителите кои се сомневаат дека нивното дете може да биде изложено на ризик: „Верувајте им на своите инстинкти“.

Ако родителите забележат какви било предупредувачки знаци време е да ја зголемат комуникацијата со своето дете. Ако не можат да ја увидат причината, но однесувањето опстојува, тогаш е време да се побара стручна помош

КОИ ФАКТОРИ НА РИЗИК ДА ГИ БАРАТЕ КАЈ СУИЦИДНИТЕ ТИНЕЈЏЕРИ

И д-р Теодор и д-р Мел се согласуваат дека основната состојба на ментално здравје ги става децата на поголем ризик.

Други фактори кои ја зголемуваат шансата тинејџерот да биде изложен на ризик за самоубиство:

  • Лична борба со анксиозност или емоционална регулација или тешкотии во развивањето добри вештини за справување;
  • Искуство со булинг или значителна траума;
  • Историја на самоповредување, не нужно затоа што сакаат да се убијат, туку методите на самоповредување, како што е сечењето, може да резултираат со значаен медицински настан дури и кога тоа не е намерата;
  • Историја на самоубиство во семејството;
  • Изложеност на расизам и дискриминација, особено во сегашно време;
  • Врска со пријатели кои извршиле самоубиство.
Родителите треба да бидат свесни, сепак, дека иако стапките на самоубиства генерално се зголемија во последните 20 години во секоја возрасна категорија, највисоката стапка на пораст е кај помладите деца

КАКО МОЖЕТЕ ДА ГО ПОДДРЖИТЕ ВАШЕТО ДЕТЕ

„Не ги игнорирајте тешкотиите со менталното здравје на вашето дете“, предупредува д-р Мел. „Ако вашето дете се обидува да ви каже за работите што му се случуваат во животот и бара поддршка, не минимизирајте или отфрлајте ги неговите грижи без оглед на тоа колку голема или мала мислите дека може да биде загриженоста“.

Таа, исто така, силно советува да се гледа активноста на социјалните мрежи. „Внимавајте што гледаат и како ги третираат. Толку многу се случува на социјалните мрежи и во однос на она што вашето дете го објавува таму и она што го добива“. Д-р Мел додава: „Ова може да биде еден од најголемите и најтранспарентни знаци за емоционалната состојба на вашето дете и индикатор за предизвикувачи или настани што може да доведат до депресија, анксиозност и потенцијално самоубиствено однесување.“

За некои деца пролонгираната тага се претвора во безнадежност и мисли дека светот може да биде подобар без нив

КОГА РОДИТЕЛИТЕ ТРЕБА ДА ПОБАРААТ СТРУЧНА ПОМОШ?

„Ако родителите забележат какви било предупредувачки знаци“, вели Теодор, „време е да ја зголемат комуникацијата со своето дете. Ако не можат да ја увидат причината, но однесувањето опстојува, тогаш е време да побарате стручна помош“.

Таа вели: „Првиот чекор може да биде разговор со педијатарот или со давателот на здравствена заштита на детето. Во случај кога детето изразува дека сака да не е живо или дека на другите би им било подобро ако е мртво, родителите треба итно да дејствуваат за да му помогнат на детето затоа што малите деца често дејствуваат импулсивно, особено кога се вознемирени“.

НАЈДЕТЕ ПОДДРШКА

За родителите кои мислат дека нивното дете можеби се бори или има ризик од самоубиство, д-р Мел вели: „Не правете го ова сами. Тоа е многу тежок и напорен пат да се движите самостојно. Има и други родители кои се справуваат со истите борби што сте ги доживеале и ако имате поддршка може да направи голема разлика“. (Care)

ПОВРЗАНИ НАПИСИПОВЕЌЕ ОД АВТОРОТ