На повеќето родители им е добро познато ова сценарио: го земате детето од училиште, подготвени сте да слушнете сè за неговиот ден, но по само неколку минути следуваат солзи, испади на бес или нервоза. Понекогаш, реакцијата е сосема спротивна – детето станува прегласно, премногу весело или едноставно „невозможно за смирување“.
Станува збор за феномен познат како „попуштање на контролата по училиште“, пишува Psychology Today.
Кога ќе стигнат дома – децата го симнуваат штитот
Децата во текот на целиот училишен ден вложуваат голем напор да бидат „на место“ – следат правила, зборуваат културно, седат мирно и ги потиснуваат емоциите. Тоа бара огромна самоконтрола која го заморува и телото и мозокот.
Па кога конечно ќе стигнат дома – на најбезбедното место што го знаат – тие ја спуштаат гардата.
Овој типично попладневен „распад“ е сосема нормален образец и не значи дека детето има некаков проблем или дијагноза. Дури и децата со развојни потешкотии често го имаат истиот предизвик – но самиот феномен не е патологија.
Детскиот клинички психолог Робин Кословиц дава 5 неочекувани, но практични начини како да му помогнете на вашето дете:
- Не го прашувајте веднаш „Како ти помина денот?“
Кога детето влегува дома, тоа не е моментот за разговор или анализа. Делот од мозокот што го овозможува тоа – левиот префронтален кортекс – е буквално исцрпен.
Прашањето „Како беше во училиште?“ тогаш звучи како некој да ве буди во 2 часот по полноќ и да ви каже: „Ајде, напиши есеј сега.“
Наместо тоа, само поздравете го детето и дозволете му да се „ресетира“. Разговорот ќе дојде подоцна, кога ќе се одмори ментално и физички.
2. Наполнете го телото – пред мозокот
Попуштањето на контрола има и биолошка основа. Многу деца се враќаат дома жедни, гладни или со други незадоволени основни потреби. Некои дури избегнуваат да одат во тоалет во училиште.
Пред да го анализирате однесувањето – дајте му вода, здрава ужинка со малку протеини, или потсетете го да оди во тоалет. Телото мора прво да се стабилизира за да се смири и емоционално.
3. Вклучете движење во транзицијата
Седењето со часови акумулира напнатост. Помогнете му на вашето дете така што ќе направите ритуал што вклучува движење – дури и само 10 минути може да има огромна разлика.
Примери:
-
скокање на трамболина
-
шетање со кучето
-
игра со топка
-
„кујнска диско-забава“ со музика
Некои деца природно имаат потреба од повеќе движење – и тоа е сосема нормално.
4. Не го сфаќајте лично
Кога вашето дете „се распаѓа“ пред вас, лесно е да се почувствувате одбиено или како да не сте добар родител. Но, токму спротивното е вистина: ако детето се чувствува доволно сигурно за да се „пушти“, тоа е доказ за блискост и доверба.
Нервниот систем на вашето дете бара „ресет“ – и тоа го прави таму каде што се чувствува најбезбедно: дома.
5. Прифатете го хаосот преку игра
Наместо да се борите против хиперактивноста – претворете ја во заедничка игра.
Идеи:
-
поставете мала патека со препреки
-
тркајте се до поштенското сандаче
-
фрлете перници на под и скокајте
Играта не само што ја согорува вишокот енергија, туку и му покажува на детето дека домот е место каде што може да биде она што е – без срам.
Не контрола, туку регулирање
Попуштањето на контрола по училиште не бара „поправање“ – туку разбирање. Тоа е нормален начин на детското тело и ум да се регенерираат по долг ден самоконтрола.
Со тоа што нема веднаш да го испрашувате, ќе го нахраните, ќе му дадете простор за движење и игра – ќе му помогнете да ја врати рамнотежата, а истовремено ќе ја зајакнете вашата врска.
