ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
Денеска се одбележува Светскиот ден на кенгурирањето (KANGAROO CARE DAY), кој почнувајќи од 2011 година па наваму за свој термин го има 15 мај, чија примарна цел е запознавање на јавноста, а пред се, родителите со практикување на методот „кожа на кожа“.
Кенгурирањето освен кај термински родените бебиња се практикува и е особено битно во третманот на предвреме родените бебиња, со докажано дејство врз нивниот раст и развој, како и воспоставување и зацврстување на врската помеѓу родителите и бебето.
Кенгурирање или „кенгурската нега на мајкатa“ која уште се нарекува и нега преку контакт „кожа на кожа“ е техника на згрижување на новороденото во текот на престојот во болница и по пристигнувањето дома, објаснуваат од Клиниката за гинекологија и акушерство – Скопје. „Кенгурирањето најчесто се користи за недоносени бебиња со ниска родилна тежина, за кои постои поголема веројатност да страдаат од хипотермија. Со оваа метода се подобрува доењето, а може да доведе и до подобрена стабилност на срцето и подобрено дишење на бебето. Во оваа метода бебињата се поставуваат во исправена положба на голи гради на еден од родителите, односно т.н. положба „стомак на стомак“. Главата на бебето треба да е над срцето на родителот.
Во основата на овој систем е контактот „кожа на кожа“ помеѓу мајката и нејзиното бебе, а заштитен знак е кенгур-позицијата
Методата првпат е применета во Богота, а иницијалните иследувања покажале големо намалување на смртноста на новородените деца од 70% на 30%. Кенгурската нега првично била развиена во 1970-тите за да им се пружи соодветна грижа на недоносените доенчиња во земји каде што инкубаторите или биле недостапни или несигурни. Постојат докази дека кенгурурањето е ефикасно во намалувањето на смртноста кај новороденчињата и ризикот од инфекција стекната во болниците, но исто така и за зголемување на стапката на доење и зголемување на телесната тежина. Со поставување на новороденчето во директен контакт со кожата на еден од родителите, на новороденчето му се обезбедува физиолошка и психолошка топлина и поврзување. Стабилната телесна температура на родителите помага да се регулира температурата на новороденчето полесно отколку инкубатор и овозможува лесно достапно доење кога мајката го држи бебето на овој начин.“
„На ГАК почна да се применува, но она што кај нас е хендикеп за kangaroo care е што ние генерално немаме доволно персонал за тоа, но веќе се работи и на тоа поле, објаснува прим. д-р Љиљана Којиќ, педијатар. „Методот е одличен, неверојатен, јас сум имала прилика да го гледам, кога сум читала за него сум имала скепса, но кога сум го гледала има навистина зачудувачки ефекти. Делува. Се надевам дека ќе дојде денот кога тие интензивни единици ќе имаат можност за open care – концепт за родителот да може да дојде и да биде колку што сака со своето дете, да има интеракција бидејќи тоа навистина значи“, додава прим. д-р Којиќ.
Kangaroo mother care (KMC) е стандардизиран систем на здравствена нега на предвремено родени бебиња, како и оние со тежина помала од 2000 грама на раѓање
Во основата на овој систем е контактот „кожа на кожа“ помеѓу мајката и нејзиното бебе, а заштитен знак е кенгур-позицијата. Кенгурот припаѓа на посебна група на животни, торбари, чии младенчиња се раѓаат веднаш по ембрионалниот период и цел фетален период на развојот се одвива надвор од матката, во надворешна средина – во торбата на сопствената мајка, која ја напушта дури откако ќе заврши созревањето, во време на породување.
„Kangaroo“ е методa којa, без сомнение, низ човечката историја, благодарение на емпиријата, се применувала континуирано. Допирот „кожа на кожа“ во последнава деценија е реафирмиран и претставен како нешто ново. За да се применува правилно во современи услови, потребни се со современата цивилизација наметнати услови за приватност од еден час (колку што се препорачува). Ова е понекогаш тешко да се обезбеди во нашите системи за здравствена заштита“, додава проф. д-р Георгиос Константинидис, педијатар – неонатолог и претседател на Здружението на педијатри на Србија.
Кенгур позицијата значи ставање на голи бебиња, само во пелени и со капче на главата, во вертикална, „жабја позиција“ на мајчините голи гради, во областа на градната коска, помеѓу дојките, со главата свртена на едната страна. Бебето е покриено, заштитено и прицврстено за телото на мајката со посебен еластичен појас. Во овие услови, мајката е таа која ја одржува телесната температура на предвреме роденото дете (како инкубатор)
Целта е да се воспостави и одржи физички контакт меѓу мајката и детето, да се поддржи нивното поврзување и создавање на приврзаност, да се стимулира доењето, да се стимулира психомоторниот развој на бебето и да и се помогне на мајката подобро да се снајде со предвреме роденото дете. Педијатрите се согласуваат дека кенгурирањето има позитивни ефекти за продолжување на сонот на бебето, без оглед дали се работи за доносено или прематурно новородено, се намалуваат интензитетот на стомачните колики, стабилна е телесната температура на бебето, доењето е поефикасно, подобар е растот во телесната тежина, а кај новородените кои се хоспитализирани се скратува престојот во болницата, а сето ова е докажано со голем број на студии, кои се во прилог на драстично намалување на смртноста и последиците кај предвреме родените бебиња.
Кенгурирањето може да го практикуваат и татковците.
Докажани предности на методот „кожа на кожа“
- Одржување на телесната температура на предвремено родени бебиња;
- Намалување на појавата на пауза во дишењето (апнеа);
- Намалување на стресот и болката;
- Подобра организација на сонот;
- Исхраната е попријатно искуство;
- Поволно дејство врз лактацијата, побрзо започнување со доење;
- Воспоставување на „ексклузивно“ доење во поголем процент;
- Подобро напредување на новороденчето;
- Поволно влијание врз психомоторниот развој на бебето;
- Пократок престој во болница;
- Намалување на несаканото одвојување на мајката и детето;
- Обновување на процесот на поврзување на мајката и детето (доколку дошло до одвојување);
- Развивање на приврзаност;
- Охрабрување на мајката и семејството, помало чувство на беспомошност и анксиозност;
- Поголема улога на семејството во негата на предвреме роденото дете.
