COVID-19: Коронавирусот не е како грипот, тој се шири без оглед на сезоната, а дезинформациите за него – убиваат

Осум месеци по прогласување на COVID-19 пандемијата, заразно заболување предизвикано од коронавирусот SARS-CoV-2: Од неговото појавување во кинескиот град Вухан кон крајот на 2019 година, коронавирусот зарази над 33 милиони луѓе ширум светот, а еден милион од нив починаа. Кога се појави SARS-CoV-2, стручњаците изнесоа многу препораки засновани врз познавање на сличните респираторни вируси. Но, новиот коронавирус „изненади со своето неочекувано однесување“, а во меѓувреме научниците собраа доста податоци за него. Еве што досега се знае за вирусот, врз основа на написите објавени во „Scientific American“ и „New Scientist“, објавени од страна на научниците.

Дезинформации – многумина починале откако се напиле метанол или средства за чистење на база на алкохол, погрешно верувајќи дека овие производи штитат или го лекуваат вирусот. Многу жртви ги следеле советите кои личеле на веродостојни здравствени совети – како што е консумирање на големи количини лук и голтање на големи количини витамини како начин да се спречи инфекцијата, велат авторите на студијата. Други консумирале пијалаци како урина од крава

1. Со коронавирус може да се заразат сите – без исклучок

Првите жртви на пандемијата беа претежно стари лица или лица со нарушено здравје. Возраста и хроничните болести (дебелина, дијабетес, карцином, кардиоваскуларни болести итн.) и понатаму се фактори кои го зголемуваат ризикот од сериозна форма на COVID-19 и на крајот смрт. Но, сега знаеме дека болеста може да убие и млади и здрави луѓе: со коронавирус може да се заразат сите, дури и бебиња во матката. Клучното прашање е како нечие тело реагира на вирусот.

Се чини дека одговорот е комплексна заемна интеракција на вирусот и поединецот која зависи од количината на внесените честички на коронавирус, но исто така и од возраста и општата здравствена состојба на лицето.

„Има многу, многу млади луѓе кои се заразуваат. Тие се разболуваат. Се чувствуваат страшно со недели и недели“, предупреди неодамна д-р Ентони Фаучи, директор на Националниот институт за алергија и заразни болести (NIAID).

2. Болеста може да се појави насекаде

Првите случаи на COVID-19 беа поврзани со големиот пазар Хуанан во Вухан каде, меѓу другото, во кафези се чуваат разни диви животни. Меѓу првите жаришта на коронавирусот беа крузерите. Кога болеста се појави во Италија, жаришта станаа болниците и домовите за стари лица. Во Јужна Кореја и Иран, од друга страна, инфекцијата прво почна да се шири за време на верски церемонии.

Ноќните клубови и свадби, семејни прослави станаа жаришта на инфекцијата ова лето. Епидемиолозите предупредуваат дека ниту една земја или култура не е имуна на коронавирусот, чие ширење го олеснуваат местата каде што се собираат голем број луѓе, и се во близок контакт.

3. Вирусот воглавно се шири преку капки

Огромното мнозинство на инфекции со коронавирус се јавуваат преку близок меѓучовечки контакт. Вирусот SARS-CoV-2 претежно се шири со капки распрснати во воздухот додека заразеното лице кашла или кива, пее или зборува. Најголемиот дел од овие капки (поголеми од 10 микрометри) паѓаат на земјата на растојание до два метра од заразеното лице. Но, неодамнешните истражувања сугерираат на можноста за ширење преку ситни респираторни честички (помали од пет микрометри), кои заболеното лице ги исфрла од устата додека дише или зборува. Овие лесни честички се сушат во воздухот, па вирусот во облик на аеросоли останува во воздухот долго време. Некој може потоа да ги вдиши овие ситни честички како чад од цигари.

Првите жртви на пандемијата беа претежно стари лица или лица со нарушено здравје. Возраста и хроничните болести (дебелина, дијабетес, карцином, кардиоваскуларни болести итн.) и понатаму се фактори кои го зголемуваат ризикот од сериозна форма на COVID-19 и на крајот смрт. Но, сега знаеме дека болеста може да убие и млади и здрави луѓе: со коронавирус може да се заразат сите, дури и бебиња во матката. Клучното прашање е како нечие тело реагира на вирусот

Во големи, добро проветрени простории или на отворено, циркулацијата на воздухот ќе ги „разреди“ овие честички, значително намалувајќи го ризикот. Но, тоа се менува во помалите затворени простори, како што се рестораните, канцелариите, продавниците, автомобилите, јавниот превоз и слично. Денеска, исто така, знаеме и дека контаминираните површини не се главна опасност во ширењето на инфекцијата. Но, површините сè уште треба да се дезинфицираат, а советите за често миење или дезинфекција и понатаму „вредат злато“.

4. Маските се ефикасни

Кога започна пандемијата на почетокот на годината, експертите беа загрижени дека масовното купување на маски би можело да го влоши недостатокот на заштитна опрема за здравствените и другите работници од првите редови на борбата со коронавирусот. Во меѓувреме, објавени се многу студии кои зборуваат во прилог на носењето маски, па и Светската здравствена организација (СЗО) ги повика владите на почетокот на јуни да ги охрабрат луѓето да ги носат.

Сега знаеме дека топлото време не го спречува вирусот и дека, без оглед на сезоната, неговото ширење во голема мера зависи од однесувањето на луѓето, односно од почитувањето на хигиенските и мерките за социјална дистанца

Најсеопфатната студија досега, анализа на 172 студии во 16 земји, објавена во јуни во медицинското списание „Lancet“, опфати 25.000 луѓе и покажа дека носењето маска во комбинација со хигиена на рацете и одржување физичка дистанца може значително да го намали ризикот од инфекција со коронавирус. На пример, носењето маски со одржување на растојание од еден метар го намалува ризикот од инфекција за 85 проценти. Значи, маските можат значително да ја намалат количината на вирус што луѓето ја испуштаат во воздухот додека зборуваат. Понатаму, маските ги штитат луѓето кои ги носат, не совршено, но доволно за да се намали ризикот од пренесување на болеста.

5. Коронавирусот го шират и луѓе без симптоми

Проверката на температурата и упатство на болните луѓе да останат дома може да го запрат ширењето на симптоматските случаи на болеста. Но, најголемиот предизвик за запирање на ширењето на COVID-19 е фактот дека многу луѓе несвесно ја шират болеста затоа што немаат никакви симптоми или сè уште не се манифестирале. Се смета дека на тој начин заразеното лице може да го шири коронавирусот два до три дена пред да се појават првите симптоми.

Посебен проблем се асимптоматските случаи, односно луѓе кои се заразени со коронавирус, а воопшто не покажуваат симптоми. Ова е и клучна причина зошто е толку важно да се носи маска во јавен превоз или продавници. „Истражувањата покажуваат дека 25 до 45 проценти од заразените луѓе веројатно немаат никакви симптоми“, изјави Ентони Фаучи.

6. COVID-19 не е сезонска болест

Респираторните вируси досега покажаа тенденција да се манифестираат во различни сезонски бранови. На пример, грипот е сезонско респираторно заболување кое го достигнува врвот во зима, па многу експерти се надеваа дека ширењето на COVID-19 ќе покаже сличeн образец на однесување и ќе се забави на северната хемисфера во текот на пролетта и летото. Но, тоа не се случи. Сега знаеме дека топлото време не го спречува вирусот и дека, без оглед на сезоната, неговото ширење во голема мера зависи од однесувањето на луѓето, односно од почитувањето на хигиенските и мерките за социјална дистанца.

7. Дезинформацијата убива

Кога американскиот претседател Доналд Трамп на прес-конференција во април предложи инјектирање на средства за дезинфекција во телото, тој предизвика хаос. Но, изненадувачки, некои го послушаа неговиот совет, па медиумите известуваа за луѓе кои се отруле затоа што ги послушале советите на Трамп. Дека дезинформациите убиваат, покажува и студија неодамна објавена во „American Journal of Tropical Medicine and Hygiene“. Според тоа истражување, околу 5.800 луѓе ширум светот биле хоспитализирани затоа што верувале во лажни информации на социјалните мрежи. Уште полошо, најмалку 800 луѓе починале поради дезинформации за коронавирусот.

Многумина починале откако се напиле метанол или средства за чистење на база на алкохол, погрешно верувајќи дека овие производи штитат или го лекуваат вирусот. Многу жртви ги следеле советите кои личеле на веродостојни здравствени совети – како што е консумирање на големи количини лук и голтање на големи количини витамини како начин да се спречи инфекцијата, велат авторите на студијата. Други консумирале пијалаци како урина од крава. СЗО предупреди дека епидемијата на лажни вести или „инфодемијата“ поврзана со COVID-19 се шири подеднакво брзо како и самиот вирус, а теориите на заговор, гласините и стигматизацијата во општеството на болните придонесуваат за смртни случаи и повреди кај луѓето. (Јутарњи лист)