ПИШУВА: Д-р Љуљзим Агаи
неврохирург
Децата се често изложени на повреди на главата поради разиграноста и нивниот темперамент. Повредите се случуваат при играње, одење, трчање. Обично настануваат во домашни услови, можат да се удрат на делови од мебелот, да паднат на под и сл. Сосема е разбирливо дека тоа се случува почесто во раната детска возраст. Тоа е дел од растењето и на тој начин детето стекнува искуство. Поголемите деца од друга страна се почесто изложени на спортските повреди.
При повреда на главата кај децата посебно внимание треба да се посвети кај пациентите со одредени хронични болести (епилепсија, нарушување на згрутчувањето на крвта). Обично родителите на овие деца се запознаени со потенцијалните опасности што можат да настанат како резултат на овие состојби во комбинација со разните повреди.
Надворешни и внатрешни повреди на главата
Повредите на главата генерално ги делиме на надворешни и внатрешни. Надворешните повреди се далеку почести во детската возраст. Тие се резултат на повреда на кожата на поглавината. Иако изгледаат вознемирувачки (крвавење, оток на местото на ударот), за среќа обично поминуваат без последици.
На што треба да се внимава кај надворешните повреди на главата? Поглавината е богата со крвни садови, поради што и мала исеченица може да резултира со обилно крвавење. Доколку крвавењето не престанува спонтано, треба да се врши притисок со рака (по можност преку стерилна газа или чисто марамче) на местото на крвавењето. На тој начин обично истото престанува, по што треба да се побара лекарска помош. Доколку се појави оток на местото на ударот, се препорачува локална апликација на мраз (20 минути на секои три до четири часа), но не директно на кожа, туку преку некоја ткаенина, крпа или сл. Отокот обично се повлекува за неколку дена или недела.
Внатрешните повреди на главата се сериозни телесни повреди кои треба да се лекуваат во неврохируршка установа. Тука спаѓаат скршениците на черепот, внатрешните крвавења и повредите на мозокот.
Доколку е повредата посериозна, треба да се внимава во текот на следните 24 часа
Доколку детето имало загуба на свеста, ако не престанува со плачење, повраќа неколку пати, не се буди лесно, не може да оди или е одењето е нарушено, при појава на грчеви (епилептични напади), во тие случаи веднаш треба да се побара лекарска помош.
Доколку е повредата посериозна, треба да се внимава во текот на следните 24 часа: пробајте да го разбудите вашето дете неколкупати во текот на ноќта за да ги проверете реакциите – дали се буди нормално, дали дише правилно, каква му е бојата на кожата. Родителот најдобро си го знае своето дете и ако забележи нешто невообичаено, се препорачува консултација со лекар.
Лекарот треба да ја процени сериозноста на повредата и во зависност од тоа се преземаат и евентуалните понатамошни дијагностички постапки.
Доколку крвавењето не престанува спонтано, треба да се врши притисок со рака (по можност преку стерилна газа или чисто марамче) на местото на крвавењето. На тој начин обично истото престанува, по што треба да се побара лекарска помош. Доколку се појави оток на местото на ударот, се препорачува локална апликација на мраз (20 минути на секои три до четири часа), но не директно на кожа, туку преку некоја ткаенина, крпа или сл.
Радиолошките иследувања кај децата се прават ако постои сомнение за внатрешна повреда на главата. Кај полесните повреди на главата не се прават рутински снимања, бидејќи децата се поосетливи на зрачење него возрасните. Податоците што лекарот ги добива од родителите и прегледот на детето го одредуваат текот на понатамошното лекување.
Како да се делува превентивно?
При возење велосипед треба да се носи заштитен шлем, при возење детето треба да се осигура со заштитен појас. Дома треба да се внимава на делови од мебелот кои можат да бидат потенцијално опасни (пожелно е детето да си игра во безбедна, заштитена средина). По повреда на глава со потрес на мозокот (состојба со кратко губење на свеста), извесно време се препорачува одморање од контактните спортови.
