Што правите кога ќе забележите дека на вашето дете му е здодевно? Ако веднаш посегнете по играчка, вклучите цртан филм или му го дадете мобилниот телефон – токму тука ја правите најголемата грешка, вели д-р Ранко Рајовиќ, еден од најпознатите стручњаци за развој на деца во регионот.
Досадата, објаснува тој, не е непријател, туку сојузник. Таа го поттикнува детето да бара решенија, да биде креативно, да научи да се снаоѓа. Но денешните родители постојано се обидуваат да ја пополнат секоја празнина. Резултатот? Деца кои не знаат сами да се забавуваат, а утре – возрасни со праг на толеранција близу до нула.
Некогаш и сега – каде исчезна детството?
Рајовиќ потсетува дека некогаш децата пешачеле со часови или возеле велосипед за да стигнат до игралиште, осмислувале игри на дожд или сами ределе коцки. Денес, пак, родителите прават сè наместо детето. Ако му е здодевно – купуваат нова игра, вклучуваат ТВ со педесет канали.
„Проблемот на досада отсекогаш бил двигател и досадата е важен и добар фактор за развој на детето. Кога му е здодевно, детето мора нешто да осмисли, да се организира, да поврзе нешто, можеби да смисли нова игра, да побара друштво.“
Во таа една реченица е содржана суштината: родителот не треба да ја решава досадата, затоа што на тој начин му ја одзема на детето можноста да ја развива својата снаодливост и истрајност.
Опасноста од зависност од екрани
Децата денес растат во виртуелен свет. Видео-игрите стануваат замена за реалноста, а зад забавниот екран се крие сериозна опасност.
Рајовиќ предупредува: мозокот лачи огромни количини ендорфин, детето станува зависно, бара сè повеќе стимулација и губи трпеливост.
„Што ќе прави детето кое не знае да ја реши досадата по 5 или 10 години? Ќе стане фрустрирана личност со праг на толеранција – нула. Тоа дете ќе сака сè веднаш и сега, нема да може да чека.“
Звучи познато? Тоа се првите црвени знамиња дека вашето дете станува идниот возрасен што нема да знае како да се справи со фрустрациите.
Најчестите грешки на родителите
Многу родители мислат дека се најдобри пријатели на своето дете – постојано се играат со него, му нудат бескрајни опции, му ги решаваат сите проблеми. Но тоа е стапица.
„Родителите грешат и кога постојано се играат со своето дете, бидејќи не треба родителите да бидат најдобри пријатели, туку потпора. Нивна задача е да му помогнат на детето да стане самостојно.“
Со други зборови: вашата работа не е да го забавувате детето, туку да го научите како само да се забавува.
Како да му помогнете – без да му одмогнете
Решението не е во целосна забрана. Шах, лего коцки, книги – тоа се алати преку кои детето учи трпеливост и ја развива имагинацијата.
„Купете му сликовници – малку гледајте, малку читајте… Родителот раскажува приказна, па по неколку дена нешто менува… тогаш и детето ќе почне да додава свои елементи.“
На тој начин мозокот се тренира, развива и зајакнува.
Зошто првите впечатоци се најважни
Рајовиќ потсетува и на примерот на Соичиро Хонда, основачот на истоимената компанија, кој својата најголема љубов кон работата ја врзувал за спомените од детството – времето поминато со татко му во воденицата.
Детството остава најдлабока трага, а начинот на кој детето учи да се справи со досадата го обликува тоа каков човек ќе стане.
Поентата е јасна: ако постојано му ја решавате досадата на детето, можеби несвесно воспитувате личност која нема да знае како да се справи со животните предизвици. А тоа, според Рајовиќ, е „една третина од сите проблеми во воспитувањето“.
