ПИШУВА: Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
Децата се темпераментни, љубопитни, постојано се во движење и откривање на средината којашто ги опкружува. Во сиот тој занес и најмало невнимание може да резултира со повреда, чија зачестеност е далеку поголема во услови на повисоки температури и убави временски прилики, кои придонесуваат децата да поминуваат повеќе време во играње надвор. „Во моментите на настанување на каква било трауматска повреда кај децата особено е битно родителите да останат прибрани. Ако е возможно повредениот дел на телото да се имобилизира, на повредата секогаш да се става мраз или ладни облози, но никогаш директно на кожата или раната за дополнително да не ја влошиме состојбата и секако да се упатат до најблиската здравствена установа за нивното дете да го прегледа и третира соодветен специјалист, објаснува асс. д-р Илбер Бесими, супспецијалист трауматолог.
Со зголемување на температурите и доаѓањето на пролетта децата поминуваат повеќе време надвор во физички активности, со што се зголемува и опасноста од повреди. Кои се најчестите повреди во детската возраст?
Асс. д-р Бесими: Како што и спомнавте, со подобрување на временските услови децата се повеќе сакаат да бидат надвор и со тоа се подложни на евентуални повреди, најчесто страдаат екстремитетите, но секако, и другите делови на телото не се поштедени.
Не секоја коска зараснува исто и не секоја скршеница зараснува за ист временски период, но кај децата треба да се внимава на фактот дека децата растат и секој професионалец тоа го има на ум кога третира скршеници кај деца
Кај децата во раст, коската прва страда при траума. Кои наоди сугерираат постоење на фрактура?
Асс. д-р Бесими: Кај децата прво страдаат меките ткива, потоа со влијание на висока енергија страда и коската, првичните знаци се оток, црвенило, болка и неприродна положба на делот на телото, но секако, за да се утврди дека се работи за скршеница – тоа го прави професионален медицински персонал со пропишани иследувања.
Коските на децата зараснуваат побрзо од оние на возрасните. Колкав период треба да помине за комплетно зараснување на скршениците?
Асс. д-р Бесими: Евидентно е дека коските кај децата зараснуваат побргу отколку кај возрасните, и во зависност од скршеницата, коската, начинот на третман, зависи и времетраењето на зараснувањето. Не секоја коска зараснува исто и не секоја скршеница зараснува за ист временски период, но кај децата треба да се внимава на фактот дека децата растат и секој професионалец тоа го има на ум кога третира скршеници кај деца.
Која е најчестата трауматска причина за хоспитализација на децата?
Асс. д-р Бесими: Најчестите повреди кои ги третират професионалците во болнички услови и следење на состојбата на децата се невротраумата – повреди на главата, потоа се сложените скршеници на долгите екстремитети, на граден кош и карлица.
Висцералните повреди кај децата најчесто се резултат на тапа траума, предизвикана од сообраќајна несреќа или од паѓање. Кои се најчестите висцерални повреди и како се третираат?
Асс. д-р Бесими: Внатрешните органи секако дека страдаат при која било траума настаната од дејствување на висока енергија и секако како најголема група на органи се сместени во абдомен и логично дека тука и настануваат најчестите повреди на внатрешните органи. Во прв ред тоа е слезината која најчесто и бара итна хирушка интервенција, секако и бубрегот, црниот дроб, цревата, мочниот меур може да страдаат, во градниот кош најчесто страда белиот дроб, а поретко срцето и големите крвни садови додека при вакви трауми страда и главата со можни повреди на сите органи кои се сместени на главата, но секако, мозокот е најчуствителен.
Кои се надворешните манифестации на повредите и што е она што родителите може да го направат пред да го донесат детето во болница? Лекови за болка, имобилизација на повреденото место, ставање на мраз…
Асс. д-р Бесими: Родителите при настанување на каква било трауматска повреда кај децата прво треба да бидат прибрани, секако дека делот на телото ако тоа е возможно да се имобилизира, на повредата секогаш да се става мраз или ладни облози, но никогаш директно на кожата или раната за дополнително да не ја влошиме состојбата и секако, да се упатат до најблиската здравствена установа за нивното дете да го прегледа и третира соодветен специјалист.
