Во интервју за германски „Шпигел“, епидемиологот Марк Липсич објаснува зошто коронавирусот е толку опасен – и потребата од драстични мерки за да се запре неговото ширење
♦♦♦♦♦♦♦
Предвидувате дека до 60 проценти од возрасните би можеле да се заразат со новооткриениот коронавирус. Зарем не е тоа алармантно?
Липсич: Не мислам така. Секако е проекција, и како и секоја друга проекција, би можела да биде погрешна. Но, ако имате репродуктивен број на заразна болест од околу 2, што се чини дека се проценките што ги добиваме во моментов (н.з. се мисли дека, во просек, секое заразено лице ја пренесува болеста на две други лица), тогаш минимум половина од возрасната популација треба да се зарази пред ширењето да може да престане трајно. Ова не е неоснована проценка, туку едноставно основна математика на епидемии.
-
Со секоја измината недела учиме повеќе за тоа кои лекови можат да функционираат и сигурно ќе имаме подобри протоколи за третман. Ако имавте избор, повеќе би сакале да ја добиете болеста за шест месеци од сега отколку денес
Уште во 2003 година, Светската здравствена организација предупреди дека САРС може да стане глобална епидемија. На крајот, сепак, имаше значително помалку случаи отколку што коронавирусот веќе предизвика до денес.
Липсич: Да, но постоеше ризик дека може да стане епидемија. Сепак, со САРС, скоро сите трансмисии се чини дека беа кај симптоматски пациенти, така што може многу полесно да се контролира ширењето. Се чини дека тоа е различно со вирусот што предизвикува COVID-19. И нашата работа како епидемиолози е да размислуваме за најлошите сценарија за да можеме да ги поттикнеме вистинските активности за да ја сопреме епидемијата.
Ако Вашето предвидување излезе дека е точно, колку луѓе ќе умрат од коронавирусот?
Липсич: Не сакам да шпекулирам во овој момент. Сметаме дека околу 1 или 2% од симптоматските луѓе умреле, но не знаеме колку луѓе се навистина заразени. Тоа е како санта мраз со тешки случаи на највисокото ниво и асимптоматски под површината. Нема да знаеме колку голем е последниот дел од санта мразот, а со тоа и вистинската стапка на смртност, сè додека епидемијата не заврши.
Марк Липсич (50) спроведе детално истражување за ширење на епидемиите. Истражувачот од Харвард ја проучуваше катастрофалната пандемија на грип од 1918-1920 година, како и ризикот од инфекција од вирусот САРС. Тој верува дека патогенот COVID-19 ќе има далеку посериозни последици
Може ли вирусот сè уште да се контролира?
Липстич: Мислам дека вирусот веќе не може да се запре. Премногу е доцна за тоа. Во САД, но исто така и во Германија, гледаме трансмисија која не е поврзана со ништо познато. Значи, вирусот веќе се раширил локално. Се чини дека тоа е знак дека работите во некои области се излезени од контрола.
Дали следењето на контактите на заразените лица и нивното ставање во самоизолација дома се уште има смисла?
Липстич: Мислам дека има, во комбинација со други контролни мерки. Дури и ако не ги следиме сите контакти, можеме да го намалиме бројот на инфекции. Она што Кина го направи колективно во нивните градови е ефикасно. На крајот, вкупниот број на заразени лица може да биде сличен, но значително го забавуваме ширењето на болеста.
Зошто е ова важно?
Липстич: Прво, важно е затоа што болниците и лекарите имаат одреден капацитет и не сакаме да го надминеме. И второ, со секоја измината недела учиме повеќе за тоа кои лекови можат да функционираат и сигурно ќе имаме подобри протоколи за третман. Ако имавте избор, повеќе би сакале да ја добиете болеста за шест месеци од сега отколку денес.
Никогаш не сме се занимавале со епидемија каде што улогата на децата била толку нејасна. Повеќето заразени деца не покажуваат симптоми, но не знаеме дали се сè уште заразни
Јапонија ги затвори училиштата во целата земја, Италија ги затвори своите универзитети. Дали е тоа добра јавно-здравствена мерка?
Липстич: Навистина е тешко да се знае. Никогаш не сме се занимавале со епидемија каде што улогата на децата била толку нејасна. Повеќето заразени деца не покажуваат симптоми, но не знаеме дали се сè уште заразни. Затворањето на училиштата низ целата земја, дури и таму каде што нема многу случаи, се чини дека е мерка којашто е тешко да се одржи. Но, на места каде што видовме како се шири во заедницата, тоа дефинитивно има смисла.
Вие направивте обемни истражувања за пандемијата на грип меѓу 1918 и 1920 година, која уби повеќе од 650.000 луѓе само во САД. Што научивме од пандемијата на грип?
Липсич: Американските градови тогаш реагираа доста поинаку. Филаделфија не одговори дури две недели по првиот случај на грип кога ги затвори училиштата и ги откажа јавните настани. Напротив, Сент Луис интервенираше рано, по два дена. Највисоката стапка на смртност во Сент Луис беше само една осмина од онаа на Филаделфија. Студијата покажа дека ако градовите интервенирале рано и спровеле агресивно социјално дистанцирање, епидемијата се забавува и генерално е помалку смртоносна.
Колку долго треба да се спроведуваат овие драстични мерки?
Липстич: Научивме од годините 1918 до 1920 година дека укинувањето на забраните премногу рано може да предизвика повторно да се зголеми бројот на случаи и да добиете втор врв. Тоа е затоа што вирусот, се разбира, е сè уште таму. Сепак, ограничувачките мерки не можат да бидат на сила засекогаш. Значи, тоа ќе мора да биде компромисно.
Дали новооткриениот коронавирус ќе биде меѓу нас уште долго време?
Липстич: Има силна можност. Сепак, постои некаква надеж. Може да има долг период без многу трансмисии за една или две години, бидејќи едноставно тој ќе биде толку широко распространет до тогаш што повеќето луѓе ќе станат имуни на него. (Извор: Der Spiegel)
