Демографските податоци укажуваат дека децата се најмалку загрозена популациска група во пандемијата со КОВИД-19. Во студии кои ја опфатиле педијатриската популација се покажува дека кај над 90% од децата заболени од КОВИД-19 забележана е асимптоматска, блага или умерена форма на болеста. Без оглед на ова сознание, со тргнувањето во училиште и градинка, со почитување на сите епидемиолошки мерки, свесни сме за зголемувањето на ризикот за развој на бројни сезонски инфекции кај децата, потенцираат лекарите. Поради тоа, грижата за оптимален имун систем е најмалку што може да направиме за своето дете.
Обезбедувањето на сите витамини, минерали, корисни масни киселини и растителни соединенија со позитивен ефект на имунитетот е добра стратегија за да се обезбеди одранбена сила на детето. Меѓу тие нутриенти, лекарите посебно го истакнуваат витаминот Д чиј имуномодулаторен ефект достигна во центарот на внимание во текот на последната половина година. Витаминот Д во телото се врзува на рецепторите на витаминот Д (VDR) кои се наоѓаат во бројни телесни клетки, вклучувајќи ги и клетките на имуниот систем. Активирањето на овие рецептори ја регулира експресијата на повече од 900 гени од кои бројни се важни за вродениот и стекнатиот имунитет. Познато е дека витаминот Д ја поттикнува експресијата на двата антимикробни пептиди кои се нарекуваат кателицидини и бета-дефанзини, а тие играат важна улога во одбрана од респираторните вирусни инфекции.
ЗА ЗДРАВИ КОСКИ И ЗАБИ
Витаминот Д и децата се по посебна врска. Основна профилактичка мерка која педијатрите ја прифаќаат со години наназад е примена на 400 ИЕ (интернационални единици) витамин Д во текот на целата прва година од животот, за да се спречи рахитис. Таа препорака е дел и од нашата национална превентивна стратегија.
Зачестеноста на недостаток на витамин Д кај доенчиња и мали деца во Европа се движи од 10 до 30%, што укажува дека ендогената синтеза на витаминот Д во кожата не може да го надомести недоволниот внес со исхрана и додатоци на исхраната.
Според препораките на Европското педијатриско здружение за гастроентерологија, хепатологија и исхрана, децата кои не се изложуваат на сонце и поголемиот дел од времето го минуваат во затворено, се сметаат за ризична група за недостаток на витамин Д, а по првата година им се препорачува дневен внес од 600 ИЕ витамин Д. Практично тоа значи дека е потребно дополнителен внес на витамин Д за време на сивиот и студен дел од годината кои ни следи. Имено, концентрацијата на витаминот Д во текот на август и септември е во оптимални вредности поради престојот на сонце, со оглед дека овој витамин кој воедно делува и како хормон, се создава во кожата под влијание на сончевите зраци. Децата со вишок килограми се со дополнителен ризик за развој на недостаток, бидејќи овој витамин се складира во вишокот масно ткиво. Поради тоа, на обезните деца им се потребни поголеми дози на витамин Д за да ја постигнат потребната концетрацијата на витамин Д во крвта.
КОИ СЕ ИЗВОРИ НА ВИТАМИН Д?
Во храната, витаминот Д е многу слабоо застапен, а само неколку намирници содржат значајни количини на витамин Д. Поради тоа, збогатуваањето на исхрана и примената на сосатоци на витамин Д е од особено значење за контрацијата на витаминот Д во крвта на ниво на население. Кога станува збор за децата, оптимална стратегија е обзбедување на адекватна исхрана која вклучува намирници богати со овој витамин, со “добри масти“, престој на отворено и оптимални изложување на сонце, како и дополнителна примена на витамин Д. Најбогат природен извор на витамин Д3 во храната се масла од црн дроб на бакалар и други масни риби. Храната богата со овој витамин опфаќа риба (туна, скуша, лосос, харинга, сардина, бакалар), ракови и морски плодови, некои видови печурки, квасец, говедски црн дроб и жолчка од јајце.
На пример, 100гр скуша содржи дури 700 ИЕ, што е двојно повеќе од основните дневни потреби. 100 гр сардина од конзерва ќе ја обезбеди речиси дневната потребна количина на витамин Д.
Во литературата постојат голем број научни трудови кои укажуваат на антинфективните ефекти на витаминот Д кај децата, особено кај грипот, акутните респираторни инфекции и воспаленија на белите дробови. Во стручната литература забрзано се објавуваат истражувања кои говорат за потенцијалната поврзаност на статусот на витаминот Д кај децата и превенцијата и супоративната терапија кај инфекција со вирусот SARS-CoV-2.
Уште еден доказ за важноста на витаминот Д е препораката на Британската служба за јавно здравје која на сите граѓани во карантин им препорачува дневна примена на 400 ИЕ витамин Д, Препораката е издадеба за целото население, а не само за ризичните групи, а се темели на фактот дека за време на престојот во затворено, голем е ризикот од развој на недостаток на витамин Д.
