Иако породувањето само по себе е тешко и исцрпувачко, околу 14 милиони жени ширум светот секоја година се соочуваат со дополнителна закана – постпородилно крварење. Станува збор за состојба која настанува во првите 24 часа по породувањето, и која е одговорна за околу 70.000 смртни случаи годишно, што ја прави најчеста причина за смртност кај родилки во светот.
Гинекологот и акушерка д-р Камела Филипс објаснува дека обилното крварење може да започне многу нагло и неочекувано:
„Целиот волумен на крв во телото на мајката може да помине низ матката за само осум до единаесет минути. Тоа значи дека состојбата може брзо да стане критична, а ако не се реагира веднаш – последиците можат да бидат многу сериозни.“
Според податоците, бројот на случаи на постпородилно крварење (PPH) е во пораст – од 2,7% од породувањата во 2000 година, до 4,3% во 2019.
Што претставува постпородилното крварење?
По раѓањето на бебето, матката треба да се стега за да ја исфрли постелката и да ги затвори крвните садови кои ја снабдувале за време на бременоста. Но, ако матката не се контрахира доволно силно, може да дојде до обилно и опасно крварење.
Иако е нормално жената да крвари по породувањето, ако изгуби повеќе од 500 мл крв по вагинално породување или повеќе од 1000 мл по царски рез, се смета дека станува збор за постпородилно крварење.
Кои се во зголемен ризик?
Некои фактори го зголемуваат ризикот од оваа состојба. Тоа вклучува:
- Тамна боја на кожа (особено кај афроамерикански жени)
- Возраст над 30 години
- Прекумерна телесна тежина
- Анемија
- Висок крвен притисок
- Претходен царски рез
- Компликации со постелката
- Долготраен или тежок пород
„Важно е да се препознаат раните предупредувачки знаци“, нагласува д-р Филипс.
Тоа се:
- Обилно крварење
- Големи згрутчувања на крв
- Пад на крвниот притисок
Четири главни причини за крварење
Медицинските работници користат правилото „четири Т“ за да го утврдат причинителот на постпородилното крварење:
- Тонус (атонија на матката) – најчестата причина (70% од случаите), кога матката не се стега доволно
- Траума – кидање на родилниот канал или меѓникот (15–20%)
- Ткиво – задржани делови од постелката во матката (околу 10%)
- Тромбин – нарушувања во коагулацијата на крвта (ретки, но опасни)
Посебни ризици: дистоција на рамењата и задржана постелка
Дистоција на рамењата настанува кога по раѓањето на главата на бебето, неговите рамена се заглавуваат зад карлицата на мајката. Оваа ситуација бара итна медицинска интервенција. Лекарите го следат т.н. „знак на желка“ – кога главата на бебето се повлекува назад кон меѓникот, слично како што желка се повлекува во својот оклоп.
Задржана постелка се јавува кога целата или дел од постелката не се исфрла во рок од 30 минути по породувањето. Ова го спречува нормалното стегање на матката и може да предизвика инфекција. Симптомите вклучуваат:
- обилно крварење
- непријатен мирис на исцедокот
- треска
- грозница и силни болки во долниот стомак
Иновативниот JADA-уред – нова надеж за третман
Лекувањето на постпородилното крварење вклучува масажа на матката, лекови за стимулирање на контракции, трансфузија на крв, а во најтешки случаи и хируршка интервенција – дури и хистеректомија.
Од 2020 година, сè почесто се користи уредот JADA, кој со слаб вакуум го стимулира матката природно да се стегне. Д-р Филипс наведува дека кај 94% од пациентките крварењето било ставено под контрола, и тоа за само три минути во просек.
