ПИШУВА:
М-р Ивана Урдаревиќ-Геческа,
лиценциран логопед, спец. едукатор и рехабилитатор
♦♦♦♦♦♦♦
Двојазичноста (билингвизам) е способност на поединецот, групата или народот да се служи со два јазика без видливи склоности кон еден од нив.
СОВЕТИ…
Од самото раѓање до 5-6 година од животот секој член од семејството треба да комуницира со детето исклучиво на еден јазик.
Ако во раното детство не се придржуваме на правилото „Едно лице – еден јазик“, детето нема да разликува дека се работи за два различни јазика и ќе почне да ги меша, па ќе настане потполна јазична збрка
Кај малото дете од раѓањето во мозокот се формира шема за одреден јазик (фонетски специфичности – изговор, граматичка структура итн.) Ако детето е здраво и нема тешкотии во развојот, во состојба е еднакво и квалитетно да ги усвои двете одвоени шеми на двата различни јазика, односно во исто време да ги усвои тие јазици.
За да може тоа да се оствари, секое лице кое е во контакт со детето (од неговото раѓање, па некаде до 5- 6 година) треба да комуницира со детето исклучиво на еден јазик, никако не смее да ги меша двата јазика.
Ако во раното детство не се придржуваме на правилото „Едно лице – еден јазик“, детето нема да разликува дека се работи за два различни јазика и ќе почне да ги меша, па ќе настане потполна јазична збрка.
Познавањето на јазикот, кој секој од родителите го одбрал за своја комуникација со детето, треба да биде совршено.
Родителите треба да комуницираат со детето само на оној јазик кој го познаваат совршено. Говорот на родителите (нивниот изговор, точноста на вокабуларот, речник, граматичко обликување на речениците) претставуваат пример за детето. Детето ќе научи да зборува точно така како што зборува неговата мајка или татко.
Ако детето дома зборува на македонски јазик, а надвор на игралиштето, во детската градинка зборува на странски јазик, треба да имате предвид дека детето многу подобро ќе го совлада странскиот јазик, односно јазикот на улицата, детската градинка затоа што таму детето ќе се најде во многу поразновидни и побогати ситуации отколку дома. Во детската градинка, а подоцна и во училиштето, детето ја усвојува општата култура, книжевност, а потоа и останатите предмети на јазикот кои се употребуваат во тие установи. Затоа може да се случи детето да има побогат вокабулар на странскиот јазик, отколку на македонскиот јазик, затоа што македонскиот јазик го користи во секојдневната ограничена комуникација дома.
Кај децата кои од раѓањето истовремено усвојуваат неколку јазика, развојот на говорот се одвива нешто поспоро отколку кај еднојазичните деца
Кај децата кои од раѓањето истовремено усвојуваат неколку јазика, развојот на говорот се одвива нешто поспоро отколку кај еднојазичните деца.
Доколку семејството живее во странство и детето зборува македонски само со родителите, по враќањето во Македонија можни се проблеми во комуникацијата со македонските деца.
Кај некои деца со години јасно се формира граница меѓу комуникацијата со родителите дома и комуникацијата со надворешниот свет. Без оглед на настојувањата на родителите да создадат едно квалитетно ниво на познавање на македонскиот јазик, детето може да има потешкотии во пренесувањето на тој јазик на улицата – во спонтаното дружење и играње со другите деца.
Детето кое започнало да се образува во странство, по враќањето во Македонија може да има потешкотии во читањето и пишувањето.
Секојдневната вербална комуникација во семејството не е доволна за совладување на пишаниот јазик, зашто пишаниот јазик има поинаква проширена структура. Читање на детска домашна литература може многу да му помогнат на детето во совладување на јазикот. Ако родителите планираат да се вратат, тие треба повеќе внимание да посветат во вежбањето на пишувањето особено слободното писмено изразување. Пожелни се консултации со наставникот по македонски јазик и со логопедот во матичната земја.
