Растењето носи бројни предизвици, а менталното здравје на тинејџерите станува се поголема грижа за родителите, наставниците и старателите. Притисокот од училиште, социјалните односи и очекувања може да доведат до проблеми како анксиозност и депресија. Според Светската здравствена организација, половина од сите ментални нарушувања започнуваат на 14-годишна возраст, што значи дека раната интервенција е клучна.
Како да препознаете знаци на проблеми со менталното здравје кај тинејџерите?
Иако промените во расположението се нормални за време на адолесценцијата, одредени знаци може да укажуваат на посериозни проблеми:
- Долготрајна тага или депресија: губење на интерес за омилените активности, чувство на безнадежност.
- Социјално повлекување: избегнување пријатели, семејството и социјални активности.
- Слаби резултати на училиште: тешкотии со концентрирање и нагло влошување на оценките.
- Зголемена раздразливост или лутина: чести изливи на гнев и ненадејни промени во расположението.
- Промени во навиките во исхраната: ненадејно губење на тежината, зголемување на телесната тежина или нарушувања во исхраната.
- Физички поплаки: главоболки, стомачни болки и хроничен замор без медицинско објаснување.
- Ризично однесување: Алкохол, употреба на дрога или неодговорно однесување.
Со навремено препознавање на овие знаци, можете да дадете поддршка пред проблемот да стане сериозен.
Што влијае на менталното здравје на тинејџерите?
Неколку фактори можат да придонесат за развој на ментални нарушувања:
Стрес на училиште: Притисокот од оценките и подготовката за иднината може да биде исцрпувачки.
Социјален притисок и насилство од врсници: Желбата за вклопување и негативното влијание на социјалните медиуми.
Семејни проблеми: Разводот, конфликти или финансискиот стрес може да влијаат на емоционалната состојба.
Траума и загуба: Искуства како што се злоупотреба или губење на некој близок.
Генетика и хормони: Наследна предиспозиција за ментални нарушувања и хормонални промени за време на пубертетот.
Како да поддржите тинејџер?
Отворен разговор: Пристапете им со емпатија, без осудување. Наместо директни прашања, користете изјави како: “Забележав дека си потивок/а од вообичаено. Како се чувствуваш?”
Слушајте без да го прекинувате: Не ги минимизирајте нивните чувства со изјави како „Не е тоа ништо страшно – наместо тоа, покажете разбирање и поддршка.
Поттикнете здрави навики: Физичката активност, хобито и креативното изразување можат да помогнат во намалувањето на стресот и анксиозноста.
Побарајте стручна помош: Доколку проблемите продолжат, контактирајте со психолог или терапевт. Објаснете им дека барањето помош е знак на сила, а не на слабост.
Ограничете го негативното влијание на социјалните медиуми: Разговарајте за опасностите од интернетот и поттикнете ги активностите што ги поврзуваат со „реалниот свет“.
Кога да побарате итна помош?
Веднаш побарајте стручна помош ако вашиот тинејџер:
- Изразува мисли за самоповредување или самоубиство
- Покажува екстремни промени во однесувањето
- Се вклучува во крајно деструктивни или опасни активности
