ПИШУВА:
Науч. сор. прим. д-р сци. Силвана Наунова-Тимовска
специјалист педијатар
♦♦♦♦♦♦♦
Дебелината претставува хронична и подмолна болест која се манифестира со претерано таложење на телесните масти и зголемување на телесната тежина. Секое зголемување над 10% од идеалната телесна тежина се смета за прекумерно
ТРЕТМАН
Модификација на животниот стил
Вовед на детето и неговото семејство кон здрави навики на исхрана;
Поттикнете го детето и неговото семејство да вежбаат;
Предложете да се намали времето кое е поминато пред екран;
Да се обезбеди соодветно спиење.
Балансирање на калориите – намален калориски дневен внес
Задолжителен внес на зеленчук, овошје и производи од цели зрна;
Умереност во внесот на шеќери (засладени пијалаци, слатки и слично);
Минимизирање на внес на масна храна богата со енергија;
Млеко и млечни производи со мала масленост;
Попосно месо, пилешко, риба, леќа, грав и други мешунки како извор на протеини.
Охрабрите ги да пијат вода.
Вежбањето треба да стане дневна активност (минимум 30 минути/ден), брзо пешачење, скокање јаже, играње фудбал, возење ролерки, пливање, танцување.
Време пред екран < 2 часа/ден.
Должина на спиење > 9–10.
КОМПЛИКАЦИИ
Порастот на телесните масти го менува одговорот на телото кон инсулинот и води до потенцијална инсулинска резистенција на клетките, при што нормалните вредности на инсулин во крвта стануваат недоволни да ја одржат гликемијата во оптимални граници.
Хипергликемија и хиперинсулинемија
Претходи на дијабетес тип 2
Дислипидемија(↓HLD)
Заболување на КВС
- ↑срцева фрекфенција, ↑мин.волумен, хипертрофија на лева комора, срцева слабост
- артериска хипертензија
- атеросклероза (инсулти)
- варикозни вени/тромбемболија
Оптоварување на ‘рбет и зглобови
Потешкотии во дишење (↓мобилност на дијафрагмата, ↓вентилација)
Стеатоза на црн дроб, холелитијаза
Малигноми
Депресија
ХОРМОНИ КОИ РЕГУЛИРААТ АПЕТИТ/ГЛАД
Грелинот се произведува во желудникот (се лачи кога желудникот е празен–дава сигнал дека сме гладни)
Адипокини (Лептин и Адипонектин) се произведува во адипоцитите:
- влијаат на апетитот
- енергетскиот биланс
- хомеостазата на гликозата
- метаболизамот на мастите
- осетливоста на инсулинот
Лептинот и адипонектинот имаат спротивно дејство
↑Лептин е во корелација со ↑ТТ, ↑Г, ↑ТГ/Х, инсулинската резистенција
↑Адипонектин е во негативна корелација со ТТ, Г, ТГ/Х.
Кај особи со ↑ТТ- ↓А (50%)
Лептин се произведува од масното ткиво – сигнализира за складираните масни резерви.
При зголемени масни резерви, нивото на лептин е високо, па делува како сигнал на ситост во хипоталамусот-имаме доволно гориво (намален внес на храна, зголемена потрошувачка на енергија, термогенеза).
Високо ниво на лептин → забрзан метаболизам. Кога гладуваме, опаѓа ниво на лептин, се забавува метаболизамот → брзо враќање на килограмите кај ригорозни диети.
Лептинска резистенција
Докажана е улога на лептин во созревање и активација на репродуктивна оска, односно почеток на пубертет
↑Лептин → ↑Гонадотропини →
→↑Естрогени/Тестостерон
Метаболички синдром – тивок убиец
Централно дебелеење BMI >95 ‰.
Хиперлипиемија (TG>95‰, HDL<5 ‰).
Нарушена гликозна толеранција – ДМ.
Артериска хипертензија.
◊◊◊◊◊◊◊
ПОВЕЌЕ ОД ИСТИОТ АВТОР, НАУЧ. СОР. ПРИМ. Д-Р СЦИ. СИЛВАНА НАУНОВА-ТИМОВСКА:
