Нетолеранцијата на лактоза се случува кога цревата не можат да ја разложат лактозата. Овој проблем настанува затоа што во тенкото црево нема доволно лактаза.
Лактозата е шеќер кој се наоѓа во мајчиното млеко, кравјото млеко и другите млечни производи. Таа сочинува 5-7 % од мајчиното млеко, адаптираните формули за доенчиња и млечните производи.
Лактазата е ензим. Ензимите ги разложуваат хранливите материи во храната за телото да може да ги искористи.
♦ Лактозата е важна за здравјето и развојот на вашето бебе. Таа обезбедува околу 40 % од енергетските потреби на бебето и му помага да апсорбира калциум и железо ♦
Причини за нетолеранција на лактоза
Постојат три главни причини за нетолеранција на лактоза:
- Непостојаност на лактазата (хиполактазија)
Ова се случува кога нивото на лактаза во телото постепено се намалува. Ова е генетски фактор и е многу чест – околу 70 % од луѓето имаат ваков тип на нетолеранција на лактоза. Симптомите може да се појават по 5-годишна возраст, но најчесто стануваат поизразени во тинејџерските години и младата зрелост. Децата обично можат да толерираат мали количини лактоза во нивната секојдневна исхрана.
- Вроден недостаток на лактаза (алактазија)
Ова се случува кога бебињата се раѓаат без никакви лактазни ензими. Ова е генетска состојба и е исклучително ретка. Бебињата со овој вид нетолеранција на лактоза имаат силна дијареја уште од првиот ден од животот и не напредуваат во тежина. Тие мора да следат посебен режим на исхрана од раѓање за да можат правилно да растат и да се развиваат.
- Секундарна нетолеранција на лактоза
Ова може да се случи ако дигестивниот систем на детето е нарушен од инфекции како гастроентеритис, кои можат привремено да ја оштетат слузницата на желудникот и тенкото црево. Овој вид нетолеранција на лактоза е привремен и обично исчезнува по неколку недели.
Состојби како целијакија исто така може да водат до секундарна нетолеранција на лактоза. Откако овие состојби ќе бидат соодветно третирани, нетолеранцијата на лактоза треба да стане помал проблем.
Вообичаени симптоми на нетолеранција на лактоза
Симптомите на нетолеранција на лактоза кај бебиња, деца и тинејџери вклучуваат:
- гасови,
- болки во стомакот и надуеност,
- дијареја,
- кркорење на стомакот.
Кај бебињата, симптомите може да вклучуваат и:
- осип од пелени,
- раздразливост или нервоза,
- тешкотии со смирување,
- проблеми со закачување при доење,
- недоволно зголемување на телесната тежина.
Дури и ако вашето бебе ги има овие симптоми, тоа не значи секогаш дека има нетолеранција на лактоза. Некои или сите од овие симптоми се вообичаени кај здрави доени бебиња.
Ако мислите дека вашето бебе или дете има симптоми на нетолеранција на лактоза, треба да се консултирате со матичниот лекар.
♦ Понекогаш нетолеранцијата на лактоза се меша со алергиите на храна. Алергиите на храна го вклучуваат имунолошкиот систем, додека нетолеранциите на храна – не. Исто така, вообичаените симптоми на алергија на храна вклучуваат повраќање, крв или слуз во изметот, осип (уртикарија) и отекување на лицето – овие не се симптоми на нетолеранција на лактоза. Ако вашето дете има вакви симптоми, консултирајте се со вашиот матичен лекар ♦
Проценка и дијагноза на нетолеранција на лактоза
Постојат два главни теста кои лекарот може да ги препорача ако вашето дете има симптоми на нетолеранција на лактоза:
1. Тест на издишан водород
При овој тест, вашето дете пие одредена количина лактоза, а потоа се мери нивото на водород во здивот. Децата со нетолеранција на лактоза имаат зголемени нивоа на водород.
2. Елиминациска диета
Ова вклучува отстранување на храна што содржи лактоза од исхраната на вашето дете за да се види дали симптомите ќе се подобрат. Ако симптомите се вратат кога храната со лактоза повторно ќе се воведе, најверојатно се работи за нетолеранција на лактоза.
Најдобро е да се консултирате со матичниот лекар или нутриционист пред да започнете елиминациска диета. Тие ќе осигураат дека исхраната на вашето дете продолжува да ги обезбедува сите потребни хранливи материи за раст и развој, дури и додека се елиминираат одредени намирници.
Третман: нетолеранција на лактоза кај бебиња
Третманот на нетолеранцијата на лактоза кај бебиња најчесто зависи од причината. Без разлика на причината, важно е да го смирите и утешите вашето бебе кога има симптоми.
Вроден недостаток на лактаза
Ако вашето бебе има вроден недостаток на лактаза, матичниот лекар, педијатарот или нутриционистот ќе го насочат третманот на вашето дете.
Секундарна нетолеранција на лактоза
Ако бебето е доено и има секундарна нетолеранција на лактоза предизвикана од гастроентеритис, обично можете да продолжите со доењето.
Препорачливо е да не се прекинува доењето, бидејќи мајчиното млеко има многу хранливи придобивки, а лактозата е корисна за растот на бебето. Вашето дете обично може да толерира мала количина лактоза, а постепеното зголемување може да му помогне на телото да произведе повеќе лактаза.
Ако вашето бебе се храни со формула или размислувате да му дадете формула, консултирајте се со матичниот лекар или нутриционист пред да користите или да преминете на формула со малку лактоза или без лактоза. Доколку вашето дете е помладо од 6 месеци, избегнувајте употреба на соја-базирани формули.
Третман и управување со нетолеранција на лактоза кај постари деца и тинејџери
Ако вашето постаро дете или тинејџер има дијагностицирана нетолеранција на лактоза, можете да ја намалите количината на лактоза во неговата исхрана. Но, не е неопходно целосно да ги елиминирате производите што содржат лактоза, особено ако детето консумира мали количини во комбинација со други намирници во текот на денот.
Храна што обично е безбедна за консумирање:
- Сирења со многу мала содржина на лактоза – бри, камембер, чедар, колби, едам, фета, гауда, хаварти, моцарела, пармезан, халуми, швајцарско сирење и тилстат.
- Јогурт – бактериите во јогуртот ја разградуваат лактозата, па најчесто е безбеден за консумирање.
- Соини производи збогатени со калциум – соин јогурт, соино млеко, соин сладолед и соино сирење.
- Кравјо млеко без лактоза.
- Путер и павлака – содржат само мали количини лактоза и обично не предизвикуваат проблеми.
- Леб, житарици, овошје, зеленчук, месо и други протеински извори.
- Полномасно млеко – мастите во полномасното млеко помагаат телото подолго да ја вари лактозата.
Храна што треба да се консумира со претпазливост:
- Сладолед од млеко и млечни десерти.
- Крем сирење, преработено сирење и намази од сирење.
- Житни плочки (мусли барови).
- Инстант пире од компири и зеленчук со додадено млеко или бели сосови.
Храна чија содржина треба да се провери пред консумација:
- Колачиња, торти и мешавини за торти.
- Супи.
- Мајонез.
- Млечно чоколадо.
Преоптоварување со лактоза кај бебиња
Преоптоварувањето со лактоза не е исто што и нетолеранција на лактоза – тоа не е проблем со производството на лактаза. Наместо тоа, настанува кога бебето внесува големи количини лактоза одеднаш и не може целосно да ја разгради.
Ова може да се случи кога мајките природно имаат големо производство на млеко во првите недели на бебето. Исто така, може да се јави ако доеното бебе преминува на втората дојка пред првата да биде целосно испразнета.
Кај бебињата хранети со шише, ова е поретко, но може да се случи ако пијат големи количини млеко одеднаш.
Што да направите ако вашето бебе има симптоми на преоптоварување со лактоза?
- Проверете ја позицијата и техниката на доење – добро закачување може да помогне бебето да ја испразни првата дојка пред да премине на втората.
- Ако прејадувањето е причина за проблемот, обидете се да не го храните бебето почесто од на секои 3 часа. (Raising Children Network)
