Алергиите на кикиритки одамна претставуваат причина за загриженост за родителите и училиштата. Во најтешките случаи, лице со алергија на кикиритки може да доживее анафилакса (анафилактичен шок), па дури и смрт доколку биде изложено на кикиритки. Но, големо ново истражување носи надеж дека алергиите на кикиритки кај децата се намалуваат.
Истражувачите од Детската болница во Филаделфија (CHOP) спровеле истражување, кое беше објавено на 20 октомври 2025 година во Pediatrics, рецензиран научен журнал на Американската академија за педијатрија (ААП).
Авторите користеле податоци од реалниот живот за да ги надградат претходните истражувања кои сугерираа дека воведувањето на намирници како кикиритки, јајца и други високоризични алергени кај децата порано од препорачаното може да го намали ризикот од развивање алергии на храна. Претходните истражувања доведоа до промена на глобалните препораки за воведување на алергени, а истражувачите и лекарите велат дека оваа студија ги потврдува тие насоки.
„Ова е првиот доказ од реалниот свет кој покажува дека националните препораки што ги охрабруваат родителите да воведат кикиритки и други алергени намирници рано во детството – го даваат посакуваниот ефект,“ вели д-р Дејвид Хил, доктор на медицински науки, лекар на Одделот за алергија и имунологија при CHOP и главен автор на студијата.
За студијата за намалување на алергиите на храна кај деца
За да се разберат резултатите од новата студија во Pediatrics, корисно е да се погледне контекстот на претходните препораки.
Претходните упатства беа многу различни. Некои баби, дедовци или семејни пријатели можеби се изненадени кога денешните родители воведуваат јајца или производи од кикиритки во првата година од животот на детето, бидејќи порано препораките биле поинакви.
„Пред 2000 година, обично се препорачуваше да се одложи воведувањето на кикиритки до 2-3 годишна возраст“, објаснува д-р Бет Олер, семеен лекар. „Во 2008 година, Американската академија за педијатрија го повлече тоа ограничување и истакна дека раното воведување, од 4 до 6 месеци, може да помогне во превенцијата на алергиите на кикиритки.“
Генерално, родителите ќе добијат зелено светло за воведување на кикиритки и други алергени на возраст од околу 4 до 6 месеци, објаснува д-р Данел Фишер, педијатар од Калифорнија
Во 2015 година, студијата Learning Early About Peanut Allergy (LEAP) откри дека бебиња со тешка егзема или алергија на јајца, кои биле изложени на производи од кикиритки помеѓу 4 и 11 месечна возраст, имале 81 % помал ризик од развивање алергија на кикиритки. Овој резултат доведе до глобални промени во насоките за воведување на алергени.
Денес, упатствата советуваат дека родителите треба да воведуваат јајца, кикиритки и други главни алергени кај деца без претходни алергиски реакции околу 4 до 6 месечна возраст. Новата студија од CHOP јасно покажува дека овие упатства делуваат и го намалуваат ризикот од алергии на храна како што се кикиритките.
Новата студија потврдува дека раното воведување навистина делува
Во студијата, д-р Хил и неговиот тим споредиле електронски медицински записи на повеќе од 120 000 деца кои посетувале педијатриски ординации во различни држави на САД. Тие ги споредиле стапките на алергии пред и по објавувањето на насоките за рано воведување на кикиритки.
„Забележавме постојан и статистички значителен пад во новодијагностицираните алергии на кикиритки и други храни по воведувањето на тие препораки“, вели д-р Хил.
Падот изнесува 27 % кај децата на возраст од 0 до 3 години од 2015 година, и 40 % од 2017 година, според резултатите. Всушност, алергијата на кикиритки повеќе не е најчестата храна-алерген кај децата, бидејќи јајцата ја надминаа. Експертите кои не биле дел од студијата велат дека овие наоди не се изненадување.
Алергиите на кикиритки се меѓу најтешките и најупорните алергии. Дури и траги можат да предизвикаат анафилакса, опасна по живот, со влијание врз дишењето, крвниот притисок и срцето. Симптомите може да се појават за неколку минути и бараат итна употреба на епинефрин и посета на болница
„Со години сме сведоци и гледаме како тренирањето на имунолошкиот систем да препознава протеини од храна може да ја исклучи алергиската реакција“, вели д-р Индепал Рандхава, алерголог и педијатар.
„Студијата ја потврдува клиничката практика: ако се воведуваат алергени рано, постојано и безбедно, имунолошкиот систем се учи на толеранција, наместо да реагира одбранбено.“
Тој потенцира дека овие наоди и упатства се многу важни за безбедноста на децата. „Алергиите на кикиритки се меѓу најтешките и најупорните алергии. Дури и траги можат да предизвикаат анафилакса, опасна по живот, со влијание врз дишењето, крвниот притисок и срцето. Симптомите може да се појават за неколку минути и бараат итна употреба на епинефрин и посета на болница.“
Совети за родителите за воведување на алергени
Доказите за воведување на производи од кикиритки и други алергени кај повеќето бебиња во првата година од животот се цврсти. Сепак, експертите препорачуваат родителите да се консултираат со педијатарот кој ја познава медицинската историја на семејството и на бебето.
„Ако детето имало алергиски реакции или егзема, ова е уште поважно“, нагласува д-р Олер.
Генерално, родителите ќе добијат зелено светло за воведување на кикиритки и други алергени на возраст од околу 4 до 6 месеци, објаснува д-р Данел Фишер, педијатар од Калифорнија.
Д-р Рандхава советува постепен пристап: количина голема колку грашок од путер од кикиритки со мазна текстура, разреден со мајчино млеко или топла вода.
Некои важни совети:
- Никогаш не давајте цели кикиритки на бебиња – опасност од задавување.
- Воведувајте ги во домашни услови, не на пат или во движење. Следете го детето 1–2 часа по внесувањето.
- Бидете редовни – по воведувањето, продолжете да го нудите алергенот неколку пати неделно за да се одржи толеранцијата.
„Имунолошкиот систем учи преку контролиран, повторувачки контакт. Нерегуларното или одложено воведување може да ја изгуби толеранцијата“, додава д-р Рандхава.
Конечно, родителите треба да ги препознаваат знаците и симптомите на алергии на намирници како што се кикиритките. Д-р Фишер вели дека овие знаци вклучуваат:
- Осип
- Повраќање
- Отекување на лицето
- Анафилакса
„Веднаш повикајте 194 или однесете го детето во итна помош“, советува д-р Олер.
Иако раното воведување на кикиритки и други алергени не гарантира дека детето нема да реагира, лекарите се охрабрени од податоците кои покажуваат дека овој пристап значително помага. „Ме радува што го гледам ова намалување на алергиите на кикиритки кај децата“, додава д-р Фишер за Parents.
