Секој родител е свесен за ранливоста на децата на рана возраст – и тоа на многу нивоа. Знаеме дека не смееме премногу да ги изложуваме на сонце, знаеме дека мора да ги заштитиме од премногу студ, знаеме дека мора да ги заштитиме од цела низа опасности на кои како возрасни можеме и да заборавиме, а кои им се закануваат на децата како потенцијална опасност. Знаеме дека ја штитиме кожата од сонце, кожата од студ, но не ни паднало на памет дека некои од овие состојби можат да бидат буквално опасни за мозокот на бебето…
Најново истражување покажа дека изложеноста на жештина и студ во раниот живот може да има долготрајни ефекти врз микроструктурата на белата маса во мозокот на детето. Значи, може да влијае на мозокот. Истражувањето е спроведено во форма на скенирање на мозокот на повеќе од 2.000 предадолесценти, а се покажало дека последиците се полоши доколку луѓето живеат во посиромашни населби.
Оваа студија, објавена во списанието Nature Climate Change, ја нагласува ранливоста на фетусите и преосетливоста на децата на екстремни температури. Меѓутоа, кога ќе ја слушнеме оваа информација, може да бидеме загрижени, а сепак не сме точно сигурни во која насока одат објаснувањата на ваквите резултати.
За многумина можеби е неочекувано да слушнат дека научниците „впериле со прст“ во една од можните причини за ваквите резултати, па велат дека ефектот на температурата на околината врз невроразвојот може да биде поврзан со – полош квалитет на сонот.
Влијанието на екстремните температури врз човечкото тело е главна грижа на научниците веќе некое време, особено затоа што се наоѓаме во се почести климатски вонредни случаи. Децата се особено чувствителни на такви температурни промени бидејќи нивните механизми за терморегулација сè уште не се зрели.
„Знаеме дека мозокот на фетусот и децата во развој е особено чувствителен на изложеност на околината и има некои прелиминарни докази кои сугерираат дека изложеноста на студ и топлина може да влијае на менталната благосостојба и когнитивните перформанси на децата и адолесцентите“, вели Моника. Гуксенс, истражувач во ISGlobal, Erasmus MC и CIBERESP. „Но, недостигаат студии кои ги проценуваат потенцијалните промени во структурата на мозокот како резултат на овие изложувања“, додава таа.
Во оваа студија, нејзиниот тим ја набљудувал структурата на белата маса во мозокот на предадолесцентите за да ги идентификува прозорците на чувствителност на изложеност на студ и топлина во раниот живот. Анализата опфатила 2.681 дете од претходни студии, кои биле подложени на магнетна резонанца (МРИ) на возраст од 9 до 12 години.
МРИ протоколот ја проценувал поврзаноста на мозокот со мерење на големината и насоката на дифузија на вода во белата маса на мозокот. Во позрелите мозоци, водата тече повеќе во една насока отколку во сите правци.
Резултатите покажлеа дека изложеноста на студ за време на бременоста и првата година од животот и изложеноста на топлина од раѓање до 3-годишна возраст е поврзана со повисока просечна дифузија во предадолесценцијата, што укажува на побавно созревање на белата маса.
Влакната од белата материја, имено, се одговорни за поврзување на различни области на мозокот и овозможуваат комуникација меѓу нив. Како што се развива белата маса, оваа комуникација станува побрза и поефикасна. Студијата покажа дека учесниците кои биле повеќе изложени на студ и топлина покажале разлики што укажуваат на пониско ниво на созревање на белата маса. Најголеми промени се забележани кај оние кои биле изложени на високи или ниски температури во првите години од животот. „Нашите резултати сугерираат дека токму во овој период на брз развој на мозокот изложувањето на студ и топлина може да има трајни ефекти врз микроструктурата на белата материја“, вели коавторот и истражувач Карлес Сориано.
