Со доаѓањето на летото и порастот на температурите, здравствените ризици од топлотни бранови стануваат сè поизразени. Според најавите од Управата за хидрометеоролошки работи (УХМР), во периодот од 6 до 8 јуни 2025 година, се очекуваат максимални дневни температури, а дополнителна сложеност носат и претстојните празници, кога многумина патуваат или поминуваат повеќе време на отворено.
Институтот за јавно здравје упатува јавен апел до граѓаните да бидат претпазливи и да ги следат препораките за заштита при топло време. Овие мерки се особено важни за заштита на сопственото здравје, како и на најранливите членови на заедницата.
Како топлото време влијае врз нашето тело?
Кога надворешната температура се приближува или ја надминува нормалната телесна температура (околу 36,7°C), телото има потешкотии да ја одржи својата внатрешна терморегулација. Дополнителна пречка е високата релативна влажност, која го отежнува испарувањето на потта, а со тоа и природниот механизам за ладење.
Во вакви услови може да се јават симптоми како:
- Слабост, вртоглавица, гадење.
- Сува уста и кожа.
- Прекумерно потење.
- Грчеви во мускулите.
Ако чувствувате зашеметеност, слабост, вознемиреност или имате интензивна жед и главоболка, побарајте помош, преселете се во постудено место колку што е можно побрзо и измерете ја својата телесна температура
Ако не се реагира навреме, постои ризик од развој на сончаница, која може да доведе до сериозни последици, вклучително и:
- Престанок на потење.
- Екстремно зголемена телесна температура.
- Конфузија и губење на свест.
- Отежнато дишење.
- Смртен исход.
Кои се најранливите групи?
Од топлотните бранови најмногу се загрозени:
- Лица над 60 години;
- Бремени жени и деца;
- Социјално ранливи групи;
- Работници на отворено.
Посебна претпазливост е потребна и кај лицата со хронични заболувања, како што се: срцеви и белодробни болести, дијабетес, бубрежни заболувања, нарушено ментално здравје, дебелина и лица кои земаат терапија што го зголемува излачувањето на течности (диуретици и др.)
Ако некој член од Вашето семејство, или лице на кое помагате, има топла и сува кожа, грчеви и/или е во бессознание, веднаш повикајте 194 или 112; Додека се чека итната медицинска помош префрлете го на студено место и ставете го во хоризонтална положба, и подигнете ги нозете над 20 см висина
Препораки за заштита од топлото време
- Избегнување на изложување на сонце (вклучително и работа на отворено) во период 11 – 17 ч.
- Носете светла и лесна облека, а на директно сонце заштитни очила и капа со светла боја и широк обод.
- Останете во затворени климатизирани простории.
- При неопходен престој на отворен простор во овој период најдете можност за почести одмори под сенка и избегнувајте директен престој на сонце.
- Затворете ги прозорците и ролетните во текот на денот, а отворете ги навечер, кога температурата е пониска.
- Внесувајте умерена количина храна. Избегнувајте масна и висококалорична храна како и храна која содржи поголема количина шеќер.
- Внесувајте голема количина течност (не чекајте да бидете жедни), најдобро вода. Избегнувајте алкохолни пијалаци, пијалаци кои содржат кофеин и екстремно ладни пијалаци.
- Кога сте во паркирано возило, отворете го прозорецот со цел да овозможите вентилација. Целосно затворените возила стануваат многу жешки. Не оставајте никого во возилото!
- Туширајте се со вода по потреба, алтернативно, ставете ладни облоги и чувајте ги нозете во студена вода.
- Хроничните болни, посебно оние со болести на срцевосадовиот систем, невролошките и белодробните болести, потребно е да бидат посебно дисциплинирани по однос на овие препораки и да ја земаат својата редовна терапија. За сите промени во здравствената состојба, задолжително да го консултираат својот матичен лекар.
Кога сте во паркирано возило, отворете го прозорецот со цел да овозможите вентилација. Целосно затворените возила стануваат многу жешки. Не оставајте никого во возилото!
Што доколку не се чувствувате добро?
- Ако чувствувате зашеметеност, слабост, вознемиреност или имате интензивна жед и главоболка, побарајте помош, преселете се во постудено место колку што е можно побрзо и измерете ја својата телесна температура.
- Консумирајте вода или негазиран минерален пијалак за да се рехидрирате.
- Ако имате болен мускулен грч, најчесто во нозете, рацете и стомакот, веднаш одморете се на студено место и консумирајте течност која содржи електролити. Лекарска помош е потребна ако топлотните грчеви траат подолго од еден час.
- Ако некој член од Вашето семејство, или лице на кое помагате, има топла и сува кожа, грчеви и/или е во бессознание, веднаш повикајте 194 или 112; Додека се чека итната медицинска помош префрлете го на студено место и ставете го во хоризонтална положба, и подигнете ги нозете над 20 см висина.
- Отстранете ја гардеробата, воспоставете надворешно ладење, како студени облоги на вратот, пазувите и слабините, постојано ладете го и прскајте ја кожата со вода.
- Не давајте терапија.
- Ако лицето е во бессознание, поставете го во бочна положба.
- Консултирајте се со својот доктор во случај ако почуствувате невообичаени симптоми/знаци, или ако истите траат подолго.
Имајќи ги предвид изнесените информации, Институтот за јавно здравје упатува апел до граѓаните да ги почитуваат препорачаните мерки за заштита од топлотен стрес и да обрнат посебно внимание на ранливите групи во популацијата.
(Извор: Институт за јавно здравје на РСМ)
