♦♦♦♦♦♦♦
Дваесет и две лица од Кочани, речиси сите деца на возраст од 5 до 11 години, се заболени од заразна жолтица или хепатит А, акутно вирусно заразно заболување кое брзо се шири и веќе е причина за прогласување на епидемија на територијата на овој град. Главниот извор на зараза е нискиот степен на хигиена.
Вирусот на хепатит А е РНК вирус и припаѓа на фамилијата Picornaviridae, кој по своите морфолошки и биохемиски својства е сличен на ентеровирусите. Единствен резервоар на вирусниот хепатитис А е човекот, без разлика дали е заболен со типична, со нетипична клиничка слика или асимптоматска форма на заболување. Вирусот може да се најде во столицата, крвта, жолчката, а поретко и во урината на заболениот. Заболениот е заразен во текот на втората половина од инкубациониот период, со појавата на жолтицата заразноста почнува да се намалува, односно трае неколку дена по појавата на жолтицата, објаснуваат од Институтот за јавно здравје на нивната вебстраница.
Како се пренесува?
Главен пат на пренесување е фекално-оралниот пат на пренесување од човек на човек (болест на нечисти раце) односно директен контакт, кој се остварува преку раце контаминирани со фецес во кој се наоѓа вирусот. Исто така, инфекцијата се пренесува и со индиректен контакт преку контаминирани предмети за лична или општа употреба. Децата се најмногу подлежни на овој тип на зараза, а заразната жолтица обично има поблаг тек и пократко трае. Појавата на вирусите зависи од санитарната состојба на околината, хигиенските навики и големината на групата која е во близок контакт (семејство, предучилишни, училишните установи и сл.). За разлика од земјите со низок хигиенски стандард, хепатитис А во развиените земји, со подобри социоекономски услови на живот се јавува во повозрасните категории.
⇑ Децата треба да се научат правилно и редовно да ги мијат рацете секогаш кога се валкани, а задолжително: пред секое јадење, после употреба на тоалет, после користење на училишен сунѓер. Децата треба да се одвикнуваат од: допирање на устата со прсти, грицкање нокти, ставање предмети во уста (молив, пенкало), лижење на прстите, делење на ужинката, грицкање на семки.
Значаен пат на пренесување е водата, посебно во околности на лошо водоснабдување (индивидуални водени објекти и помали локални, нередовно контролирани водоводи, посебно после поплави или поголеми хаварии). Храната е најредок пат на пренесување, обично онаа која не е термички обработена (пр. салати, сендвичи, овошје, морски плодови и сл.) или термички обработени храна која е секундарно контаминирана од оние кои ракуваат со храната (затоа е значајно здравствено да се контролираат лицата кои работат со храна!).
Симптоми: Болки, покачена температура, гадење, губење на апетит…
Симптомите вклучуваат чувство на болест, болки, покачена температура, гадење, губење на апетит, непријатно чувство во стомакот, проследено со темна урина, блед измет и жолтица (пожолтување на очните јаболкца и кожата). Болеста обично трае една до три недели (иако некои симптоми може подолго да потраат) и скоро секогаш болниот целосно оздравува.
Хепатитисот А не предизвикува долгорочно заболување на црниот дроб и смртните случаи предизвикани од хепатитис А се многу ретки. Периодот од контактот со вирусот до појавата на симптомите обично изнесува четири недели, меѓутоа може да варира од две до седум недели.
Болеста може да има различен клинички тек, од асимптоматска форма (особено значајна за ширење на инфекцијата) или лесна клиничка слика до тешка форма, која може да трае и неколку месеци, но која е исклучително ретка. Симптомите на болеста зависат од состојбата на заболениот, но и од неговата возраст. Во детската возраст посебно во првите години од животот, болеста е блага, и често поминува незабележливо. Меѓутоа, инфекција кај возрасните лица може да добие потешка форма.
Мерки на превенција
- Редовно одржување на лична и општа хигиена;
- Правилното миење на рацете со сапун и со хигиенски исправна вода по секое користење на тоалет, пред и во текот на подготвувањето на храната, како и пред секое консумирање на намирници;
- Употреба на хигиенски исправна вода за пиење;
- Болеста може да се спречи и со давање на вакцина против хепатитис А. Вакцинирањето против хепатит А се препорачува за одредени ризични категории на граѓани, најчесто на патници кои патуваат во ендемски подрачја и во земји со лоши хигиено-санитарни услови, на лица кои работат во производство на храна, лица кои работат во комунални претпријатија, лица кои работат со вирусот во истражувачки лаборатории итн.
