ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
„Досегашното скоро двегодишно искуство со SARS-CoV-2 ни дава основ да сме порелаксирани во однос на децата, зашто за детската популација се карактеристични полесни форми на Ковид. Она што мене повеќе ме загрижува е епидемиолошкиот аспект на ширење на Ковид во семејството, зашто дете кое посетува детски колектив и добие Ковид, има лесна форма, но претставува епидемиолошки ризик за родителите, а особено за бабите, дедовците и постарите членови на семејството, кај кои болеста може да биде со потешка форма“, вели д-р Љиљана Којиќ, специјалист педијатар. Д-р Којиќ нагласува дека која било респираторна инфекција кај мало дете може да биде Ковид-19. „Значи дека е важно при една респираторна инфекција (особено ако таа е проследена со покачена температура и кашлица) Ковидот, ако не е потврден, макар да биде исклучен, поради безбедноста на останатите членови на семејството, особено повозрасните“.
Она што мене повеќе ме загрижува е епидемиолошкиот аспект на ширење на Ковид во семејството, зашто дете кое посетува детски колектив и добие Ковид, има лесна форма, но претставува епидемиолошки ризик за родителите, а особено за бабите, дедовците и постарите членови на семејството, кај кои болеста може да биде со потешка форма
Педијатриските ординации периодов се преполни со болни деца. На што најмногу се жалат родителите и нивните деца?
Д-р Којиќ: Најчеста причина за посета на педијатар, кога се работи за здравата детска популација, особено за возрасната група под 3 години се инфекции на респираторниот систем. Оваа група почесто страда од инфекции поради недоволно созреаниот имунолошки систем за одбрана од инфекции. Респираторните инфекции се најчесто вирусни (поретко бактериски, но не се исклучени и бактериски причинители). Исто така почесто се горнореспираторни (инфекции на горните делови од респираторниот систем, како што се ринитис, фарингитис, ларингитис), отколку долнореспираторни (трахеитис, трахеобронхитис, бронхитис и бронхо-пневмонија).
SARS-CoV-2 не ги заобиколува ниту најмалите. Голем дел од училишните деца, но и помалите кои одат во градинка се заразени со коронавирус. Каква е нивната симптоматологија и дали има некои поразлични симптоми во однос на случаите во изминатиот период?
Д-р Којиќ: Досегашното скоро двегодишно искуство со SARS-CoV-2 ни дава основ да сме порелаксирани во однос на децата, зашто за детската популација се карактеристични полесни форми на Ковид. Она што мене повеќе ме загрижува е епидемиолошкиот аспект на ширење на Ковид во семејството, зашто дете кое посетува детски колектив и добие Ковид, има лесна форма, но претставува епидемиолошки ризик за родителите, а особено за бабите, дедовците и постарите членови на семејството, кај кои болеста може да биде со потешка форма.
За жал, во однос на симптоматологијата на Ковид кај малите деца можам да кажам дека клинички е неразделив од другите сезонски респираторни инфекции (како што се грип, РСВ, аденовирус и сл), со што практично е невозможно лекарот да постави дијагноза само врз основа на клиничката слика, без тест за SARS-CoV-2, односно пневмослајд за другите вируси.
Кога треба родителите да се посомневаат на Ковид-19 кај своето дете и каков е протоколот кога станува збор за јавување на педијатар? Дали контактот е исклучиво телефонски и дали деца сомнителни и потврдени на Ковид-19 се примаат во ординациите каде што доаѓаат и здрави деца?
Д-р Којиќ: Дел од ова прашање е содржан во одговорот на претходното прашање… Имено како што претходно реков, која било респираторна инфекција кај мало дете може да биде Ковид. Значи дека е важно при една респираторна инфекција (особено ако таа е проследена со покачена температура и кашлица) Ковидот, ако не е потврден, макар да биде исклучен, поради безбедноста на останатите членови на семејството, особено повозрасните.
Доколку температурата трае подолго од 72 часа, или доколку дишењето е отежнато (плитко, површно), а детето делува посебно малаксано изморено и адинамично, и ако кашлицата станува поинтензивна, тогаш би советувала детето веднаш да се однесе на лекар, кој ќе го прегледа, и ќе процени дали треба да прави дополнителни лабораториски анализи и дали е потребна терапија
Што е следно откако ќе се потврди присуството на SARS-CoV-2 кај едно дете? Кои анализи треба да ги направи и со каква терапија се третира?
Д-р Којиќ: Доколку температурата помине во рамки од 48-72 часа, буквално не се потребни никакви анализи кои додатно ќе го тормозат и трауматизираат детето. Исто така не е потребна никаква терапија освен супортивна (солени капки за нос, деконгестив, лек против покачена температура при температури повисоки од 38.5 С). Потребен е и одмор, и лесна храна, но клучно е многу течности. Кај помалите деца мора да се помогне со тоалета на нос и со помош при искашлувањето.
Апелирам кај деца под 4-5 годишна возраст да не се даваат муколитици и експекторанси, зашто тоа не само што не помага, туку може и да ја влоши состојбата. Инхалации со физиолошки раствор ќе примениме само кај сувата и надразнителна кашлица и тоа кратко: ден – два. Друга терапија најчесто не е потребна.
Каков е текот на болеста кај симптоматските деца и кога треба неизбежно да се јават на лекар?
Д-р Којиќ: Доколку температурата трае подолго од 72 часа, или доколку дишењето е отежнато (плитко, површно), а детето делува посебно малаксано изморено и адинамично, и ако кашлицата станува поинтензивна, тогаш би советувала детето веднаш да се однесе на лекар, кој ќе го прегледа, и ќе процени дали треба да прави дополнителни лабораториски анализи и дали е потребна терапија.
Од Ваша пракса, колкав број на деца завршуваат со компликации од коронавирус и имаат потреба од третман во болнички установи?
Д-р Којиќ: До скоро работев примарна педијатриска пракса. И имав привилегија да работам со главно здрава детска популација, која нема други здравствени проблеми. За околу 2 години имав повеќе од стотина докажани деца кои прележале Ковид (и уште еден дел, кои имаа симтоми и имаа родители заболени од Ковид, но не беа тестирани). Од нив ниедно немаше тешка клиничка форма на Ковид.
